İslam İşbirliği Teşkilatı’na (İİT) üye 57 ülke, geçen yıl helal iktisat kesimlerinde 63 milyar dolara ulaşan ticaret açığını üyeler ortası ticareti geliştirerek kapatmayı amaçlıyor.
İslam Ticareti Geliştirme Merkezi (ICDT) ve Dinar Standard’tan yapılan açıklamaya nazaran, İİT’nin alt kuruluşu olan ICDT tarafından yaptırılan ve ABD merkezli bir araştırma ve danışmanlık firması olan DinarStandard tarafından hazırlanan İİT Helal İktisat Raporu 2022, İstanbul’da İİT üyesi ülke bakanlarının katıldığı bir aktiflikte duyuruldu.
İİT Helal İktisat Raporu 2022’ye nazaran, İİT üye devletleri, geçen yıl helal iktisat eserlerinde 275 milyar dolar fiyatında ihracata karşılık 338 milyar dolar ithalat yaptı.
Gerçekleşen 63 milyar dolarlık dış ticaret açığında başı çeken bölümler; besin, hazır giysi, ilaç ve kozmetik oldu. İİT Ticareti Geliştirme Merkezi ise 63 milyar dolarlık ticaret açığını, İslam ülkeleri ortasındaki ticareti daha fazla geliştirerek kapatmayı amaçlayan stratejiler geliştirdi.
İİT helal iktisat ithalatının yüzde 18’i İİT içinden yapılırken, yalnızca Türkiye, Endonezya ve Malezya, helal iktisat eserlerinde birinci 20 ihracatçı ortasına girmeyi başardı.
Helal iktisat eserlerinde Malezya ve Endonezya ile birlikte 20’den fazla kalemde üretim ve ihracat yapabilme kapasitesine sahip olan 3 ülkeden biri olarak öne çıkan Türkiye’nin, bu açığın kapatılmasında değerli rol oynaması bekleniyor.
Ulusal ekonomik dayanıklılığın inşası için aksiyona geçirilebilir stratejiler ortasında helal üretimin yerelleştirilmesi ve hızlandırıcı programların başlatılması yer alıyor. İİT içi iş birliği, ekonomik iştirakler kurmayı ve helal belgelendirmeyi kolaylaştırmayı gerektiriyor.
Araştırma ve yenilik, gelişen teknolojilere ve kapasite geliştirmeye odaklanıyor. Helal iktisadın tanıtımı ve farkındalığı, KOBİ’lerin desteklenmesini ve ticari fuarların düzenlenmesini içeriyor.
Yatırım çekme ve kolaylaştırma, yatırım promosyon ajanslarının ve paydaş iş birliklerinin kurulmasını içeriyor.
Rapor ayrıyeten, dal paydaşları ve yatırımcılar için kesime özel stratejik ve taktiksel tavsiyeler içeriyor.
Tüketiciler, hazır giyside 239 milyar dolar harcama yaptı
İİT Helal İktisat Raporu 2022’ye nazaran, Müslüman ülkelerindeki tüketiciler tarafından besine yapılan harcamalar geçen yıl 1,07 trilyon dolara ulaşırken, bu sayının 2026 yılına kadar 1,5 trilyon dolara çıkması bekleniyor. Bu büyüme, İİT ülkeleri ortasında üretim, yatırım ve ihracatta güçlü bir fırsat penceresi sunuyor. Sağlıklı, helal ve organik besin eserlerinde yüksek bir tüketici talebi bulunuyor.
İİT ülkeleri besin, ilaç ve kozmetik dallarında ithalata bağımlı durumda. İİT ülkeleri, 2021’de kozmetikte 13,65 milyar dolar ithalat yaparken, yalnızca 4,4 milyar dolar ihracat gerçekleştirdi.
Rapora nazaran, Endonezya, kokulu eserlerin yüzde 12’sini ABD’den ithal ediyor. Lakin birebir gereksinimini öbür bir İİT üye devleti olan Mısır’dan karşılayabilir.
İİT’nin kozmetik harcaması 2021’de 47 milyar dolar olurken, bu sayının 2026’da 69 miyar dolara ulaşacağı varsayım ediliyor.
