Bu yıl 19 Kasım Türkiye’de dördüncü sefer Dünya Erkekler Günü olarak kutlanacak. 2018’den bu yana Türkiye’de bu günün kutlanmasına öncülük eden Arya Bayan Yatırım Platformu Kurucu ortaklarından Münteha Adalı, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için erkeklerin de konuşması gerektiğini söylüyor.

Dünya Erkekler Günü, birinci kere 1999 yılında kutlandı. 70’in üstünde ülkenin kutladığı 19 Kasım, Birleşmiş Milletler tarafından da destekleniyor.

Münteha Adalı, 9 yıllık özel banka tecrübesinin akabinde kendi şirketini kurmuş Şanlıurfalı bir iş insanı. KAGİDER, TOBB üzere STK’lar üyelikleri olan Adalı, bayanların yaşadığı problemlerin temelinde toplumun erkekleri zorladığı roller olduğunu anlatıyor. Adalı, “2004’ten beri STK’larda bayan istihdam ve girişimciliği üzerine yapılan çalışmalara katılarak etkin rol aldım. Toplumun her kesitini her yaş kümesini yakından gözlemleme bahtım oldu. O periyotta ‘toplumsal cinsiyet eşitliği’ kavramı değil yalnızca bayanların manileri konuşuluyordu” diyor ve şunları kaydediyor: “Aradan geçen süreçte maalesef bayanların problemleriyle ilgili çok kıymetli aralık kat edilemedi. Bilakis pandemiden sonra bu fark daha da açıldı. Yaptığım çalışmalar sırasında kültürümüzün, gelenek, göreneklerin cinsiyetler üzerindeki tesirlerinin farkına vardım. Toplumsal eşitliğin önündeki mahzurlar ortasında erkekler hakkında ve erkeklerin kendileri hakkında konuşmasının önemli bir tabu olarak yer aldığını fark ettim. Toplumda erkekler de bayanlar kadar cinsiyet kalıpları ile çaba etmeliydi. Erkekliğe yüklenilen roller, erkeklerin gördüğü hemcins baskısı, toplumun bir kesitinin farkında olduğu, başka kısmının ise üzerinde çok düşünmediği hususlardı. Erkek hâkim topluma karşı gayret ederken, erkeklerin konuşmaması olmaz. Konuşulmayanları konuşalım, erkeklerin nasıl kodlarla büyüdüklerine değinelim, konuşturalım fakat bu defa öteki konuşalım istedim. ‘Bu mevzular riskli, Türkiye’de erkeklikle ilgili konuşulmaz’ diyenler daima oldu. Daima iç sesimi dinlerim, yeniden birebirini yaptım ve bir proje geliştirdim.”

Konuşanlar, Değişim Elçisi oluyor

Adalı’nın içinden gelen ses ona 2018 yılının Nisan ayında “Erkekler Konuşuyor Lakin Bu Sefer Farklı Konuşuyor” etkinliklerini başlatmasını söylemiş. O günden bu yana tam 65 aktiflik düzenlenmiş ve 100 konuk ağırlanmış.

Adalı projeyle ilgili, “Önceleri başlığımıza çok takılanlar oldu. ‘Nasıl yani erkekler konuşmuyor mu? Esasen güç onlarda, pak mu göstermeye çalışıyorsunuz’ dediler. Konuklarımızı davet ediyoruz. Bayanlar ve erkekler de izleyici oluyor. Moderasyonu ben yapıyorum. Sorularım karşısında sessiz kalan, espri konusu olmak istemeyip farklı karşılık veren ya da yanlış anlaşılma tasası taşıyan çok az konuk oldu. Ancak temkinli karşılıklar verenler, bayanları övenler dikkat cazipti. Her denetimli yanıtın altında ‘el alem ne der’ korkusu vardı. Biz yürekli sorular sormaya devam ettik. Farklı yaş kümelerinden, farklı sosyoekonomik yapılardan erkekleri, bazen bayanlarla birlikte konuk ettik. ‘Erkeklik nedir, namus nedir, hiç şiddette maruz kaldınız mı’ üzere sorular sorduk. Böylelikle onlara da toplumun erkeklere, erkeklerin kendilerine yükledikleri baskıları fark etme bahtı tanıdık” diyor.

Toplumsal cinsiyet eşitliği meselesine ‘hepimizin sorunu’ teşhisini koyan Adalı, “Bu süreçte tüm konuşmalarda büyük keyif aldık. Zira birbirimizi manaya talihimiz oldu. Bir de nesiller ortasında ‘erkekliğin’ nasıl yorumlandığı konusu var. Gençlerin bu sorunu daha yanlışsız açılardan sorguladığını görüyoruz. Böylelikle projemiz emeline uygun olarak ‘değişim elçileri’ yaratıyor. Bu nedenle aktiflik sonrası konuklarımıza ‘Değişim Elçiliği Sertifikası’ veriyoruz ve onların bu bahislerde sorumlu olduğunun altını çiziyoruz” formunda konuşuyor.

Münteha Adalı, bu alanda dünyadaki trendleri de takip etmiş. 19 Kasım’ın Dünya Erkekler Günü olarak kutlandığını görüp, o da Türkiye’de bu kutlamayı 2018 yılında başlatmış. Adalı, “Bu bir farkındalık günü, 2018’den beri Türkiye’de birinci kutlayan ve bunu gündeme getiren biz olduk. Emelimiz birbirimizi anlamak, ötekileştirmeden birbirimizle empati kurabilmek ve bir diyalog başlatmak. Bayanlar ve erkekler bir ortaya gelecek ki toplumsal cinsiyet problemini çözmeye yaklaşabilelim. Bu sene temamız ‘Erkekler neden konuşmuyor’ olacak” diyor.

Dünya Erkekler Günü’nü kutlayan ülkelerden bazıları

ABD, Antigua ve Barbuda, Avustralya, Avusturya, Bosna-Hersek, Botsvana, Burundi, Çin, Danimarka, Fransa, Gana, Güney Afrika, Grenada, Hırvatistan, Hindistan, İngiltere, İrlanda, İtalya, Jamaika, Kanada, Cayman Adaları, Küba, Man Adası, Macaristan, Malta, Nijerya, Norveç, Pakistan, Romanya, Saint Kitts ve Nevis, Saint Lucia, Singapur, Seyşeller, Tanzanya, Trinidad-Tobago, Ukrayna, Zimbabve.