Yeditepe Üniversitesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Natalya Ketenci, dövizin özgür piyasa üzere gözükse de aslında Türkiye’de denetim altında olduğunu belirterek, “Bunun için farklı dalgalanmalar olabiliyor ve dalgalanmalar içinde bir sürü farklı tesirler oluşuyor. Bilhassa kısa periyot tesirler için ’spekülasyon’ var. Spekülasyon ne demek, döviz çok düştüyse, o vakit onu satın alman, çok yükseldiyse satman gerekiyor. O vakit kısa vadede ani spekülasyonlar olabilir. Turistik yerlerde daha fazla turist olduğu için daha fazla talep olabilir. Talep olduğu vakit doların fiyatı artıyor.
Hürriyet’te yer alan habere nazaran Türkiye’de bizim piyasaya aslında genel olarak bakmamız gerekir. Tek kur olması gerekiyor, yükseliyorsa bütün döviz yerlerinde yükselmesi, düşüyorsa düşmesi gerekiyor. Demek ki o döviz ofislerinde spekülasyon oluyor, piyasa dışı satışlar oluyor. Bu da aslında, yasal değil. Bu fırsatçılık olabilir. Zira aslında gerçek kur var, o kurdan satmak ya da satın almak gerekiyor. Çok büyük fark olmaması gerekiyor” tabirlerini kullandı.
“Yeterince denetim sistemimiz yok”
Olağan dışı fiyat uygulamalarının piyasada negatif bir tesir oluşturduğunu belirten Ketenci, “Yatırımcılar ortasında panik oluşuyor. Türkiye’de birkaç sefer yaşadık Döviz arttığı vakit beşerler, yatırımcılar panikliyor. Döviz daha fazla artacak diye satın almaya başlıyor. Mesela 1.5 sene evvel biliyoruz ki birçok insan kredi dahi almış, zira panik yaratıldı, doların fiyatı 30’a çıkacak diye. Beşerler panik yapıp almaya başladı. O panik geçince fiyatı düştü. Bugüne kadar hiçbir vakit 30’a çıkmadı. Ofislerin, bakkal üzere olmaması lazım, aslında mutlaka denetim yapılması gerekiyor.
“Paniğe kapılmamak gerekiyor”
Yani 100 metrede 70 kuruş fark varsa ya da bir yerde 19 lira bir yerde 26 liradan satılıyorsa demek ki gereğince denetim düzeneğimiz yok. Paniğe kapılmamak gerekiyor, herkes Dolar alıyor, ben de almalıyım üzere yapmamak gerekiyor. Biraz daha itidalli davranmak gerekiyor. Mesela, Seçim devrinde belirsizlik oluşuyor. Yatırımcılar, sakin durabiliyor ya da biraz geri çekilebiliyor. Vatandaşlar için en kıymetlisi; her yerden bilgi alıp uygulamamak lazım. Zira bir sürü farklı bilgi geliyor, spekülasyonlar da oluyor ve o tabi ki panik yaratıyor” dedi.