Esra Sultan AZİZOĞLU / ÇANAKKALE

Gazetesi ve Daha Yeterli Yargı Derneği işbirliğinde yapılan ‘Ekonomi ve Hukuk Buluşmaları’ toplantısının dokuzuncusu Çanakkale’de gerçekleştirildi. Çanakkale Ticaret ve Sanayi Odası (ÇTSO) İçdaş Salonunda düzenlenen toplantıya, Çanakkale hukuk topluluğu ve iş dünyasının temsilcileri katıldı. İş dünyasının hukuk sisteminden beklentilerinin konuşulduğu toplantı, ‘İstikrarlı Büyüme ve Kalkınma için Daha Uygun Yargı’ başlığında gerçekleştirildi.

MERAL TUĞÇE ÖZBİLEN

Daha Âlâ Yargı Derneği Genel Sekreteri

‘‘FİKİRLERİMİZ, AVRUPA’NIN GELECEĞİ ‘FUTURE OF EUROPE’ ÇALIŞMALARINA DA KATKI VERİR OLARAK DEĞERLENDİRİLİYOR’’

Derneğimizin yargı sistemi için en kritik önerisi; yargılamalarda gerçek kanıtların tam ve hakikat ifşası ve ibrazı teklifidir. Bu teklif 2012 yılında yargıda güzelleşme hareketi olarak da bizim derneğimizin yola çıkma sebebidir. Bu teklifimiz yargı ıslahatı stratejisi 2019 dokümanında amaç 8.2’de de açıkça yer aldı. Teklifimiz gerçekleştiği takdirde yıllar süren davaların 3-4 ayda ve tek celsede de bitirilmesinin önü açılacak. Derneğimizin en kapsamlı çalışmalarından biri TÜRKONFED’in önerisi üzerine hazırlamış olduğumuz Türkiye’nin Orta Demokrasi Meseleleri ve Tahlil Yolu, Yargı, HesapVerirlik, Temsilde Adalet kitabımızdır. Türkiye’nin temel demokrasi sıkıntılarını Yargı, Hesapverirlik ve Temsilde Adalet olarak tespit ettiğimiz bu kitapta kurumlara tarzlara ve süreçlere dair ıslahat teklifleri geliştirdik. Kitapta ki tespit ve tekliflerimizi Anadolu’nun birçok kentinde iş ve hukuk dünyası ile paylaştık ve milletlerarası düzeyde tartışmaya açtık. Ayrıyeten tasarım ve kanun taslakları hazırladık. Dokuz başka başlıkta ki tekliflerimizi A’dan Z’ye Türk Yargı Islahatı ismiyle kitaplaştırdık.

ŞEREF OĞUZ

Dünya Gazetesi Yayın Şurası Başkanı

‘‘DAHA GÜZEL YARGI HEPİMİZE LAZIM’’

Daha Güzel Yargı Derneği ile düzenlemiş olduğumuz toplantıların Çanakkale’deki buluşmamızda hukukla iktisat üzerinde ki ilgi üzerine konuşacağız. A’dan Z’ye Türk Yargı Islahatı konusunda hangi noktaya geldiğimizi, hangi teklifleri sunduğumuzu aktarmak için buradayız. Daha Düzgün Yargı’yı biz kendimize ve toplumumuza layık görüyoruz. Herkesin buna muhtaçlığı olduğunu düşünüyoruz. İnsanlara güç aktardığın vakit o gücü düzgün kullanmaları noktasında neler yapmamız gerektiğini şu anda yaşadığımız kahırlardan biliyoruz. Enfl asyon, resesyon, işsizlik, savaş hepsi tıpkı durakta buluştu. Global barış, aile barışı, toplumsal barış, ticaretin barışı hepsi zedeleniyor. Bunu düzeltmenin iki yolu var. Beş bin beş yüz yıllık insanlık tarihinde onbeş bin savaş olmuş. Demek ki savaş ta bir formül. Fakat bunun dışında da hukuk sulh, yargı daha doğrusu gereksinim duyduğumuz o manada ki bütün kurumlarda savaşın giderilmesi ve barışın avdet etmesi için değerli bir rol oynuyor. Türkiye’de tansiyonların arttığı biliniyor. Borçların ödenememeye taşındığı nokta da muhakkak ki toplumsal tansiyonlar yaşayacağız. Yani hukuka güzel yargıya dünden daha fazla muhtaç bir iktisat haline geldik. Çatışmaları önleyip iş etiğini ya da ticaret hayatını eski haline çevirmek gerekiyor. Zira enfl asyonun en büyük ziyanı ahlaka ve hukuka yaptığı erozyonla ilgilidir. O açıdan yani hukukunuzun ayarı ile oynamayın, ayarını bozduğun kantar gün gelir seni de tartar.

