■ KPMG’nin her yıl sistemli olarak gerçekleştirdiği ve global çapta 1.300’den fazla CEO’nun katıldığı Global CEO Araştırması 2022, her 10 CEO’dan 8’inin önümüzdeki 12 ay içinde bir resesyon beklediğini gösteriyor. Her 10 CEO’dan 7’si resesyonun büyümeyi sekteye uğratacağına inanıyor. Yüzde 58’i resesyonun ‘hafif ve kısa’ olacağına inanıyor.
■ CEO’ların yüzde 39’u hâlihazırda işe alımları durdururken, yüzde 46’sının önümüzdeki 6 ay içinde işten çıkarma planları var. Her beş CEO’dan dördü, şirketlerini beklenen resesyona hazırlamak için kısa vadeli dijital dönüşüm stratejilerine orta verdi. Ekonomik baskılar ÇSY gayelerini de yavaşlatıyor.
Bağımsız kontrol şirketi KPMG’nin dünyanın en büyük şirketlerinde misyon yapan 1.300’den fazla CEO’ya stratejileri ve görünümleri hakkında sorular yönelttiği “Küresel CEO Araştırması”- nın 2022 yılı sonuçları açıklandı.
Her 10 CEO’dan sekizi (yüzde 86) bir yıllık vakit zarfında bir resesyon beklediğini söylerken, yüzde 71’i bu resesyonun şirket çıkarlarını yüzde 10’a kadar etkileyeceğini öngörüyor. Üst seviye yöneticilerin büyük çoğunluğu (yüzde 73) resesyonun beklenen büyümeyi sekteye uğratacağına inanıyor. Bununla birlikte, 4’te üçü (yüzde 76) yaklaşan resesyon öncesinde şimdiden önlem gayeli adımlar attıklarını da belirtiyor.
%58’i resesyonun hafif ve kısa olmasını bekliyor
Araştırmaya nazaran başkanların yüzde 58’i hafif ve kısa vadeli bir resesyon bekliyor. Üst seviye yöneticilerin yüzde 14’ü, 2022’nin başlarına (yüzde 9) kıyasla biraz daha yüksek bir oranla, bugünün en acil kaygıları ortasında resesyon konusu olduğunu belirtirken pandemi yorgunluğu ise yüzde 15 ile listenin başında yer alıyor.
Bu tasalara karşın üst seviye yöneticiler, KPMG’nin şubat ayında 500 CEO ile yaptığı “CEO Pulse” araştırmasına (yüzde 60) kıyasla önümüzdeki 6 ay için iktisadın dayanıklılığına besbelli bir biçimde daha fazla itimat duyuyor (yüzde 73). Ayrıyeten, önderlerin yüzde 71’i global iktisadın önümüzdeki 3 yıl içindeki büyüme beklentilerinden (2022’nin başlarında yüzde 60) ve neredeyse her on CEO’dan dokuzu (yüzde 85) şirketlerinin önümüzdeki 3 yıl içindeki büyümesinden emin olduklarını söz ediyor.
KPMG’nin 2022 yılı Global CEO Araştırması’nda öne çıkan öteki sonuçlar ise şunlar:
%39’u işe alımları durdurdu, işten çıkarmalar da yolda
Ekonomik çalkantıların devam etmesi nedeniyle CEO’ların yüzde 39’u hâlihazırda işe alımları dondurmuş durumda, yüzde 46’sı ise önümüzdeki 6 ay içinde iş gücünü küçültmeyi düşünüyor. Bu nedenle toplu istifaların yavaşlaması bekleniyor. Bununla birlikte, CEO’ların üç yıllık görüşleri daha optimist olup yalnızca yüzde 9’u bu mühlet zarfında işçi sayısını daha fazla azaltmayı planlıyor.
Şirketlerin %40’ı dijital dönüşüme orta verdi, oran artacak
Beklenen resesyon, şirketleri kısa vadeli dijitalleşme stratejilerini tekrar gözden geçirmeye itiyor. Her beş CEO’dan dördü, şirketlerini beklenen resesyona hazırlamak için dijital dönüşüm stratejilerine orta verdiğini yahut yavaşlattığını belirtiyor. Şirketlerin yüzde 40’ı dijital dönüşüm stratejilerine orta verirken, yüzde 37’si önümüzdeki 6 ay içinde bu stratejilerine orta vermeyi yahut yavaşlatmayı planlıyor.
Katılımcıların yüzde 70’i yatırımlarını dijital fırsatlara kaydırmak ve dijital açıdan geride kaldıkları alanlardan çıkmak için daha süratli olmaları gerektiğini söylüyor.
Katılımcıların 4’te birinden fazlası daha uzun vadede dijitalleşmeyi ve iş kontaklarını geliştirmenin, önümüzdeki 3 yıl içinde büyüme maksatlarına ulaşılması noktasında hayati ehemmiyet taşıdığına inanıyor. Yüzde 74’ü ise şirketlerinin stratejik, dijital ve ÇSY (çevresel, toplumsal ve yönetişim) yatırımlarının ayrılmaz bir formda birbiri ile kontaklı olduğu konusunda hemfikir.
Araştırmada, gelişen yıkıcı teknolojiler, önümüzdeki 3 yıl içinde iş büyümesine yönelik en büyük risk olarak ortaya çıktı. Buna ek olarak CEO’lar; prestij, düzenleyici ve operasyonel sıkıntılar ve iklim değişikliği üzere hususları da büyümeye yönelik en değerli riskler ortasında gösterdi. Prestij riski – şirketle ilgili müşterilerde yahut kamuoyunda olumsuz algı – CEO’lar ortasında 2022’nin başlarına kıyasla daha fazla tasa yaratıyor.
