Tamer IŞITIR

Pandemi yılı 2020’nin haziran ayında kurulan TechOne VC, ekosisteme son giren oyunculardan biri olarak başladığı serüvenine süratli giriş yaptı. Farklı dikeylerde gerçekleştirdiği yatırımlarla kısa müddette 44 teşebbüsü fonlayan TechOne VC son yatırımını ise Figo Para’ya yaptı. Sayısal olarak 2021 yılının en etkin sermaye fonu olarak kabul edilen şirket 3 yıl içinde 1 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşarak alanında tepeye yükselmek istiyor. Global pazarlarda ölçeklenme potansiyeline sahip erken evre teknoloji teşebbüslerini odağına alan TechOne VC’nin yönetici ortağı Yiğit Arslan’la pazardaki tecrübelerini, global konjonktürü ve gelecek hedefl erini konuştuk.

Yılsonuna kadar 50’yi aşacak

Yiğit Arslan, Sabancı Üniversitesi’nde sanayi mühendisliğinden mezun olduktan sonra ABD’ye giderek yüksek lisansını tamamladı, akabinde 2008 Krizi sırasında Türkiye’ye döndü. Arslan, o süreci şimdiki fonların kuruluş devri olarak tanımlarken, 2016’ya kadar yatırım fonları yönetti. Daha sonra “bütün ekranlardan sıkılması” nedeniyle hepsini bir kenara atarak mesleğinin yeni sayfasını açtı: “2020’den itibaren büsbütün venture capital işine girdik. TechOne 2020 haziran ayı itibariyle kuruldu. 2 yılda 44 teşebbüse yatırım yaptık, en son geçen gün Figo Para’ya yatırım yaptık; 45 oldu. TechOne 500 bin dolar, Küresel Yatırım Holding’le L2 fonumuzdan 1,5 milyon dolar, Logo Yazılımdan’da da 2 milyon dolar olmak üzere içinde olduğumuz kümeden 4-4,5 milyon dolar yatırım yaptık Figo Para’ya. TechOne 2021’de en çok sayıda yatırım yapan teşebbüs sermayesi fonu oldu. Bu sene de o denli olur herhalde. Son çeyrekte 7 yeni yatırımı daha kapatıyoruz.”

“2023’te yatırım iştahı düşer”

Türkiye ile ABD ve Avrupa’daki girişimcilik piyasasına dair kıymetli tespitlerde bulunan Yiğit Arslan, bilhassa global resesyon tasalarının tetiklediği nakdî sıkılaşma ve yatırım iştahındaki azalmayı şu sözlerle kıymetlendirdi: “ABD’de halka arz öncesi (pre-IPO) düzeyden başlayarak, Seri A basamağına kadar inen bir değerleme ve fonlama krizi var, bu Avrupa ve öteki ekosistemlere de sirayet etmiş durumda. Küresel fonlar daha fazla bekle ve gör demeye başladı ve bununla birlikte yatırım konusunda daha seçici olmaya çaba ediyorlar. Bu beraberinde yatırım iştahında düşüşü getiriyor. 2023’te 2 yılda 45 teşebbüsü fonladı 2025’te en büyük olacak Kuruluşunun 2’nci yılını haziran ayında kutlayan TechOne VC, geçtiğimiz yılı en faal teşebbüs sermayesi fonu olarak kapattı. Bu yıl son olarak Figo Para’ya yatırım yapan fonun toplam yatırım yaptığı şirket sayısının 45’e ulaştığını belirten Yönetici Ortak Yiğit Arslan, maksatlarını 3 yıl içinde Türkiye’nin en büyük teşebbüs sermayesi fonunu yönetmek olarak açıkladı.

2022’den daha düşük bir yatırım iştahı bekliyoruz. Öte yandan Türkiye’de tüm belirsizliklere karşın yatırım iştahında önemli bir düşüş beklemiyoruz, ekosistem gelişmeye devam ediyor ve bilhassa erken etaplarda yatırımcı sayısı daima artıyor. Değerlemeler de küresel rakiplerine nazaran her vakit daha düşük seyrettiği için yabancı yatırımcıların bu coğrafyaya iştahını artırabilir”.

