Teknoloji dalındaki işten çıkarmaları takip eden Layoffs.fyi sitesinin bilgilerine nazaran teknoloji şirketleri, 2022’de yaklaşık 200 bin çalışanının işine son verirken, 2023’in başından beri 210 teknoloji şirketi 67 bin 268 kişinin işini sonlandırdı.
Resesyon telaşları ve yüksek enflasyon nedeniyle işten çıkarmalar, global bir sorun haline geliyor.
Kovid-19 salgınıyla başlayan global iktisattaki gerileme şimdi tesirini kaybetmemişken, enflasyon tasaları, yükselen faizler, yüksek güç fiyatları ve jeopolitik sıkıntılar şirketlerin üretimlerinde ve piyasalarda dalgalanmaya neden oluyor.
Salgınla birlikte e-ticaret harcamalarındaki yükseliş nedeniyle iş alımlarını artıran teknoloji firmaları, salgının akabinde süratli ekonomik toparlanmayla yüksek enflasyon ve artan faiz oranlarıyla karşı karşıya kalıyor.
Bazı şirketler Covid-19 salgını başlarında eserlerine yönelik talep artışını karşılayacak kadar çalışan bulmakta zorlanırken, bugün ise alışılmışın dışında yüksek enflasyon, tüketicilerin harcamaya devam etme kabiliyetini aşındırıyor. Bu da şirketlerin satışlarında düşüşlere yol açıyor.
İşten çıkarmalar yayılıyor
Faiz oranlarındaki süratli artışlar zayıf tüketici talebi ile birleşince Amazon, Meta ve Google üzere şirketler ve büyük yatırım bankalarını işgücünü azaltmaya zorluyor.
Bunların yanında, başta yapay zeka olmak üzere yeni teknolojilerin birçok işlerde kullanılmasıyla birtakım durumlara gereksinim ortadan kalkarken, bu da şirketlerin çalışan sayısında azaltmaya gitmesine sebep oluyor.
Küresel ekonomik belirsizliğin yaşandığı ortamda şirketler, karlarındaki düşüşler ve azalan nakit rezervleriyle uğraş ederken, maliyetlerini düşürmeye yönelik adımlar atmak zorunda kalıyor.
Rusya-Ukrayna savaşı ile tırmanan güç krizi ise global ekonomiyi yavaşlatırken, bilhassa ABD, Avrupa ve Asya’da pek çok şirket, yeni işe alımlara orta verdiğini yahut çalışan sayısını azaltacağını açıklamaya devam ediyor.
Teknoloji şirketleri işten çıkarmalara devam ediyor
Amazon, Meta ve Twitter geçen yıl birkaç bin çalışanını işten çıkarırken, öteki teknoloji şirketlerinin de istihdamı azaltmaya çalışması dikkati çekiyor.
Telekom, elektronik ve yazılım geliştirme alanlarındaki şirketler tarafından açıklanan yahut onaylanan işten çıkarmaların kaydını tutan bir danışmanlık şirketi olan Challenger, Gray & Christmas’ın bu ay yayımladığı rapora nazaran, ABD’de işten çıkarma duyuruları, geçen yıl aralıkta bir yıl öncesine kıyasla yüzde 129 yükselerek 44 bine yaklaştı.
Geçen yıl genelindeyse işten çıkarma açıklamaları 2021’e nazaran yüzde 13 artışla yaklaşık 364 bine çıktı.
İşten çıkarma duyurularının büyük bir kısmı teknoloji şirketlerinden gelirken bu kesimdeki şirketlerden 2022’de bir evvelki yıla nazaran yüzde 649 artışla 97 binden fazla kişinin işten çıkarılacağı bildirimi yapıldı.
Otomotiv sanayisi, geçen yıl 30 bin 912 şahısla en çok işten çıkarma açıklayan ikinci bölüm oldu. Sıhhat bölümü şirketleri ise tıpkı devirde 30 bin 626 kişilik işten çıkarma duyurusu yaptı.
Yaklaşık 70 bin kişilik işten çıkarma planı
İşten çıkarma dalgasına bu yıl süratle yenileri eklenirken, teknoloji dalındaki işten çıkarmaları takip eden Layoffs.fyi sitesinin bilgilerine nazaran teknoloji şirketleri tarafından yalnızca 2023’te 67 binden fazla iş gücü azaltımı bildirildi.
Geçen yıl 10 bin kişiyi işten çıkaracağını duyuran Amazon, bu yıl başında daha evvel açıkladıkları dahil toplam 18 binden fazla kişiyi işten çıkarmayı planladıklarını açıkladı.