PROF. DR. ERHAN ASLANOĞLU

Piri Reis Üniversitesi Öğretim Üyesi Ve Dünya Gazetesi Yazarı

‘‘DAHA ÂLÂ İKTİSAT İÇİN, SAĞLAM YAPIYA SAHİP OLMALIYIZ’’

Dünyada tarihi bir devir yaşıyoruz aslında. İşler muhtemelen önümüzdeki süreçte bildiğimiz biçimde yürümeyecek. Birçok değişim bizi bekliyor. Bunun hukuka da yansımaları olacak, iş ilgilerine de yansımaları olacak, milletlerarası kuruluş ve milletlerarası hukuka da birçok boyutu olacağını düşünüyorum. Biz daha uygun bir iktisat istiyorsak, iktisatta sağlam bir yapıya sahip olmamız lazım. Güçlü bir yapı üzerine biz daima arzuladığımız; üretim, yatırım, istihdam, istikrar üzere birçok iktisadın ana amaçlarına ulaşmaya yakınlaşabiliriz. Bir iktisatta ekonomik yapıyı bekleyen birkaç başlık altında toplamak gerekirse üç tane istikrar kıymetlidir. İktisatta tasarruf yatırım istikrarı; ülkenin tasarrufları ne kadar yüksekse yatırıma o kadar kaynak ayırabilir. Büyümesi ilerlemesi için o kadar fırsat yaratabilir. İkincisi; makroekonomik yapıda dengelerin oluşması; ülke büyük bütçe açığı vermiyorsa, artmıyorsa bu açık, cari açık dış açık artmıyorsa ve kâfi yatırımlar için tasarrufları varsa bu ortam iktisadın sağlıklı olması, daha az kırılgan olması için kıymetli bir yer hazırlar. En değerli makroekonomik sonuçlarından birisi de aslında enflasyonun düşük olmasıdır. Makro bu çeşit dengelerin; bütçe istikrarı, cari istikrar ve tasarruf istikrarını sağlayan bir iktisatta çok büyük olasılıkla daha düşük enflasyonun olduğu bir iktisatta olur. Küreselleşme ve globalleşmede gelişmelerden bağımsız bir iktisadın performansını beklemekte çok mümkün değil. Mevzumuz açısından hukukî yapıyı en başa koyabiliriz. Bir ülkede hukukî yapı o ülke iktisadının performansı için o yapının oluşması için son derece değerli bir etmendir.

Dünyadaki iktisat modellerinin hepsinin bir farkı var. Bu farklılıklarla iş yapma biçimleri farklılaşıyor. Ortak özellikleri de var lakin farklılaşan noktaları da var. Bu ekonomik yapıyı sağlayan faktörler güçlüyse burada o düşük enflasyonu sağlayan, istikrarı sağlayan, süreklilik ve sürdürebilirliği sağlayan bir yapı varsa burada yatırım yapmak ve burada bulunmak; içeriden dışarıdan yatırımcının, girişimcinin iş dünyasının da daha çok arzulayacağı bir şeydir. Artık biz yatırım işlev ve iktisatta yatırımı ne belirler diye baktığımızda aslında iki tane temel parametre söyleyebiliriz. Bir tanesi bunun faizdir. Oburu de beklentilerdir. Faizler düştükçe yatırımlar artar. Zira olağan şartlarda düşük faizde iş yapmak, üretim yapmak daha makuldür. Yüksek enflasyon ortamı yüksek faiz ortamını getirir. Eninde sonunda iktisat üretimden yatırımdan faaliyetten uzaklaştırır.

Beklentileri ekonomik yapı belirler. Makro istikrarlar güçlüyse iktisadın dış dünya ilgisi güçlüyse, hukuk yapısı güçlüyse, siyasi yapı kırılgan değilse, toplumsal yapı bu işi destekleyen bir çerçevede ise yatırım artar. Şayet bir ülkede enfl asyon düşük, faiz düşük ve beklentilerde ekonomik yapının gücü nedeni ile optimist ve güçlüyse çok güçlü yatırım çekme, üretimini arttırma, verimliliğini arttırma, istihdamını arttırma imkanı da doğar.

