Hilal SARI

ABD Merkez Bankası’nın (Fed) İngiltere Merkez Bankası (BoE) ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) üzere büyük merkez bankalarıyla birlikte vites yükselttiği sıkılaşma döngüsü, artan enflasyonla kârlılık beklentilerinin de düşmesiyle birlikte global pay piyasalarının gösterge endekslerinde ayı piyasası devam ediyor.

Dow Jones da ayı piyasasına girdi

ABD’de global pay piyasaları için gösterge niteliğinde olan S&P 500 ve teknoloji paylarının yer aldığı Nasdaq’ta doruktan düşüşler yüzde 20’yi geçerek ayı piyasasına girmişti, sanayi endeksi Dow Jones da çarşamba günü gelen satışlarla bu endekslere katıldı. S&P 500 endeksi yalnızca eylülde yüzde 8 düştü, yılbaşından bu yana kaybı yüzde 23’ü aştı ve tüm vakitlerin en yüksek seviyesinden yüzde 20 düştüğü hazirandan bu yana ayı piyasasında.

Dolar endeksinin 20 yılın doruğuna tırmanması ve ABD 10 yıllık tahvilleri başta olmak üzere merkezlerin faiz artırımlarıyla ivmelenen hazine tahvili getirileri, global yatırımcıların paylar başta olmak üzere riskli varlıklardan çıkışına neden oluyor. Avrupa ve Asya endekslerinde de tarihi tepelerden düşüşler derinleşiyor ve Avrupa gösterge endeksi Euro Stoxx 600 cuma günü ayı piyasasına girmişti. Euro Stoxx Aralık 2021’deki 490 tepesinden 383’e kadar gerilemiş durumda. Fransa’da CAC hazirandaki 7.384 tepesinden 5684’e; Almanya’da DAX Kasım 2021’deki 16 bin tepesinden 12 binin altına; Şangay borsası Mayıs 2021’deki 3.722 tepesinden 3.041’e; Hong Kong borsası ise Şubat 2021’deki 31 bin seviyelerinden 17 bine gerilemiş durumda. Haziran 2021’de 3.200 seviyelerinde olan Kospi ise 2.170 seviyelerine inmiş durumda.

“Gerçeklerin fiyatlanmasına daha hala uzun bir yol var”

Morgan Stanley ABD paylardan sorumlu Baş Pay Stratejisti Michael J. Wilson, 19 Eylül’de yaptığı açıklamada “Gerçeklerin fiyatlanmasına daha hala uzun bir yol var” diyerek paylarda düşüşün devam edeceğine işaret etmişti. Hem faiz artışları hem de şirket karlarının görünümündeki bozulma, birçok uzmana nazaran paylar başta olmak üzere riskli varlıklar üzerindeki baskıyı sürdürecek.

“Kısa vadede yavaşlama fiyatlanıyor”

Gösterge endeksler kısa vadeli yükselişler kaydetse de eylül ayı ABD pay piyasalarının ekside kapatacağı ikinci ay olacak. Piyasalar rekor enflasyonla gayret için kararlı halde yükselen faiz oranlarının ekonomiyi resesyona itebileceğinden kaygılı. Ally Invest’in Başstratejisti Lindsey Bell’e nazaran “Piyasalar şu anda yükselen faiz oranları ve beklenenden çok daha yüksek ve uzun seyreden enflasyon nedeniyle kısa vadede büyümenin yavaşlayacağını fiyatlıyor.”

ABD enflasyon verisinde üst taraflı sürpriz

Fed’in izlediği enflasyon göstergelerinden biri olan ABD çekirdek tüketim harcamaları (PCE) fiyat endeksi de 2. çeyrekte beklentilerin üzerinde evvelki çeyreğe nazaran yüzde 4,7 yükseldi. PCE verisinde ise çeyreklik artış yüzde 7,1 beklenirken yüzde 7,3 oldu. ABD iktisadının 2. çeyrekte bir evvelki çeyreğe nazaran yüzde 0,6 daraldığını gösteren büyüme verisi sonrası dolar endeksi TSİ 15:40 itibariyle yüzde 0,20 artışla 113,201 seviyesinden süreç gördü. 20 yılın doruğundaki endekste güçlü seyrin devam etmesi bekleniyor. Euro Bölgesi’nde iktisada olan inancın tarihi tabanlara indiğini gösteren Ekonomik İnanç Endeksi verisi sonrası 0,96357 seviyesine gerileyen parite, ECB’den gelen faiz artırım açıklamalarının da tesiriyle tekrar 0,97 seviyesinin üzerine çıktı. TSİ 15:40 itibariyle parite 0,9750 seviyesine kadar çıktı.

