ANKARA (DÜNYA)
Dünya Bankası, Avrupa ve Orta Asya bölgesel ekonomik raporunda, Rusya-Ukrayna savaşının bölgenin gelişmekte olan ülkelerinin COVID-19 salgını sonrası ekonomik güzelleşmesini durdurduğunu açıkladı. Banka bölgenin 2022’de yüzde 0,2 küçüleceğini, 2023 büyümesinin ise yüzde 0,3 olacağını iddia etti. Türkiye’ye yönelik olarak ise 2022 büyümesinin yüzde 4,7 olacağı varsayım edildi. Genel dünya iktisadına yönelik raporda Türkiye büyüme varsayımı 2022 için yüzde 2,3 seviyesindeydi.
Raporda, yılın birinci yarısındaki büyümenin güçlü ekonomik aktivite, güçlü özel kesim ve ihracat performansıyla geldiğini lakin enflasyon ve TL’nin kıymet kaybındaki yükselişe karşın gevşek para siyasetiyle bunun sağlandığına işaret edildi. Bu görünüm ışığında, 2022 büyümesinin 4,7 olacağı, yatırımcı itimadının zayıflamasının ve TL paha kaybının şirket ve banka bilançoları üzerinde baskı oluşturacağı rapora yansıdı. Dünya Bankası istihdamdaki artışa karşılık güç ve besin fiyatlarındaki yükselişin düşük gelirli hanelerin bütçesini bozduğunu ve COVID salgını sonrası yoksulluk oranındaki azalmanın yavaş kaldığı kaydedildi.
“Bankaların sermaye tamponları zorlanıyor”
Raporun Türkiye kısmında, iktisatta canlanma için para siyasetindeki gevşeme ve faiz indirimlerine işaret edilirken, makroekonomik istikrarsızlıkla gayret için ise para piyasalarına müdahaleler ve makroihtiyati önlemler uygulandığına dikkat çekildi. TL’nin paha kaybı ve yüksek enflasyon nedeniyle bankaların sermaye tamponlarında azalmalar olduğu ve kurala bağlı yükümlülüklerinde artış gözlendiği kaydedilen raporda, hane gelirlerini artırmak için çeşitli uygulamalar yapıldığına dikkat çekildi. Raporda, Rusya-Ukrayna savaşının Türkiye’ye direkt tesirinin düşük olmakla birlikte yükselen güç ve besin fiyatları yoluyla enflasyonist baskı ve cari süreçler açığının yüksek seyretmesine yol açtığına; olumlu tarafta ise Rusya’dan mali girişlerin artışına dikkat çekildi.
Mevcut gelişmeler yorumunda Türkiye’deki yüksek enflasyon, cari süreçler açığı ve son devirde ortaya çıkan sakinlik işaretlerine dikkat çekilirken, olumlu tarafta ise yüksek turizm gelirleri ile artan ihracat vurgulandı. Tıpkı kısımda, bankaların ticari kredi uygulamalarına yönelik kısıtlayıcı adımlar, ticari borç vermedeki kaçınma üzere nedenlerle ve bilhassa TL’nin paha kaybının bankaların sermaye tamponlarını zorlamasına özel vurgu yapıldı. Makroekonomik manada ise merkezi idarenin borç servisinin sonlu olmakla birlikte, döviz cinsinden borçların yüzde 68’e yükselmesinin ek bir kırılganlık olduğuna dikkat çekildi.
Türkiye’nin yoksulluğu yüzde 11’in üstünde
Makroekonomik ve toplumsal göstergeler kısmında, raporda da dikkat çekilen yoksulluğun azaltılmasındaki sürat düşüşüne yönelik datalar yer aldı. Türkiye’nin genel global yoksulluk standardı olarak alınan, satınalma paritesine nazaran günlük 2.15 doların altında gelir elde edenler bakımından 2022 yoksulluk oranı yüzde 0,7 olarak belirlendi. Alt orta gelir kümesindeki ülkelerin günlük 3,65 dolar olan standardına nazaran yoksulluk oranı 1,8 olarak belirlenirken, Türkiye’nin dahil olduğu orta üst gelir kümesi ülkeleri standardı olan günlük 6,85 dolak gelire nazaran yoksulluk oranının 11,5 olduğu kaydedildi.
Bölge iktisadı belirsizliklerle dolu
Raporda, Avrupa ve Orta Asya bölgesinin ekonomik olarak savaş nedeniyle belirsizliklerle dolu olduğuna dikkat çekildi. Gelişmekte olan bölge ülkelerinin büyük kısmının 2023 büyüme varsayımlarının düşürüldüğü hatırlatılan raporda, “Savaşın uzaması yahut şiddetlenmesi daha büyük ekonomik ve çevresel ziyana yol açabilir. Milletlerarası yatırım ve ticarette de olumsuz tesirlerin yayılmasına neden olabilir. Yüksek (kamu) borç düzeyi ve yüksek enflasyon düşünüldüğünde finansal risk hala yüksek seviyede” denildi. Raporda, bölge ekonomilerinde enflasyonun yükselişinin, 2021 yılı başından itibaren görülen güç ve besin fiyatları artışının Rusya’nın Ukrayna işgaliyle daha da hızlanmasından kaynaklandığı belirtilirken, bölge ekonomilerinin finansal maliyetlerinin arttığı, şirketlerin verimliliği ve hane halkı refahını negatif etkilediğine dikkat çekildi.
