Yenilenebilir kaynaklar Türkiye’yi güçte net ihracatçı yapabilir

Ahmet USMAN-İZMİR

Türkiye güç dalı, Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası (AHK) Türkiye ile DÜNYA Gazetesi iş birliğinde düzenlenen Kesimlerde Ufuk Tipi Paneli’nde masaya yatırıldı. Moderatörlüğü DÜNYA Gazetesi (NBE) İdare Konseyi Lideri Hakan Güldağ ve DÜNYA Gazetesi Koordinatörü Didem Eryar Ünlü tarafından yapılan panelde; Türkiye’nin en büyük cari açığı güç kesiminde verdiğini hatırlatan konuşmacılar, son periyotta başta rüzgâr ve güneş olmak üzere yenilenebilir güç üretim ve endüstrisinde yakalanan muvaffakiyet, Avrupa’da yaşanan güç krizi ve hidrojen gücü konusundaki gelişmeler sayesinde, Türkiye’nin güçte ihracatçı ülke haline gelmesinin hayal olmaktan çıktığını vurguladılar.

GÜNYAR: TÜRKİYE VE ALMANYA, ORTAK HİDROJEN ÜRETECEK

Ateş Çelik mesken sahipliğinde gerçekleştirilen panelin açılış konuşmasını yapan AHK Güç Çalışma Kümesi Üyesi ve Enercon Orta Asya, Ortadoğu ve Afrika Bölge Müdürü Arif Günyar, AHK’nın 92 ülkede 141 temsilcilikle hizmet verdiğini belirterek, “Türkiye’de İstanbul, İzmir ve Ankara’da ofisleri var. Birçok imalat endüstrinde olmak üzere bine yakın üyesi bulunuyor” diye konuştu. Türkiye güç piyasasında toplam şurası gücün 100 GW’ın üzerinde olduğunu belirten Günyar, “Bundan, rüzgâr santralleri yüzde 10’unun üzerinde, güneş santralleri ise yüzde 8-9 civarında hisse alıyor. Bu sayılar giderek de artıyor. Güçte Türk-Alman işbirliğini geliştirmek için 2011’de AHK bünyesinde güç çalışma kümesi oluşturuldu. 2012’de Türk-Alman Güç Forumu ismi altında bir platform kuruldu. Kamunun ve özel dalın iştirak ettiği bu platformda çok değerli adımlar atıldı. Bu platformun 4’üncüsü 11 Ekim’de Almanya’da gerçekleştirildi. Burada Türkiye ile Almanya ortasında yeşil hidrojen üretiminin başlaması ve hızlandırılmasıyla ilgili bir mutabakat da imzalandı. Almanya’nın mevcut konjonktürden ötürü bu projeye gereksinimi olması ve bu yeşil projede ithal eden taraf olarak bulunması önemli” diye konuştu.

Enercon’un bir rüzgâr türbini üreticisi olarak bölümdeki fırsatı 30-35 sene öncesinden gördüğünü anlatan Günyar, “Son olarak EnerjiSa ile bin MW’lık bir kontrat imzaladık. Türkiye şu an dünyada bir muvaffakiyet kıssası yazıyor. Biz de Türkiye’ye birinci inanan ve birinci türbin kuran şirketiz. Türkiye’deki iştiraklerimizle şu anda 250’nin üzerinde bir tedarik zinciri oluşturduk. Bu ekosistemde 30 bine yakın çalışan var. Artık Türkiye rüzgâr gücünde gelişecek değil, gelişmiş bir ülke. Bunun devamı için yıllık bir hacim gerekiyor. Bu yıl Almanya2030’a kadar şu andaki yenilenebilir güç kaynağı oranını yüzde 100 artıracağını, yüzde 40’tan yüzde 80’e çıkaracağını deklare etti. Bu, her yıl 10 GW’lık proje potansiyeli demek. Türkiye’de yatırım yapan bu işe gönül vermiş beşerler olarak, Türkiye’nin hem bir üretim merkezi, hem yatırımcılarımızın Avrupa içinde yatırım yapmaları manasında, kamunun da bizimle hareket edip bu yatırımların yapılmasına hizmet edeceğini düşünüyoruz” dedi. Şu an kesimde fırsatların sayısının tehditlerin sayısından çok fazla olduğunu vurgulayan Günyar, “Çok dinamik bir dünyadayız. Bu süreci en güzel halde yöneten şirketler ayakta kalıyor. Biz Türkiye’de buna alışığız lakin Avrupalılar alışık olmadıkları için tek haneli enflasyonla gayret için bize danışıyorlar. Enercon olarak Türkiye’yi yalnızca pazar olarak görmedik, üretim üssü haline getirdik. Prototipleri ve yeni teknolojileri getirmek için çalışmalarımız var. Fakat Türkiye’de bununla ilgili bir mevzuat yok. Yalnızca üreten değil geliştiren bir ülke olmalıyız” diye konuştu.