“60/40 portföy stratejisi artık daha cazip”

Yönettiği varlıklar 50 milyar doların üzerinde olan Citadel Securities’in CEO’su Ken Griff in, tahvil getirilerindeki yükselişin akabinde 60/40 (hisse/tahvil) portföy dağılımının daha cazip hale geldiği görüşünde. Fonun kurucusu olan milyarder Griff in, “60+40 portfolyolar bugün yakın tarihte hiç olmadığı kadar âlâ bir seçenek haline geldi” değerlendirmesini yapıyor. “Tahvil getirilerinin yüzde 1 seviyesinde olduğu vakte nazaran çok daha cazip bir paha oranı var” diyen Griff in gelecek yıl resesyon öngören isimlerden ve “Resesyon olacak. Fakat asıl soru ne vakit ve ne kadar derin bir resesyon olacağı” diyor.

BoE atağı tahvilde kırbaç tesiri yaptı

BoE’nin tarihi tabanları gören sterlini desteklemek için açıkladığı süreksiz tahvil alım programıyla perşembe günü risk iştahının bir nebze toparlanmasıyla dolar endeksi gün içinde 113 seviyesinin altına indi. Hazine tahvillerinde getiriler de rekor seviyelerden kısmen geriledi. IMF ve ABD Hazine Bakanlığı İngiltere hazine tahvillerindeki satış dalgasının global tahvil piyasalarına bulaşıcı olabileceği konusunda uyarmıştı.

Societe Generale foreks stratejistleri BoE’nin hala faiz artırması gerektiği görüşünde. Tahvil getirilerindeki yükselişin Fed’in sıkılaşmasına paralel devam etmesi öngörülüyor.

Geçen yıl bu vakitlerde yüzde 1,5 seviyelerinde olan ABD 10 yıllıklarda getiri hafta başında yüzde 3,99 ile 12 yılın yeni doruğunu gördü. Global borçlanma maliyetleri için de bir gösterge olarak izlenen 10 yıllık tahvilde getiri Nisan 2010’da yüzde 4,01’le tepe yapmıştı. Fed’in faiz oranlarını takip etme eğiliminde olan 2 yıllık ABD hazine tahvilinde de yüzde 4,2’nin de üzerine çıkan getiri Temmuz 2007’den bu yana en yüksek seviyede.

PARİTEDE İYİMSERLER DE VAR KARAMSARLAR DA

“Parite 4. çeyrekte 0,90 yolunda”

Foreks piyasalarında ise ECB’den gelen açıklamalar daha da şahinleşse de, Kuzey Akım 1’deki sabotajlarla görünüm daha da berbatlaşan güç darboğazı euro/ dolar paritesini tarihi tabanlara çekmeye devam ediyor. Hafta başında dolarda yaşanan güçlü yükselişle 0,95358 seviyesine kadar inen euro/dolar paritesinin 4. çeyrekte 0,90 seviyelerine kadar inebileceği belirtiliyor. İsviçre merkezli yatırım bankası Credit Suisse, ECB’nin faiz artırımlarında agresifleşmesinin pariteyi bir müddet desteklediğini fakat bunun 3. çeyrekteki düşüşü durduramadığını söylüyor ve şu değerlendirmeyi yapıyor: “Enerji darboğazı ve Rusya-Ukrayna savaşında yeni bir evreye girilmesi riski ve hatta İtalya’nın bir borç krizi yaşaması üzere riskler var 4. çeyrek için. Euro/dolar paritesinin 4. çeyrekte 0,90’a yanlışsız hareket edeceğini görebiliyoruz.”

“2022 sonunda eşitliğe yükselir”

Ancak piyasaların bir nebze sakinleşmesi ve dolara yönelik inançlı liman talebinin azalması sonucu paritenin bir yükseliş periyoduna gireceğini öngören kuruluşlar da var. ABN Amro ekonomistleri Euro Bölgesi’nde devam eden güç krizi ve resesyonun, ABD’nin faiz artırım döngösünün daha agresif olmasının da tesiriyle bu yıl boyunca Euronun baskılanacağı görüşünde lakin “Finansal piyasalar bir derece sakinleşirse, dolara yönelik inançlı liman talebindeki düşüş paritede bir yükseliş getirebilir. İddiamız euro/dolar paritesinin 2022 sonunda 1,00 seviyesinde olması” diye ekliyor.

Almanya’da enflasyon çift hanede: %10

Almanya’da fiyatların 1950’lerden bu yana en yüksek süratte arttığını gösteren eylül öncü enflasyon dataları, Euro Bölgesi’nin en büyük iktisadına ait beklentileri biraz daha kötüleştirdi. Eylül öncü enfl asyon verisi fiyatların aylık bazda yüzde 1,9 yıllık bazda yüzde 10 arttığına işaret ediyor. Harmonize TÜFE verisi de beklentilerin üzerinde aylık yüzde 2,2; yıllık yüzde 10,9 olarak açıklandı. Beklenti her iki bilgide de aylık artışın yüzde 1,3 olmasıydı. Avrupa’da gösterge kabul edilen 10 yıllık Almanya tahvillerinde getiri yüzde 2,297 ile 2011’den bu yana en yüksek seviyelerde. İngiltere’de de BoE müdahalesiyle 50 bps düşen 10 yıllık tahvil getirisi perşembe tekrar 15 bps yükselişle yüzde 4,16’ya çıktı.