İslam ülkeleri, ilaçta 2021’de toplam 56,93 milyar dolar ithalata karşılık yalnızca 5,31 milyar dolar pahasında ihracat gerçekleştirdi. İlaçta negatif ticaret istikrarı 51,62 milyar dolar oldu. Bu, son 5 yılın en yüksek net ithalatına denk geldi. Bununla bir arada İİT ülkelerinin mahallî aşı geliştirme ve mahallî ilaç üretiminde kendilerini geliştirmeye başladıkları gözlemleniyor.
İİT üyesi ülkeler, hazır giysi ve ayakkabı dallarında geçen yıl 101,94 milyar dolar pahasında ihracata karşılık 34,96 milyar dolar ithalat yaptı. 66,98 dolar fiyatında olumlu bir ticaret istikrarı oluştu.
İİT üye devletleri, hazır giyside başka üyelerden eser tedarik edebilir.
Rapora nazaran, Suudi Arabistan tişörtlerin yüzde 12’sini Hindistan’dan ithal ediyor. Bunlar, alternatif olarak Bangladeş’ten temin edebilir.
İİT bölgesinde yaşayan tüketiciler, 2021’de hazır giyside 239 milyar dolar harcama yaptı. Bu harcamaların 2026 yılına kadar 361 milyar dolara ulaşması bekleniyor.
İslami finansın 2025 yılına kadar 4,82 trilyon dolara ulaşacağı öngörülüyor
İİT ülkelerindeki İslami finans varlıkları 2020’de 3,32 trilyon dolar pahasında bulunuyordu. Bu büyüklüğün yıllık yüzde 7,8 büyüme ile 2025 yılına kadar 4,82 trilyon dolara ulaşacağı iddia ediliyor.
Seyahat, Kovid-19 salgınından en çok etkilenen bölümlerden biri olurken, İİT hükümetleri, turizm kesimini canlandırmak için turizm şirketlerine takviye vermeye başladı.
Bu ortada, yatırımlar açısından İKT üyesi devletler, helal iktisadın 8 dalında toplam 180 yatırım aldı ve 2021’de 7,9 milyar dolar pahasında yatırım gerçekleşti.
İİT Helal İktisat Ticaret ve Yatırım Endeksi
Rapor, İKT üyesi ülkelerin helalle ilgili kesimlerdeki global ve İİT içi ticari faaliyetlerini, ayrıyeten ülkenin yatırımcılar için cazipliğini sıralayan İİT Helal İktisat Ticaret ve Yatırım Endeksi’ni de içeriyor.
Endeks, İslami iktisadın 8 dalının her biri için 5 bileşen halinde düzenlenmiş 61 ölçütten oluşuyor.
Endekste birinci 5 sırada yer alan ülkeler Malezya, BAE, Suudi Arabistan, Türkiye ve Bahreyn olarak belirlendi.
“40 yıldır helal iktisat eser ve hizmetlerini teşvik ediyoruz”
Açıklamada görüşlerine yer verilen ICDT Genel Yöneticisi Latifa El Bouabdellaoui, ICDT’nin, yaklaşık 40 yıldır helal iktisat eser ve hizmetlerini teşvik ederek, üye devletler ortasında paydaşlıklar ve stratejik ittifaklar geliştirerek, İİT içi arz ve talep hakkında bilgi yaymaya yardımcı olarak İİT ülkeleri ortasındaki ticareti ve yatırımları kolaylaştırmak için efor gösterdiğini belirtti.
Bouabdellaoui, “Bu raporla İİT ülkelerine uyumlu hareket etmeleri, kapsayıcı büyümeyi teşvik etmeleri ve İİT’nin helal ticaret ve yatırım ekosistemindeki hissesini artırmaları için ilham vermeyi ve güçlendirmeyi amaçlıyoruz” tabirini kullandı.
DinarStandard’ın Yönetici Ortağı Rafi-uddin Shikoh ise şunları kaydetti: “2022 yıllık İİT Helal İktisat Raporu, İKT organları ve üye devletlerin keşfetmesi ve uygulaması için 5 stratejik kategoride gruplandırılmış 20 aksiyona geçirilebilir strateji belirliyor. Bu kategoriler; ulusal ekonomik dayanıklılık oluşturma, İİT içi iş birliği, helal iktisadın teşviki, helal dallarda farkındalık oluşturma, yatırım çekme ve yatırımları kolaylaştırmadır.”