SERDAR: TÜRKİYE TARİHİ FIRSATIN ORTASINDA

Dünyanın en büyük bağımsız kanat üreticisi ABD’li TPI Composites’in EMEA ve Hindistan Lider Yardımcısı Gökhan Serdar ise Türkiye’yi üretim merkezi olarak konumlandırdıklarını söz ederek, “İzmir’de 2 fabrikamızda 4 bin 250 çalışanımızla yıllık yaklaşık bin tirbünlük yani 3 binden fazla kanat üretiyoruz. Türkiye’deki rüzgâr pazarı son 10 yılda sanayi için de harikulade bir fırsat yarattı. Kanat, kule, jeneratör başta olmak üzere birçok komponent Türkiye’de yapılır duruma geldi. Evvelce yeşil dönüşüm bir entelektüel işi ya da romantiklik olarak görülüyordu. Güç krizi yeşil dönüşümün kaçınılmaz olduğunu gösterdi. Türkiye’de sanayi olarak da önemli fırsatımız var. Zira Türkiye’de rüzgârda mevcudun 4-5 katı potansiyelimiz olması yanında Avrupa’da da büyüyen bir pazar var” dedi. Türkiye’nin tarihi fırsatın ortasında olduğunu anlatan Serdar, “Almanya 2030’a kadar 10 bin MW rüzgâr santrali kuracak, Avrupa da kurulumlarını 4’e, 5’e katlayacak. Bu türbinlerin kesimlerinin Avrupa’da üretilebilmesi kolay değil, Asya’da yeterli bir seçenek olarak görülmüyor. Biz işin merkezindeyiz. Şu an rüzgar ve güneşte 20 bin MW şurası gücümüz bulunuyor lakin bunun en az 10 katı potansiyelimiz var. Avrupa’nın hidrojene gereksinimi olacak. Biz hidrojen ihracatçısı da olabiliriz. Ya da elektrik olarak da ihraç edebiliriz. Zira hidrojeni üretmek için de yeşil güce muhtaçlık var. Bu ülke olarak bahtımızı değiştirecek bir mevzu. Bu yüzden daima birlikte teşvik düzeneklerini, altyapılarımızı daha güçlendirerek, kurulumları artırarak buna odaklanmalıyız. Bakanlık ve bürokraside de bunu görüyoruz. Bu odağı sonuca çevirmemiz lazım” görüşünü savundu.

