TÜSİAD İdare Şurası Lideri Orhan Turan, “Artık küresel görünüm de, küresel finansal şartlar da lehimize değil” dedi.
Turhan, “Fed Siyasetleri Gelişmekte Olan Ekonomileri ve Türkiye’yi Nasıl Etkiliyor?” seminerinin açılış konuşmasını yaptı.
Turhan konuşmasında şunları söyledi:
“Geride bıraktığımız son üç yılda küresel iktisat değerli arz şoklarına maruz kaldı. Evvel Covid pandemisinin, akabinde Rusya-Ukrayna savaşının arz zinciri üzerinde yarattığı tahribatlara şahit oluyoruz. 2023 yılına yaklaştığımız bugünlerde, küresel ekonomiler bir taraftan hayli yüksek enflasyonla çaba ederken, bir taraftan da sakinliğe hakikat ilerlemekteler.
Son devirde enflasyonun beklenenden çok daha uzun bir müddet, ısrarlı formda yüksek seyretmesi, ABD merkez bankası başta olmak üzere, tüm majör merkez bankalarının para siyasetinde uzun soluklu olacağını kestirim ettiğimiz bir sıkılaştırmaya gitmesi ile sonuçlanıyor. Bilhassa FED’in resesyon muhtemelliğine karşın fiyat istikrarını önceleyen şahin duruşunu izliyoruz.
Unutmayalım ki fiyat istikrarı olmadan iktisat işlemez, hiçbir paydaşa da yarar sağlamaz. Hasebiyle sağlıklı işleyen, tüm kesitlerin yarar sağladığı bir iktisat hedefliyorsak, birinci önceliğimiz enflasyonla çaba olmalı. Bugün G20 ülkelerinin tamamında enflasyonla savaşın öne çıktığı faiz artırımlarına şahit oluyoruz. Enflasyon ile çabanın kısa vadede kuvvetli olacağını, ama uzun vadeli sağlıklı büyümeye giden tek yol olduğunu kendimize tekrar hatırlatmalıyız.
Enflasyonist baskılar çabucak hemen tüm dünyada, besin ve gücün de ötesine yayılıyor. Hizmet kesimine de yansıyor. İşletmeler daha yüksek güç, lojistik ve işgücü maliyetleriyle karşı karşıya kalıyor. 2022’nin başlarında ABD’de belirginleşmeye başlayan enflasyonist baskılar, artık Euro bölgesi ve Birleşik Krallık’ta da görülüyor, tüm dünyaya yayılıyor.
Bu vakit zarfında, Rusya-Ukrayna savaşını bir kenara koyarsak, global büyümeyi yavaşlatan değerli bir öbür faktör, gerçekleşen enflasyonun, gayelerin çok daha üstünde olması nedeniyle para siyasetinin agresif halde sıkılaştırılması. Elbette küresel iktisatta finansal şartların süratli sıkılaşması ve doların değer kazanmasının pek çok iktisat üzerinde kalıcı tesirleri olacaktır. Tekrar de, iktisadi temelleri güçlü, risk primi düşük, bilançoları sağlam olan ekonomiler bu süreçten çok daha rahat çıkacaklardır. Öte yandan bu sürece halihazırda risk primi yüksek giren ekonomiler, dış borçlanma maliyetleri ve kredi kanalı vasıtasıyla daha çok baskı altında kalma riski taşımaktalar. Bugünkü webinarımızda da bu süreçlerin gelişmekte olan ekonomiler ve bilhassa Türkiye üzerindeki tesirlerini tartışma fırsatımız olacak.
Covid krizinin birinci çıktığı 2020 başından bu yana geride kalan son üç yıla baktığımızda, küresel büyümede bariz bir dalgalanmaya şahit oluyoruz. Son bir yılda Covid-19 hadiselerinin düşmesiyle birlikte ekonomik aktivitedeki artışa karşın, OECD iddialarına nazaran, küresel büyümenin 2022’nin ikinci yarısında yavaşlamaya devam etmesi ve 2023’te yıllık yalnızca %2,2’lik bir düzeyde kalması bekleniyor.
Küresel iktisatta bol para periyodunun azaldığı ve finansman şartlarının geçmişe kıyasla daha güç olacağı bir periyoda çoktan girdik. Bu süreç en başta hesaplanandan daha uzun soluklu olabilir. Türkiye bu devirde, akranlarının tersine, farklı bir siyaset tercihi ortaya koydu. Unutmayalım ki, yakın geçmişte yaşadığımız ekonomik zorluk periyotları, küresel rüzgarların gerimizden estiği devirlerdi. Artık küresel görünüm de, küresel finansal şartlar da lehimize değil.”