Şubatta yüzde 3 olan oran, ağustosta yüzde 10’a yükseldi. Ayrıyeten jeopolitik zorluklara karşılık olarak şirketlerin yüzde 51’i Rusya ile çalışmayı durdurdu ve yüzde 34’ü önümüzdeki 6 ay içinde bunu yapmayı planlıyor.
Siber güvenlik artık çok endişelendirmiyor
Geçtiğimiz yıl büyümeye yönelik riskler ortasında birinci beşte yer alan siber güvenlik ise sıralamada geriledi. CEO’ların yalnızca yüzde 6’sı siber güvenlik konusunu en değerli risk olarak belirtti, bu oran Şubat 2022’de yüzde 17 düzeyindeydi. Bununla birlikte siber ortamların gelişimi sürüyor. İştirakçilerin yüzde 77’si şirketlerinin bilgi güvenliğini stratejik bir fonksiyon ve potansiyel bir rekabet avantajı olarak gördüğünü söylüyor. Her 10 CEO’dan yedisine nazaran (yüzde 73) jeopolitik belirsizlik de kurumsal siber hücum tasalarını artırıyor. Kurumların yaklaşık 4’te üçünün (yüzde 72) fidye yazılım ataklarıyla başa çıkmak için bir planı var. Bununla birlikte, 2021’de yüzde 13 olan bu orana kıyasla 2022’de neredeyse 4’te biri (yüzde 24) siber hücumlara karşı gereğince hazırlıklı olmadıklarını kabul ediyor.
“Nesilde bir görülen sıkıntılar kısa müddet içinde art geriye geldi”
Araştırma sonuçlarını kıymetlendiren KPMG Türkiye Lideri Murat Alsan şunları söyledi: “Küresel pandemi, jeopolitik tansiyonlar, enflasyonist baskılar ve finansal zorluklar üzere kuşakta bir görülen problemler kısa müddet içinde art geriye geldi. Bu zorluklar global CEO’ların da iyimserliklerini olumsuz istikamette etkiliyor. Ekonomik gelişmelerin şu anda iş dünyası önderleri için en kıymetli tasa kaynağı olması şaşırtan olmasa da yöneticilerin kendi şirketlerine ve uzun vadeli büyüme beklentilerine makul seviyede itimat duyduklarını görmek yürek verici. Son yıllarda yaşanan olaylar iş dünyası için gerçek bir türbülans yarattı. Bu araştırmada ortaya çıkan bulgular, bu olaylarla gayret eden ve üstesinden gelen yöneticilerin şirketlerinin dayanıklılığına daha fazla güvendikleri ve bugün karşı karşıya olduğumuz gerçek belirsizliklerin kimilerini azaltmaya odaklandıkları konusunda temkinli bir optimistlik sağlayabilir.”
Paydaşlarda yeşil yaklaşıma ait kuşkular var: ‘Göz boyama’
CEO’lara ÇSY performanslarını paydaşlara iletirken karşılaştıkları en büyük zorluğun ne olduğu sorulduğunda, yaklaşık 5’te biri (yüzde 17), paydaşlardaki kuşkunun “yeşil yaklaşım ile göz boyama” etrafında oluştuğunu söyledi. 2021 yılında bu oran yüzde 8 düzeyindeydi. CEO’ların 3’te birinden fazlası (yüzde 38), şirketlerinin ilgi alımlı bir ÇSY kıssası anlatmakta zorlandığını söylüyor. İştirakçilerin yaklaşık 4’te üçü (yüzde 72) ayrıyeten paydaşların cinsiyet eşitliği, iklim tesirleri üzere ÇSY bahislerine daha fazla dikkat edeceğine inanıyor. Yetenek konusunda ise 2022’nin başlarına kıyasla daha fazla C-seviye yönetici, hakikat yetenek ve hünerlere sahip olmanın net sıfır yahut misal hedefl ere ulaşmanın anahtarı olduğuna inanıyor. Neredeyse 4’te biri (yüzde 22) maharet ve uzmanlık eksikliğinin tahlillerin uygulanmasını engellediğini söylüyor ki bu yılın başlarında oran, yüzde 16 düzeyindeydi.
Ekonomik baskı ÇSY maksatlarını yavaşlatıyor
Küresel çapta CEO’lar, bilhassa finansal performansın uygunlaştırılması ve büyümenin desteklenmesi kelam konusu olduğunda, ÇSY teşebbüslerinin şirketleri için değerli olduğunun farkında. Hatta üst seviye yöneticilerin yüzde 69’u, paydaşlardan ÇSY konusunda raporlama ve şeffaflık için daha fazla talep geldiğini belirtiyor. Bu oran 2021’de yüzde 58 idi. CEO’ların neredeyse yarısı (yüzde 45) ÇSY konusundaki ilerlemenin kurumsal finansal performansı artırdığı konusunda hemfikir; bu oran yalnızca bir yıl evvel yüzde 37’ydi. Bununla birlikte, ekonomik belirsizlik devam ettiği için CEO’ların yarısı önümüzdeki 6 ay içinde mevcut yahut planlanan ÇSY çalışmalarına orta veriyor yahut bu çalışmaları tekrar gözden geçiriyor; hatta yüzde 34’ü bu adımları şimdiden atmış durumda.