BAYÇÖL: RÜZG R GÜCÜ STRATEJİ DOKÜMANI BU AY ÇIKACAK

EnerjiSa Üretim CEO’su İhsan Erbil Bayçöl de 22 santralde toplam 3 bin 700 MW konseyi güce sahip olduklarını, bunların yüzde 56’sını yerli ve yenilebilir kaynaklardan sağladıklarını anlattı. Türkiye tüketiminin yaklaşık yüzde 5’ini karşıladıklarına dikkat çeken Bayçöl, “Pazarda başkanız lakin bununla yetinmiyoruz. Amacımız bin 500 MW’ı rüzgârdan olmak üzere 5 bin MW’ın üzerinde şurası güce ulaşmak. YEKA 2’nin tamamının yatırım sorumluluğunu üstlendik ve Enercon ile mukavele imzaladık. Böylece Türkiye’nin rüzgâr şurası gücünü yüzde 10’a yakın artıracağız. Rüzgâr ve güneşteki gücümüzü faal formda kullanamıyoruz. Türkiye’nin en az 40 bin MW rüzgâr potansiyeli var. Almanya’nın 60 bin MW güneş santrali var. Bu sayısı kendimize istikamet olarak alabiliriz. Bir yandan yenilenebilir güç yatırımlarında ivmeyi artırırken, bir yandan da yeşil hidrojende Avrupa’nın tahlil ortağı haline gelmemiz lazım. Biz, daima enerjiyi dışarıdan alan bir ülkeyiz. Birinci sefer dışarıya güç verme fırsatı çok somut bir formda önümüzde. Bu fırsatı kaçırmamalıyız Türkiye yenilenebilir kapasitesini hayata geçirir, yeşil hidrojende dünyada bir oyuncu haline gelir, tüm dünyanın rüzgâr teknolojilerinde tahlil ve tedarik merkezi olur, böylelikle birkaç başlıkta kazan-kazan sonucuna ulaşabiliriz. Bu da heyecan verici” diye konuştu. Bu ay sonunda Güç Bakanlığı’nın Rüzgâr Gücü Strateji Belgesi’ni yayınlayacağını lisana getiren Bayçöl, “Bunun eksikliğini hissediyorduk. 10, 20, 30 yıllık maksatlar ortaya konursa, biz de kendimizi ona nazaran konumlandırırız. Ne gaye koyarsak koyalım bunları fakat beşerle yapabiliriz. Maalesef son bir yıldır yetişmiş insanlarımızı yurtdışına kaptırıyoruz. Batarya, yeşil hidrojen ve yenilebilir güç konusunda yapılan çalışmalar Türkiye’yi kıymetli bir pozisyona getirebilir. Yalnızca kendisi için değil yakın coğrafyaya da güç tedarik edebilir. Bu yolda odaklanılması gereken hususlar olarak da insan gücü, finansman ögeleri ve şebekenin yeni gelebilecek santralleri kabul edebilmesi öne çıkıyor” dedi.

GÜLDAĞ: CARİ AÇIĞIN NEDENİ, TÜRKİYE’NİN BAHTI OLABİLİR

Türkiye’de pek çok alanda belirsizlikler yaşanırken yeşil güç konusunda geleceğin çok net olduğunu anlatan DÜNYA Gazetesi (NBE) İdare Şurası Lideri Hakan Güldağ, “Cari açığın bir numaralı nedeni olarak gördüğümüz güç, Türkiye’nin bahtı olmaya aday. Zira vaktin ruhunu yakalamamız açısından büyük bir imkân sunuyor. Cari açığı azalttığı üzere güçte fazla vermemize imkân sağlayacak üzere görünüyor. Yarın öbür gün kur hassasiyetinin azaldığı bir ortamda güçte atacağımız gerçek adımlarla bunu sağlayabiliriz. Rekabet canlı, inovasyon sürüyor. Potansiyelleri kinetik güce yenilenebilir güç üzerinden çevirmek çok mümkün” görüşünü söz etti.

KUYTAK: RÜZGARDAKİ MUVAFFAKİYET FİNANSE EDİLEBİLİR PROJELERİN OLMASI

Alman devletinin finans kuruluşu KfW IPEX-Bank’ın Türkiye Temsilcilik Ofisi Yöneticisi Yasemin Kuytak, daha çok proje finansmanı alanında faaliyet gösterdiklerine dikkat çekerek, şöyle konuştu: “Bu açıdan yenilenebilir güç bölümü bizim için çok değerli. Tüm dünyada olduğu üzere burada da çok yüksek dengeli kredilerle dala takviye verdik. Bunları, Avrupa’daki ihracat kredisi kuruluşlarının takviyeleriyle yapıyoruz. Bilhassa Alman Hermes ve Danimarkalı EKF iki öncü kuruluş olarak bizi desteklediler. Türkiye’deki portföyümüz yaklaşık 1 milyar Euro. Bunun yarısından fazlası da yenilenebilir güç projelerinden oluşuyor. 27 kalkınma bankasının oluşturduğu bir finansman kulübü var, 2021’de bunların güç dönüşümüne toplam 224 milyar euroluk katkıları olmuş. Bunun 50 milyar euroluk kısmı da KfW’ye ilişkin.” Türkiye’nin rüzgârda gelişmesinin en değerli nedenini finanse edilebilir projelerinin olması biçiminde özetleyen Kuytak, “Bu durum şu anda yavaşlamaya başladı, finanse edilebilir proje stoğu çok azaldı. Evvelce YEKDEM’de (Yenilenebilir Güç Kaynaklarını Destekleme Mekanizması) alım garantisi dolar ile idi. Bu değiştirildi. Bankacılar açısından kolay finanse edilebilir bir durum yaratmıyor. Kur riski almanız gerekiyor. Projelerde şu ana kadar sorun yaşayan banka olmadı fakat olmayacağı manasına gelmez. Tahminen tekrar kur riskini bertaraf edecek yapılarda devam etmek daha yararlı olacaktır. Gerçek proje yanlışsız yatırımcılarla her vakit finanse edilebilir” dedi.