“Türkiye’de ekosistem muazzam derecede faal”

TechOne’ın yatırım yaparken dikkat ettiği niteliklere de parantez açan Arslan, tohum kademe ve Seri A’ya kadarki şirketlere odaklandıklarını anlattı. Türkiye’deki ekosistemin avantajlarına değinen Arslan, “Bizim bir stratejimiz var. Coğrafik arbitraj diyoruz biz ona; Türkiye’de insan kaynağının âlâ olması yanında start-up değerlemelerinin ucuz olması sebebiyle 3 milyon dolardan girdiğimiz bir şirketin genel merkezini 6 ay içinde ABD yahut Avrupa’ya taşıyarak istihdam yaratıp, fatura kesmesini sağlıyoruz. Bunu yapınca şirketin kıymeti otomatikman katlanıyor. Başka fonlar da benzeri durumda. Bence yeni oyuncuların piyasaya girmesiyle piyasa çok çeşitlendi. O da çok uygun oldu. Fonlar gitgide akıllanıyorlar. Birbirinden, kusurlarından öğreniyorlar. Bence Türkiye’deki ekosistem şu anda 5-10 yıl öncesine nazaran muazzam aktif bir ekosistem oldu. Sonuçta unicorn’lar çıkıyor artık. Türkiye’de bir start-up’a ABD ve Avrupa’daki üzere Seri A’yı geçtikten sonra 5-10 milyon dolar büyüklüğünde takviye olacak büyük fonlar da gelirse daha güzel olacak. Bizim de amacımız 3 sene içinde o büyük fonu kurabilmek. Sadece Türkiye değil. Doğu, Orta Avrupa da dahil” diye konuştu.

‘Mavi Ekonomi’nin Geleceği Bodrum’da tartışılıyor

Bodrum Turizm Forumu, ‘mavi ekonomi’ mottosuyla bu yıl birinci kez düzenleniyor. Akdeniz destinasyonlarından çok sayıda iştirakçinin bulunduğu forumda turizm-çevre, turizm-sürdürülebilirlik başta olmak üzere, Akdeniz çanağındaki turizmin geliştirilmesi konuşuluyor. Bodrum Belediyesi, Bodrum Tanıtma Vakfı, Akdeniz Turizm Vakfı ve 34. Amerikan Hastanesi The Bodrum Cup iş birliğiyle düzenlenen Bodrum Turizm Forumu, “Mavi Ekonomi” odağıyla Kempinski Hotel Barbaros Bay’da başladı. Toplantıya, Türkiye’den ve Akdeniz çanağındaki öteki destinasyonlardan çok sayıda turizmci katılıyor. Kempinski Hotel Barbaros Bay Genel Müdürü Mehmet Ferman Doğan’ın konuşmasıyla başlayan forumda Bodrum Belediye Lideri Ahmet Aras, Bodrum Cup Komite Lideri Süleyman Uysal, Muğla Büyükşehir Belediye Lideri Osman Gürün ve Akdeniz Turizm Vakfı Lideri Tony Zahra birer konuşma yaptı.

ÜLKENİN KURTULUŞU TEŞEBBÜS SERMAYESİNDE

* Kurucu ortağı olduğum 3 tane fon var. Bizim oyun fonumuz da var, spor, medya, cümbüş fonumuz da. Logo’yla birlikte B2B işlere yatırım yapıyoruz. TechOne hiçbir dal ayrımı yapmıyor. Gerçek öyküsü, geçmişi ve hırsları olan girişimcilere yatırım yapıyoruz. Zira iş değişir, değerli olan onu kimin yaptığı. Bizim olayımız yanlışsız işle yanlışsız girişimciyi yakalamak; dünyaya satış yapabilen, cirosunun çoğunluğunu globalde yapabilecek, dünya vatandaşı olabilecek iş ve girişimcilere yatırım yapmak. Yapay zeka daha önde yahut fi ntech daha düzgün üzere tematik bir ayrımımız yok. Şu an yatırım yaptığımız startup’lardaki istihdam sayısı 2 bine yaklaştı.

