Handan Sema CEYLAN
PepsiCo’nun yiyecek markalarından Lay’s, Konya’nın Karapınar ilçesinde hayata geçirdiği Yenileyici Tarım Projesi’nde birinci hasadı gerçekleştirdi. PepsiCo Vakfı takviyesi ve Anadolu Meraları işbirliğinde, gerçekleşen proje sayesinde patateste girdiler klasik tarıma oranla yüzde 70 azaltıldı. Mısır, ayçiçeği ve şeker pancarında ise birebir tarlada oran yüzde 20. Bu yıl için 8 milyon liralık olarak bütçelendirilen projede, 75 çiftçiye de toplamda 3 milyon TL’lik hibe dağıtılacak. Projenin çıktılarının Avrupa’daki üretime de model olması bekleniyor.
Gezegenin sürdürülebilirliği için dünyada ‘regenerative agriculture’ öne çıkıyor. Türkiye’de şimdi resmi olarak tanımlanmasa da uygulamanın ‘yenileyici’ ya da ‘onarıcı’ tarım olarak kavramlaşması bekleniyor. Yenileyici tarım; insan için besin üretirken ekosistemleri, toprak ve su varlıklarını, her türlü canlı çeşitliliğini muhafazanın ötesinde uygunlaştıran her türlü teknik, prosedür, uygulama ve araştırmayı kapsayan geniş bir yelpaze, olarak tanımlanıyor. Lay’s’in Konya’da hayata geçirdiği proje sayesinde yeşil gübreleme, kompost özütü, kapalı sulama sistemi, entegre çaba formülleri, tozlaştırıcı takviyesi üzere yenileyici tarım uygulamaları kullanıldı. Hasat öncesi bir küme gazetecinin sorularını yanıtlayan PepsiCo Türkiye Kurumsal Bağlantılar, Sürdürülebilirlik Kıdemli Yöneticisi ve İcra Konseyi Lider Yardımcısı Esra İren, “Biz dünyanın değerli bir yiyecek, içecek şirketiyiz. Lakin yalnızca bu halde tarifl emek eksik kalır. Biz birebir vakitte bir tarım şirketiyiz de. Bu yüzden PepsiCo Pozitif’i (Pep+) geliştirdik. Sürdürülebilir bir besin sisteminin oluşumuna katkı sağlamak istiyoruz” diyor. İren, “Tüm dünyada 2030’a kadar 28,3 milyon dönüm alanın yenileyici tarım uygulamalarına geçmesi için çalışıyoruz. Örneğin 2021 yılında, ABD ve Kanada’da yaklaşık 1,4 milyon dönümde yenileyici tarıma geçiş desteklendi. Avrupa’da ise bu yıl yenileyici uygulamalarının 890 bin dönüme genişletilmesi hedefleniyor. Lakin iklim krizinin aciliyeti ve ölçeği, kaydettiğimiz ilerlemeyi sürdürmemiz, hatta daha da hızlandırmamız gerektiğini söylüyor” halinde konuşuyor. İren’e nazaran bu hızlandırma ile 2030 maksatlarına iki yıl öncesinden ulaşmış olacaklar.
20 kentte cipslik patates üretiyor
İren, Türkiye’de cipslik patates üretimin yüzde 63’ünü Lay’s’in ürettiğini kaydediyor ve ekliyor: “Türkiye’de 3’ü içecek 3’ü yiyecek, 6 fabrikamız var. 266 kişilik ziraat grubumuz var. 20 kentte 50 bin dönüm toprakta patates üretiyoruz. Ayrıyeten Agro Akademi ile çiftçileri bilinçlendiriyoruz. Kontratlı tarım yapıyoruz. Böylelikle çiftçiye tohum, gübre, ilaç veriyoruz. Tarımda kullanılan elektrik için dayanak veriyoruz. Bizimle kontrat yapan çiftçiler kredi alırken mukaveleyi bankalara teminat olarak gösterebiliyorlar.”
75 çiftçiye hibe verilecek
Konya’daki projeleriyle ilgili de bilgi veren Esra İren, 200 çiftçiye eğitim verdiklerini 75 çiftçiye hibe vereceklerini kaydediyor. İren, şunları söylüyor: “Karapınar’daki örnek tarlamızda patates, mısır, ayçiçeği ve şeker pancarı olmak üzere 4 farklı eser ekildi. Böylelikle ziyanlı tesiri büyük ölçüde azaltıldı. Toprakta yonca bitkisi yeşil gübre olarak, taban gübresi olarak da parselden parsele değişen ölçülerde organomineral gübre kullanıldı. Lokal arıcılarla işbirliği yapılarak, çiçek periyodunda tarla etrafına arı kovanları getirilmesi sağlandı. Bu sayede hem tozlaşma daha verimli bir biçimde gerçekleşmiş oldu hem de lokal üreticilere dayanak verildi. Yapılan tüm bu çalışmalar sayesinde uygulama yerinde yapılan bitki besleme ve müdafaa metotlarında kullanılan girdiler, konvansiyonel üretime oranla; patateste yaklaşık yüzde 70, mısır, ayçiçeği ve şeker pancarında ise yaklaşık yüzde 20 oranında azaltıldı.”
Çiftçiler kahramanlar üzere bizi ‘Onarım Çağı’na taşıyacak
Anadolu Meraları Eş Kurucusu Durukan Dudu projeyle ilgili konuşarak, “Yeni bir tarım yeni bir insanlık paradigmasına muhtaçlık var. Tüm dünyada bir yandan iklim kriziyle nitekim çaba etmek, bir yandan doğal varlıkları, ekosistemleri onarmak, bir yandan da insanlığa besleyici besin sunabilmek zorundayız. Bu dönüşüm sürecinde de krizleri aşmak, çok yeni yollar bulmak, sıkıntı sorular sormak, cesaretli olmak, bireyden topluma, sistem dönüşümünü birlikte gerçekleştirmek durumundayız. Tıpkı mitolojik bir destan üzere, insanlığı yeni bir çağa, ‘Onarım Çağı’na taşıyacak, insanlığın birinci ortak destanını aslında birlikte yazma fırsatı yakaladık. Anadolu Meraları olarak 10 yıldır, bu destansı seyahati Türkiye’de ve dünyada başlatmak, başta çiftçiler, çobanlar, topraktan besin üretenler başta olmak üzere bu destanın kahramanlarını oluşturup destekleyecek ekosistemleri kurmak için çalışıyoruz” diyor. Karapınar’daki proje için 12 parselde değişik uygulamalar tasarladıklarını belirtiyor Dudu ve “Ortalama bir arazi seçtik. Girdileri azaltırken, randımanın de gözetilmesini önceledik. Projedeki hibeye Karapınar’dan 100’ün üzerinde müracaat yapıldı. 75 çiftçiye hibe vereceğiz. Kişi başı 40 bin TL üzere bir sayı. Tarımı geliştirenler, dönüştüren kahramanlar teşvik edilmeli” formunda konuşuyor.
İlk hasat yapıldı
Anadolu Meraları Eş Kurucusu Durukan Duru, PepsiCo Agro Sürdürülebilirlik ve İş Sıhhati Güvenliği Müdürü Nazire Korkmaz ve PepsiCo Türkiye Kurumsal İlgiler, Sürdürülebilirlik Kıdemli Yöneticisi ve İcra Şurası Lider Yardımcısı Esra İren, Konya Karapınar’daki birinci patates hasadını birlikte gerçekleştirdi.