GÜLDOĞAN: RÜZGARDA ÇİFT HANELİ KAR EDEN İŞLETME YOK

Rüzgâr santralleri için jeneratör ve kule üretimi yaptıklarını anlatan Ateş Wind Power İdare Heyeti Lider Yardımcısı Mahmut Güldoğan, “Bugüne kadar 320’nin üzerinde jeneratörü dünyanın pek çok yerine gönderdik. Yıllık 1 GW’a yakın kapasiteye sahibiz. Yıllık 1.5GW’a hizmet edebilecek kuleler üretiyoruz. Bergama OSB’de inşaatı süren iki büyük yatırımımız daha var. Rüzgâr gücü Türkiye’de birçok kesime model olabilecek bir mevzu. Yerli kaynaklarımızla kendi gücümüzü üretirken, öte yandan teknolojimizi sanayimizi istihdamı geliştiren bir model bu. Dalda fırsatlar tehditlerden çok fazla. En değerli tehdit tahminen de güce erişimde. O yüzden fırsatların peşinde koşarken tehditleri de göz ucuyla takip etmeliyiz” diye konuştu. Dalın cari açığı azaltma, güç fiyatlarını düşürme, sanayi üretimini artırma, istihdam yaratma, yurtdışından finansman sağlama, pak güçle dünyaya katkıda bulunma üzere pek çok iyiyi, inanılması güç formda bir ortaya getirdiğini belirten Güldoğan, “Elbet tehditler de çok. Yarın ne olacağını göremiyoruz. Dünyadaki bu belirsizlikler Demokles’in kılıcı üzere zirvemizde. Bunlar için kamu ile o denli şeff af bir bağlantı yürütmeli ki her gün karşımıza çıkacak yeni meçhullüğü çözebilir olalım. Kamu da bunu algılamış durumda. Rüzgâr, en ucuz güç kaynağı. Bundan ötürü harikulade bir rekabet var. Maliyet baskısı altında çalışıyoruz. Hiçbir işletme iki haneli karları göremiyor. Yılda 5 hafta üretim yapmazsak ziyana geçiyoruz. Potansiyel projelerin olması, canlı kalması, gerçekçi olması gerekiyor. Türkiye’deki projeler olmazsa, yeni teknolojiler de gelmiyor. Bu da ihracat için kıymetli. Bizim yatırım kabiliyetimiz insan kaynağı ile hudutlu. Yerli proje altyapımızın güçlü kalması, lojistik imkanlarımızın geliştirilmesi gerekiyor” dedi.

Enerji bahisli toplantıda; (soldan sağa) DÜNYA Gazetesi (NBE) İdare Şurası Lideri Hakan Güldağ, TPI Composites EMEA ve Hindistan Lider Yardımcısı Gökhan Serdar, EnerjiSa Üretim CEO’su İhsan Erbil Bayçöl, Ateş WindPower İdare Heyeti Lider Yardımcısı Mahmut Güldoğan, KfW IPEX-Bank Türkiye Temsilcilik Ofisi Yöneticisi Yasemin Kuytak, AHK Güç Çalışma Kümesi Üyesi ve Enercon Orta Asya, Ortadoğu ve Afrika Bölge Müdürü Arif Günyar ve DÜNYA Gazetesi Koordinatörü Didem Eryar Ünlü dalla ilgili görüşlerini paylaştı.