“Yüksek teknoloji verimliliği artırır”

Verimlilik, teknolojiye yönelirsek artar. Yüksek teknoloji kullanırsak artar. Bu yüksek teknolojiyi kullanacak işçimiz, insan kaynağımız varsa artar. Bunun için eğitim gerekir. Eğitimli işçi, daima eğitim buna imkân tanır, kurumsallaşma sağlar. Verimli olmak için maliyeti düşürmek için ölçeğin büyümesi gerekir. Daha büyük ölçekte üretim, daha rekabetçi olmayı sağlar. Ben, teknolojiyi alayım, eğitimli işçim olsun, kurumsallaşayım hepsi hoş lakin bütün bunlar için yeterli bir finansman da sağlamak lazım. Düzgün bir bankacılık sistemi lazım. Finansman imkanı lazım. Münasebetiyle bunları sağladığımız bir ortamda bunların hepsi ekonomik yapı ile ilintili. Hukuk da bunun çok kıymetli bir kesimi. Zira kalkınma demek yalnızca büyüme demek değil. Kalkınma demek daha fazla okuma, yazma bilen nüfus demek. Sıhhate, eğitime daha fazla erişebilmek demek. Demokrasinin daha fazla gelişmesi demek. İşte bu verimliliği arttırmak için yaptığımız her uğraş ve bu ortamda yaptığımız her adım aslında bunu da besleyen bir süreç. Büyüme ve kalkınma sürdürülebilirliğin imkanını sağlar. Yoksa yüksek enflasyonda 3-5 yıl süratli büyürsünüz. Lakin sonunda çok önemli krizler sizi bekler.

“Göstergeler yavaşlamaya işaret ediyor”

Dünya iktisadında bugün aslında Avrupa’nın güç krizini konuşuyoruz. Çin’deki gelişmeleri konuşuyoruz. Global resesyon yakın mı? Ne kadar yakın? Global enflasyon önemli boyutlarda. Amerika Merkez Bankası Fed’in ne yaptığı ve yapacağı herkesi çok yakından ilgilendiriyor. Amerikan Merkez Bankası, çok güçlü bir faiz arttırım sürecine girdi. Birçok ülke de Norveç’ten Güney Afrika’ya İsveç’ten İsviçre’ye İngiltere’den Japonya’ya faiz artırmasa bile müdahale muhtaçlığı duyuyor. Herkes bir yarış halinde. Amerika ile bu faiz farkını açmamak, kendi paralarının bedelini çok kaybetmemek ve buradan enflasyonist bir dalga almamak için ve kendi enfl asyonlarıyla da baş etmek için burada bir yarış var. Bu yarışa girmeyenlerde var. Biz girmeyenlerden birisiyiz şu anda. Dünya iktisadında bütün öncü göstergeler kıymetli bir yavaşlamaya işaret ediyor. Lakin birebir vakitte tarihi bir enflasyona da işaret ediyor.

‘‘AMACIMIZ, TÜRKİYE’NİN MEMLEKETLER ARASI ALANDA REKABETÇİ, İLERİ VE MÜREFFEH HALE GELMESİNE KATKI SAĞLAMAK’’

AV. MEHMET GÜN

DAHA DÜZGÜN YARGI DERNEĞİ BAŞKANI

Ülkemizin demokraside ve hukukta esaslı problemleri var. Bu sıkıntılar, ekonomimizin sürdürülebilir gelişmesini önlüyor. Refahımız ve ulusal gelirimiz bir ileri bir geri gidiyor, “orta gelir tuzağı”ndan çıkamıyoruz. Aslında yeni olmayan, uzun vakittir süregelen bu problemleri gelmiş geçmiş tüm iktidarlar kendi siyasi anlayışına nazaran çözmeye çalıştılar. Fakat toplumu tatmin edecek ve daima gelişmeyi sağlayacak bir sonuca ulaşamadık.

“Çok önemli yapısal problemlerimiz var”

Türkiye’nin hukuk, demokrasi ve ekonomik problemlerinin temelinde yatan kök sebebin yargı sorunu olduğuna, bu sorunun hukukun üstünlüğü ile iç içe geçtiğine ve hepsinin tahlilinin yargıdan başladığına inanıyoruz. Nitekim de yargı sistemimizde ve hukukun üstünlüğü alanında önemli sorunlarımız, çok önemli yapısal sıkıntılarımız var. Bu temel yapısal sıkıntıları çözerek uzlaşma kültürünün hâkim olduğu, barış içinde yaşayan ve üreten, nimet ve külfetleri adil olarak paylaşan bir toplum haline geleceğimize inanıyoruz. Ülkemizin, milletlerarası rekabet gücünü, dünya iktisadından aldığı hissesi ve toplumsal refahı kalıcı biçimde artıracağımıza, ülkemizin sahip olduğu potansiyeli gerçekleştireceğimize ve dünyanın en ileri ekonomileri ortasına gireceğimize inancımız tam.

Deneğimizin hazırladığı “orta demokrasi” raporumuzda belirlediğimiz hukukun üstünlüğü yani hesapverirlik meselesini çözebilmek için yargıda esaslı ıslahata gidilmesi ve yargının kaliteli bir hale getirilmesi gerektiğini savunuyoruz. Ayrıyeten, yargı problemini çözmenin hukukun üstünlüğü meselesini da tabiatıyla çözeceğine eminiz.