* Bu ülkenin kurtuluşu teşebbüs sermayesinde. Bizim ülkemizin katma kıymetli üretim yapması lazım. O katma paha de teknoloji üretimiyle olur. Onu kim destekliyorsa çok yararlı bir şey yapıyor. Biz de büsbütün bunu yapmaya çalışıyoruz. Hazine, TÜBİTAK’la birlikte 1514 diye bir program yaptı. Bizim üzere fonlara ‘fonların fonu’ sıfatıyla yatırım yaptı. Daha da fazla yapılması gerekiyor. Kalkınma ajansları fonlarımıza yatırım yapıyor. Örneğin İstanbul Kalkınma Ajansı start-up’ları fonlayalım diye bize 30 milyon TL’lik bir yatırım yaptı. Öteki bölgesel kalkınma ajansları da bu işi büyütmenin peşinde.

* Mevzuat manasında SPK’nın teşebbüs sermayesi yatırım fonları mevzuatı 2 yıl önce yenilendi. Tekrar bildiri değişiklikleri yapıldı. SPK’yla konuşuyoruz, bir tıp daha değişikliğe gereksinim var lakin dünya standartlarını yüzde 95 yakaladık. Devlet teknoloji teşebbüslerini kurtuluş ve sıçrama atılımının lokomotifi olduğunu görüyor. Daha fazla da dayanak olunabilir.

* Polonya’ya çok sık gelip gidiyorum. Şunu gördük; devletin desteklediği fon sayısı 200’ü aşmış. Toplamda 1,5-2 milyar Euro dayanak sağlamışlar. Bizdeki sayılar bunun çok altında.

* Bu teşebbüs ekosisteminin en büyük esprisi sürdürülebilir bir ekosistem olması. Ben şunu görüyorum, işini kuran büyüten exit edenler dönüyor dolaşıyor, o getiriyi, heyecanı ve tecrübesi öbür yerde bulamadıkları için ya yeni girişimcileri destekliyorlar ya bizim üzere fonlara yatırım yapıyorlar. Aldığı parayı getiriyor buraya yeniden yatırıyor. Örneğin Sina Afra, çok severim kendisini. Türkiye’de bir şirket kurup exit etti. Yeni bir teşebbüs daha kurdu, yurt dışına taşıdı. Çok büyük fonlar aldı, döndü burada Girişimcilik Vakfı’nı kurdu. Buna gönül veren 100’lerce yeni fellow yetiştiriyorlar. Yani o para dönüyor dolaşıyor buraya geliyor. Nevzat Aydın dönüyor, bütün parasını tekrar ekosisteme veriyor. Örneğin Logo Yazılım’da Tuğrul Beyefendi (Tekbulut), ‘Ben de girişimciyim’ diyor, kazandığı parayı yeni girişimcilere yatırıyor. Gidip de arsa tarla almıyor.

* Getir’in app’ini Türkiye’de geliştirmenin bedeli 10 milyon dolarsa ABD’de geliştirirsen 100 milyonu bulur. Sahiden 1’e 10 üzere bir fark var. Münasebetiyle Ar-Ge merkezini, teknoloji takımını Türkiye’de tutmak çok avantajlı.

* Türkiye’ye misal ortama sahip olduklarından ötürü Doğu Avrupa ve Baltık ülkelerindeki teşebbüsleri yakından takip ediyoruz.

* 2008 Krizi’de dolar/TL 1,14’ü gördü. Ben üniversitede öğrenci olarak asistanlık yapıyordum. Türkiye’den gelen bin-2 bin lira, 1-2 bin dolar dayanak oluyordu. O denli bir vakit yaşadık. Bu krizin içinde Türk şirketlerinde milyarlarca dolar nakit konumu vardı. Biz diyoruz ya daima yurt dışına gidip markalaşamıyoruz, dünya markası çıkaramıyoruz. 2008 sonrasında Volvo 4-5 milyar dolara satın alındı. Bugün Getir’in değerlemesi 12 milyar dolar. Amerika’da çok büyük bölgesel bankalar vardı, 500 milyon dolara satıldı. O gün Türkiye’deki büyük holdingler savunma yaptıkları, atak etmedikleri için bunları satın almayı kaçırdılar. Artık de bence Türk girişimcilerinin yapması gereken şey Avrupa’dan ve ABD’den şirketler satın almak ve birleşmek. Türkiye’de hem yurt içi hem yurtdışına yönelik bir satın alma korkusu ve oburunu güçlü etmeyeyim anlayışı var.