Konya’da, Selçuk Üniversitesi (SÜ) bünyesinde oluşturulan çalışma ve araştırma grubu tarafından, eş vakitli kanser teşhisi üzerine süratli sonuç veren yeni bir teknik geliştirildi.
SÜ Fen Fakültesi Fizik Kısmı Öğretim Üyesi, araştırma takımının önderi Prof. Dr. Hamdi Şükür Kılıç, gazetecilere yaptığı açıklamada, gelişmiş ülkelerde insanların yüzde 4-6’sının her yıl kanser tedavisi gördüğünü söyledi.
Cerrahi yolun kanser tedavisinde kullanılan en âlâ sistemlerden biri olduğunu lakin bu formülde birtakım olumsuz durumların kelam konusu olabildiğini belirten Kılıç, şöyle devam etti:
“Cerrahların, kanserli ile olağan doku ortasında bulunan hudut bölgeyi net bir halde şimdi görememeleri nedeniyle cerrahi müdahale sonrasında kanserli dokunun bir kısmının bedende kalması, istenmeyen lakin kaçınılmaz bir durum ortaya koyuyor. Şayet cerrah, dokunun olağan ya da kanserli olduğundan emin değilse doku patolojiye test için gönderiliyor. Yapılan patolojik test 20-30 dakika vakit alıyor, çoğunlukla bu mühlet uzuyor ve müddet boyunca hasta anestezi altında tutuluyor.”
Cerrahinin kozmetik başarısı ve işlevselliğinin kanserli olmayan dokunun en az seviyede kesilmesine bağlı olduğunu lisana getiren Kılıç, şunları söyledi:
“Elde edilen bilgi birikimi ve mevcut onkolojik cerrahi teknikler, sık sık yetersiz kalmaktadır ve göğüs kanseri hastalarının yüzde 20 oranı cerrahi müdahale sonrası kalan malignant dokunun temizlenmesi için ekstra cerrahi sürece ihtiyaç duymaktadır. Bu durum kalan kanserli dokunun birçok kanser durumunda en değerli prognostik faktörlerden birisi olması nedeniyle kıymetlidir. Buna ek olarak yumuşak doku tümörü yahut kolon kanseri üzere durumlarda cerrahi müdahale ile kesit alma imkansız bir durumdur. Hasebiyle ikincil tümör oluşumunu ortadan kaldıracak uygun ek usullerin gerekli olduğu düşünülüyor.”
Ar-Ge çalışmaları tamamlandı
Kılıç, mevcut kanser teşhis tekniklerinin epey geliştirilmiş olmasına karşın, cerrahi hudutların gereğince hassas formda belirlenmesinin zorluğu nedeniyle yeni tekniklerin geliştirilmesine gereksinim duyulduğunu lisana getirerek şöyle konuştu:
“SÜ kümesi tarafından Ar-Ge çalışmaları tamamlanan ve literatüre kazandırılan çalışmalarla cerrahi operasyon esnasında eşzamanlı teşhis gerçekleştirmek üzere yeni ve süratli bir prosedür geliştirilmiştir. Bu usulde laser demeti biyolojik doku üzerine odaklandığında, biyolojik moleküllerden ibaret bir plazma demeti oluşturur ve bu plazma demeti, yüksek çözünürlüklü bir kütle spektrometresinin etkileşme bölgesine pompalanır, tahlil edilir. Bütün biyolojik moleküllerin laser radyasyonuna maruz kalmaları durumunda çok benzeri bir fragmentasyon desenine sahip olmalarına karşın, temel kütle bileşenlerinin yoğunlukları katiyen çok farklıdır. Görünen, dokunun besbelli parmak izi olarak kullanılabiliyor ve özel istatistik yollarla dokular ortasındaki temel farklar ortaya konulabiliyor.”
Yeni prosedürle sağlıklı doku ile kanserli doku ve başka doku tipleri ortasındaki farkların laser desorpsiyon kütle spektroskopi kullanılarak ortaya çıkarıldığını anlatan Kılıç, şu değerlendirmede bulundu:
“Bu teknik, cerrahların tümör ve sağlıklı doku ortasında kalan hudut dokuyu bariz bir biçimde ayırt etmelerine imkan sağlayacak ve ek cerrahi operasyon ihtiyaçlarını büyük ölçüde azaltacaktır. SÜ araştırma kümesi tarafından gerçekleştirilen bu çalışmalarla dünyada şimdi bulunmayan bir usul geliştirildi. Teknolojisi geliştirilip prototipi üretilerek gerekli patent çalışmalarının tamamlanması planlanıyor.”
Yöntemin dünyaya pazarlanması hedefleniyor
Kılıç, yeni kanser teşhis usulünün süratli ve emniyetli olduğuna işaret ederek şunları kaydetti:
“Her klinikte kullanılabilecek, yeni, ileri teknoloji eseri olan bu sistemin bütün dünyaya yerli, ulusal, ileri teknoloji eseri olarak pazarlanması hedefleniyor. Geliştirilen teknikle hasta bedeninde rastgele bir kesiye sebebiyet vermeden, kanamanın gerçekleşmesine sebep olmadan, hastadan kesim almadan, akciğer, böbrek, karaciğer, göğüs ve ana damarlar üzere hassas organlarda yaralanmaya sebebiyet vermeden teşhis yapılabilecek. Bilhassa ciğerlerden modül alınması süreçleri dikkate alınacak olursa hastaya narkoz verilmeksizin, patolojik modül alınmasının ne kadar ızdırap verici bir süreç olduğu gerçeğinden hareketle beyinden kesim alınmasının çok sıkıntı ve riskli olduğu göz önüne alınacak olursa hasta üzerinde rastgele bir yaralanmaya, kesiğe ve kanamaya meydan vermeksizin gerçekleştirilebilecek bir sağlam ve süratli teşhis sürecinin bu alanda gerçek bir dönüm noktası olduğu tartışılmaz bir gerçektir.”
Araştırma ve çalışma takımında yeni yola en büyük katkıyı Dr. Yasemin Gündoğdu’nun hazırladığı doktora teziyle sunduğunu aktaran Kılıç, patolojik numune hazırlanması ve sonuçlar ışığında takımın yönlendirilmesini Doç. Dr. Pınar Karabağlı’nın, numune sağlanması ve bilgi tahlillerini Prof. Dr. Hüsnü Alptekin’in yaptığını tabir etti.
