Ipsos anketi enflasyonun aralıksız altı aydır dünyanın her yerinde en kıymetli tasa nedeni olduğunu ortaya koydu. Ankete nazaran enflasyona ait kaygıların boyutu bu yılın başına kıyasla ikiye katlanmış durumda. Türkiye de enflasyonun bir numaralı kaygı nedeni olarak gösterildiği 12 ülke ortasında yer alıyor fakat telaş seviyesinin, enflasyonun yüzde 17 olduğu Polonya kadar yüksek olmaması dikkat çekiyor.
Enflasyon aralıksız altı aydır dünyanın her yerinde en kıymetli kaygı kaynağı olmaya devam ederken, global seviyede tasanın boyutu bu yılın başına kıyasla ikiye katlanmış durumda.
Paris merkezli çok uluslu bir araştırma ve danışmanlık şirketi olan Ipsos tarafından yayınlanan ankete nazaran, dünya genelinde iştirakçilerin yüzde 40’ı enflasyonu 1 numaralı kaygı olarak tanımlıyor. Ipsos tarafından muhakkak aralıklarla yayımlanan ve 29 ülkede halkın en değerli korkularını belirleyen Dünya’yı Endişelendiren Meseleler anketi, telaş seviyesinin üst üste 14 aydır yükseldiğini de ortaya koydu.
Türkiye’de tasa seviyesi Polonya’nın altında
İngiltere (+12 puan) ve Almanya (+10 puan) yayımlanan son ankette telaş seviyesinin en çok arttığı ülkeler olarak dikkat çekerken, enflasyonun bir numaralı kaygı nedeni olarak gösterildiği ülkeler Arjantin, Avustralya, Belçika, Kanada, Fransa, Almanya, İngiltere, Macaristan, Polonya, Güney Kore, ABD ve Türkiye oldu. Enfl asyon tasasının yüksekliği konusunda birinci beşte yer alan ülkeler ise Polonya, Arjantin, Türkiye, İngiltere ve Macaristan olarak sıralanıyor. Türkiye’de enflasyon yüzde 80’in üzerinde lakin Türk halkı enflasyonun yüzde 17 olduğu Polonya kadar enflasyon konusunda kaygılı görünmüyor. Polonya’da enfl asyon kaygısı oranı yüzde 67 iken Türkiye’de bu oran yüzde 56’da kalıyor.
Ipsos anketinde bir numaralı tasa nedeni olan enflasyonu yoksulluk/eşitsizlik (%31), yolsuzluklar (%26), işsizlik (%26), suç/şiddet (%26) ve iklim değişikliği (%18) izliyor. İklim değişikliği konusunda en dertli ülkelerin başında Fransa geliyor. COVID- 19’u değerli bir kaygı nedeni olarak gören iştirakçilerin oranı ise hayli gerilemiş durumda.
Genel ekonomik tabloyla ilgili görüşler
Ipsos anketi enflasyonun ötesinde genel ekonomik tabloya ait görüşleri de aktarıyor. İştirakçilerin yüzde 67’si genel ekonomik tabloyu “kötü” olarak tanımlarken, yüzde 33 “iyi” olduğu görüşünde. Üç ülkede ise iştirakçilerin büyük çoğunluğu iktisattaki mevcut durumun yeterli olduğu görüşünde Suudi Arabistan (%95), Hindistan (%79) ve Endonezya (%64). Almanya’da iktisadın durumunu düzgün bulanların oranı yüzde 45 olsa da bu Haziran 2010’dan bu yana görülen en düşük skor.
Ipsos tarafından Haziran 2022’de yapılan ankette, araştırmaya katılan bireylerin %25’inin finansal olarak zorlandıklarını belirttikleri sözü yer almıştı. Araştırmaya Türkiye’den katılan bireylerin %66’sı, ABD ve Almanya’dan katılanların da %16’sının bu bahiste hemfikir oldukları, genel ortalamaya bakıldığında ise araştırmaya katılanların çoğunluğunun “bir halde yönetim ediyorum” dediği belirtilmişti. Ankette, çok sayıda iştirakçinin gelecek altı ayda faturalarını ödeyebilme konusunda kaygılı olduklarına da dikkat çekilmişti.
Ücret-fiyat sarmalı yaşanır mı?
Enflasyonun tüm dünyada yüksek seyrini müdafaası ve Ipsos anketinin de gösterdiği üzere bireylerin 1 numaralı telaşı haline gelmesi, ekonomistler ortasında “ücret-fiyat sarmalı yaşanır mı?” tartışmalarına neden oluyor. ABD Merkez Bankası’nın (Fed) siyaset faizini üçüncü defa 75 baz puan artırarak yüzde 3,00-3,25 aralığına yükselttiği ve agresif adımlarının devam edeceği sinyalini verdiği son toplantının geçen hafta yayımlanan tutanaklarında kimi Fed üyelerinin bir ücret-fiyat sarmalı riskinden kelam ettiği bilgisi yer aldı. Tutanaklarda “Birkaç üye, bir ücret-fiyat sarmalının şimdi gelişmediğini belirtti, fakat ortaya çıkma mümkünlüğünü bir risk olarak gösterdi” denildi. Milletlerarası Para Fonu (IMF) tarafından yayınlanan son Dünya Ekonomik Görünümü raporunda da fiyat fiyat sarmalına ait risklerin sonlu olduğu vurgulanıyor. Ücret-fiyat sarmallarına tarihi olarak ender rastlandığını ve merkez bankalarının faiz artırımlarının yüksek enflasyon beklentilerinin yerleşmesini önlemeye yardımcı olacağını belirten IMF bölüm bazlı enflasyon ve düşen gerçek fiyatlar nedeniyle bunun düşük bir risk olduğu görüşünde. Avrupa Merkez Bankası (ECB) üyesi Constantinos Herodotou ise evvelki gün yaptığı açıklamada şimdi bir fiyat fiyat sarmalı oluştuğuna dair işaretler bulunmadığını söyledi. Nobel ödüllü ABD’li ekonomist Paul Krugman da geçtiğimiz günlerde toplumsal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “Bir ücret-fiyat sarmalını sona erdirmek için büyük bir resesyona gereksinimimiz yok zira aslında bu türlü bir sarmal kelam konusu değil” sözünü kullandı.