“Önerilerimizi kitaplaştırdık”

Bu inanç ve savunu ile Türkiye’nin tarihi ve toplumsal gerçeklerinden yola çıkarak Daha Güzel Yargı Derneği üyelerinin ortak eforu ile Türk yargısının temel sıkıntılarına ait bir dizi yenilikçi tahlil önerisi geliştirdik Yargı’nın kaliteli hizmet vermesi odaklı tahlil tekliflerimizi “A’dan Z’ye Türk Yargı Islahatı “ ismi ile kitaplaştırdık. Kitabı hem Türkçe hem de İngilizce olarak yayımlayarak Türkiye ve dünya kamuoyunda tartışmaya açmış olmaktan ve olumlu geri bildirimler almaktan gurur duyuyoruz.

Daha Düzgün Yargı Derneği olarak; “Türkiye’nin Orta Demokrasi ve Tahlil Yolu” isimli evvelki yayınımızda belirlediğimiz yargı problemini temelinden çözmek gayesiyle geliştirdiğimiz ve “A’dan Z’ye Türk Yargı Reformu” ismiyle kitaplaştırmış olduğumuz yenilikçi tahlil tekliflerimizi kilit dokuz ana başlık halinde kamuoyuna sunmaktan gurur duyuyoruz.

1- Yargıçlar savcılar konseyini toplumun tüm kısımlarını temsil eden, hiçbir kişi, küme yahut koalisyonun tesir edemeyeceği, tam bağımsız hale dönüştürerek kaliteli yargı hizmeti üretimine odaklanan düzenleyici bir kurum olarak Adalet Yüksek Kurumu (“AYK”) oluşturmak ve tüm paydaşlarla daima olarak danışan ve tavsiyeler oluşturan Daimi Hukuk Şurası ile güçlendirmek.

2- Yargının yönetimiyle ilgili, AYK kararları da dahil her türlü karar ve süreci aktif yargısal kontrole açmak ve bu gayeyle yargı mevzularında uzmanlaşmış Adalet Yüksek Mahkemesi oluşturmak.

3- Anayasa Mahkemesinin daire sayısını 3’e çıkarmak, üye sayısını 15’den 30’a artırmak, seçimlerinin kamuoyunun iştirakine açık şeffaf ve yargı kontrole tabi tutarak kapasitesini artırmak ve siyaseten tarafsızlığını geliştirmek.

4- Hukuk mesleklerinin her biri için idareleri yalnızca meslek mensupları tarafından seçilen tam bağımsız yargısal meslek kuruluşları oluşturmak ve Anayasa ile teminat altına almak.

5- Yargı vazifelerine kabul ve atamalarında tam liyakati sağlamak: yargı üst organlarına, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay üyeliklerine adaylık ve atamalarda kamuoyunu dahil ederek tam şeffaflığı, seçme ve atama kararlarını gerekçeli açık oya tabi tutup bütün evreleri yargı kontrolüne tabi kılarak tam hesapverirliği sağlamak.

6- Ahi geleneğinin özüne uygun olarak yeknesak hukuk meslek kariyer planı oluşturmak ve insan kaynaklarını muhtaçlığa uygun olarak geliştirmek ve liyakat asıllı olarak pahalandırmak.

7- Yargı hizmet ünitelerini, mahkemeleri ve insan kaynaklarını 26 kalkınma bölgesi bazında optimum biçimde dağıtmak, uzmanlıkları merkezlerde ağırlaştırırken hizmeti halkın ayağına götürmek.

8- Uyuşmazlıkları erken kademede tespit ederek yargının iş yükünü evvelden kestirmek, yargı kaynaklarını ileriye yönelik planlamak, çağdaş uyuşmazlık idare tarzları ve dava öncesi dürüst ifşa ve ibraz kurallarıyla sulh ve uzlaşmayı teşvik etmek, buna karşın yargıya intikal eden en karmaşık davaları en geç 3 – 4 ay içinde sonlandırmak.

9- Herkese karşı hukukun üstünlüğü için: – Kamu vazifelilerinin hatalarında idari amirlerinin ve kendi kuruluşlarının soruşturma müsaadesi vermesi kaidesini ilga etmek. – Dokunulmazlıkları hukuk yoluyla güçlendirmek, yasama dokunulmazlığına sahip olanların soruşturmasında Adalet Yüksek Mahkemesini münhasır yetkili yapmak ve siyasi kararla dokunulmazlık kaldırılmasını ilga etmek – Yargı ve kamu üst-düzey vazifelilerinin cürümlerinin soruşturmasını münhasıran Adaley Yüksek Mahkemesine vermek.