Merkez Bankası (TCMB) döviz cinsinden mevduat için menkul değer tesis oranını yüzde 3’ten yüzde 5’e çıkarırken 2023’ten itibaren TL mevduatın toplam içindeki hissesi yüzde 50’nin altındaki bankalar için oranı yüzde 12’ye kadar artabilecek kademeli bir düzenlemeye geçti.
Bankacılar düzenlemenin döviz mevduatı caydırmayı, TL mevduatın hissesini artırmayı hedeflediğini belirtirken birinci tesir olarak bankalar önümüzdeki üç ayda 88 milyar TL daha Hazine tahvili tutmak zorunda kalacaklar.
Yeni düzenleme, evvelkilere paralel olarak uzun vadeli ve sabit kuponlu tahvilleri olumlu ayrıştıracak. Düzenleme sonucu bankaların tutması gereken tahvil ölçüsü 80 milyar TL ile 100 milyar TL ortasında değişebilecek. Bankaların tutması gereken tahvillerin dağılımı bugünkü düzenleme öncesine emsal biçimde gerçekleşirse 88 milyar TL meblağında tahvil tutmaları gerekecek. İlgili meblağ Kasım, Aralık ve Ocak aylarında üç seferde tutulacak.
Düzenleme değişikliği birinci tesir olarak 10 yıllık gösterge tahvilde bileşik getirinin neredeyse iki tam puan düşmesine neden oldu. Karar öncesi dün yüzde 13.12 olan bileşik getiri bu sabah yüzde 11.32’ye kadar geriledi.
Tahvil tutma oranı yüzde 12’ye çıkabilir
Öte yandan TCMB önümüzdeki yıl için döviz mevduatın TL’ye dönüş sistemini de değiştirdi.
Dövizden TL’ye dönen fiyata ait belirlenen oransal maksatlar yıl sonunda ortadan kalkacak. Önümüzdeki yıldan itibaren bankalar TL mevduatın mevcut durumda yüzde 46-47 olan oranını yüzde 50’ye çıkarmazlarsa ek tahvil tutma yükümlülükleriyle karşılacaklar.
Yedi puan ek menkul değer tesisi TL mevduatın toplam mevduat içindeki hissesine nazaran gerçek ve hukukî kişi için farklı ayrı yüzde 50 altında kalan bankalar için uygulanacak. Bu düzenleme daha evvel dövizden TL’ye dönüşüm oranı yüzde 5’in altında kalan bankalar için yedi puan ek menkul değer tesisi idi.
Bu da oranı tutturamayan bankalar için yüzde 12 menkul değer tesisi manasına geliyor.
“7 puan ek tahvil yüksek bir yükümlülük”
TL mevduatın toplam mevduat içindeki hissesine nazaran gerçek ve hukukî kişi için başka ayrı yüzde 50-60 bandında kalan bankalar için ise iki puan ek menkul değer tesisi uygulanacak. Bu düzenlemeye nazaran önümüzdeki yıl TL hissesi yüzde 60 üzeri bankalarda ise oran yüzde 5 kalacak.
Reuters’ın hesaplamalarına başvurduğu dört bankacı da yüzde 50’ye yükselmesi istenen TL mevduatın toplam mevduat içindeki hissesinin eylül sonu prestijiyle gerçek şahıslarda yaklaşık yüzde 46, hukuksal şahıslar için yüzde 47 seviyesinde olduğunu varsayım ediyorlar.
Bir bankanın döviz masası işlemcisi, “7 puan ek tahvil yüksek bir yükümlülük. Münasebetiyle TCMB bu düzenleme ile önümüzdeki yıl için bankaların mevduatının en az yüzde 50’sinin, mümkünse yüzde 60’ının TL olmasını istemiş görünüyor” dedi.
Bankacılar iştirak bankacılığında bu oranların kesimden 5-10 puan ortası daha düşük olduğuna da dikkat çektiler. Bankacılar bu düzenleme ile iştirak bancılığında yüzde 12 yerine yüzde 5 tahvil yükümlülüğünü tuturmasının en azından önümüzdeki yıl başı prestijiyle gerçekleşeceğini düşünmüyorlar.
