ABD ile İran ortasında Orta Doğu’da artan gerginlik, dünyanın en büyük petrol sevkiyat noktası olan Hürmüz Boğazı’ndan dünyanın dört bir yanına gerçekleşen petrol ve doğal gaz sevkiyatı üzerinde tehdit oluştururken, güç fiyatlarında artış riskini beraberinde getirdi.
İran’ın ABD’ye ilişkin bir insansız hava aracını (İHA) düşürmesi ve ABD Lideri Donald Trump’ın toplumsal medya üzerinden paylaştığı, “İran çok büyük bir kusur yaptı!” açıklamasının akabinde, dün Brent petrolün fiyatı yüzde 4,61’lik artışla bu yılın en yüksek günlük yüzdelik artışını kaydetti.
ABD Güç Enformasyon Yönetimi (EIA) derlenen bilgilere nazaran, İran ve Umman ortasında yer alan, Basra Körfez ile Umman Körfezi’ni birbirine bağlayan Hürmüz Boğazı dünyanın en büyük petrol sevkiyat noktası olarak nitelendiriliyor.
Hürmüz Boğazı’ndan geçen yıl günlük ortalama 21 milyon varillik petrol sevkiyatı gerçekleşirken, bu ölçü geçen yılki global petrol tüketiminin de yüzde 21’ini oluşturdu.
Geçen yıl Hürmüz Boğazı’ndan geçen toplam petrol ölçüsü, deniz yoluyla yapılan global petrol ticaretinin üçte birini oluştururken, global sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ticaretinin geçen yıl dörtte birinden fazlası da buradan gerçekleşti.
Dünyanın en büyük ham petrol ihraç eden ülkesi olan Suudi Arabistan, Hürmüz Boğazı’ndan en fazla ham petrol ve petrol eserleri ihracatı yapan ülke olurken, LNG ihracatında 13 yıldır arka arda dünya başkanı olan Katar, bu boğazdan en çok güç ihracatı gerçekleştiren ülkeler ortasında bulunuyor.
Boğazdan taşınan petrolün yüzde 76’sı Asya’ya
Hürmüz Boğazı’ndan geçen petrol ve LNG ise en çok “küresel imalatın motoru” olarak nitelendirilen Asya ülkelerinden Çin, Hindistan, Japonya, Güney Kore ve Singapur’a gidiyor.
Veriler, geçen yıl Hürmüz Boğazı’ndan geçen ham petrol ve petrol eserlerinin yüzde 65’inin kelam konusu ülkelere gittiğini ortaya koyarken, boğazdan taşınan petrol ve petrol eserlerinin yüzde 76’sının da Asya kıtasına ulaştığını gösteriyor.
ABD – İran gerilimi
Eski ABD Lideri Barack Obama’nın mimarlığını yaptığı ve Temmuz 2015’te imzalanan İran nükleer mutabakatı sayesinde Hürmüz Boğazı’ndan güç sevkiyatı son periyoda kadar istikrarlı halde devam ederken, ABD ile İran ortasındaki siyasi tansiyonun artması Hürmüz Boğazı’nın kıymetini bir defa daha ortaya koydu.
ABD Lideri Donald Trump’ın İran nükleer muahedesini iptal etmesi ve Washington hükümetinin Tahran üzerindeki yaptırımları yine yürürlüğe koyması, iki ülke ortasındaki tansiyonu artırdı.
Yaptırımlar nedeniyle İran iktisadının bel kemiğini oluşturan petrol sanayisi ve ihracatı üzerinden baskı oluşturan ABD, Tahran hükümeti üzerinde “sıfır tolerans politikası” uyguluyor.
Kaynak: AA