Amazon, işlerine son verilecek şahısların çoğunluğunun mağazalar ve şahıslar, tecrübe ve teknoloji (PXT) kümelerinde gerçekleşeceğini duyurdu.
Amerikan bulut tabanlı yazılım şirketi Salesforce, iş gücünü yüzde 10 azaltma kararı aldığını duyurdu. Bu oran yaklaşık 8 bin bireye denk gelirken, işten çıkarmaların şirketin maliyetlerinde 1,4 – 2,1 milyar dolar düşüş sağlamasının beklendiği kaydedildi.
Kripto para borsası Coinbase, 950 kişiyi daha işten çıkarmayı planladığını bildirdi.
Crypto.com ise devam eden “ters rüzgarlar” ve öngörülemeyen global ekonomik şartlar nedeniyle iş gücünü yüzde 20 azaltacağını belirtti.
ABD’li teknoloji şirketlerinden Microsoft da yılın üçüncü çeyreğinin sonuna kadar çalışanlarının yaklaşık yüzde 5’ine denk gelen 10 bin kişiyi işten çıkarma planını açıkladı.
Google, Spotify ve SAP de iş gücünü azaltıyor
Şirketlere fizikî ve sanal alanlar da dahil olmak üzere ortak çalışma alanı sağlayan bir teşebbüs olan WeWork, 300 çalışanını işten çıkarmayı planladığını duyurdu.
ABD’li teknoloji devi Google’ın ana kuruluşu Alphabet, 12 bin çalışanını işten çıkaracağını açıkladı.
Merkezi İsveç’te bulunan müzik bilgi akışı ve podcast servisi Spotify, daha fazla verimlilik sağlamak, maliyetleri yönetmek ve karar vermeyi hızlandırmak gayesiyle şirketin tertibinde yine yapılanmaya karar verdi. Şirket bu kapsamda, çalışanlarının yüzde 6’sını işten çıkaracağını duyurdu.
İşten çıkarma dalgası, yatırım bankacılığını artan faiz artışlarıyla yaklaşan resesyon ve gelirlerin düşmesinin akabinde vurdu.
Morgan Stanley ve Barclays’de ya çalışanlarını sessizce işten çıkardı ya da gelecek aylarda bunu yapmayı planladıklarını açıkladı.
İsviçreli yatırım bankası Credit Suisse, geçen yıl 2025’e kadar dünya genelinde 9 bin kişiyi işten çıkaracağını açıkladıktan sonra bu yıl Avrupalı yatırım bankacılarının yüzde 10’dan fazlasını durumuna son vermeyi planlıyor. Bunun da Londra ve Zürih’te yüzlerce iş kaybına neden olması bekleniyor.
ABD’nin en büyük yatırım bankalarından Goldman Sachs’ın bu yıl 3 binden fazla kişiyi işten çıkarma planı yaptığı bildirildi.
Çevrim içi mesken eşyaları perakendecisi Wayfair Inc. Ağustos 2022’de, global işgücünün yaklaşık yüzde 5’ini temsil eden 870 kişiyi işten çıkarılacağını duyurmasından sonra yeni bir işten çıkarma çeşidi duyurmaya hazırlandığı sav ediliyor.
Otomotiv üreticisi Ford’un da elektrikli araçlar için artan batarya maliyetleri ve ABD ile Avrupa ekonomilerinde beklenen resesyonun tesiriyle Almanya’nın Köln kentindeki fabrikasında 3 bin 200 çalışanını işten çıkaracağı kaydedildi.
Alman şirketi SAP da bu yıl çalışan sayısını azaltacak firmalar ortasına katıldı. Şirket, global çalışan sayısını yüzde 2,5 azaltacak bir yine yapılandırma programı başlatacağını bildirdi.
ABD’li teknoloji şirketi IBM de birtakım varlık tasfiyelerinin bir kesimi olarak 3 bin 900 kişiyi işten çıkaracağını açıkladı.
ABD merkezli kimya şirketi Dow, bu yıl maliyetlerini azaltmak gayesiyle dünya genelinde 2 bin çalışanını işten çıkarmayı planladığını duyurdu.
Financial Times’in haberine nazaran, Vodafone Group birçok Londra’daki genel merkezinde bulunan birkaç yüz kişiyi işten çıkarmayı planlıyor.
News Corp’a ilişkin Wall Street Journal, Barron’s ve MarketWatch finans haber kuruluşlarını yer aldığı Dow Jones, yine yapılanmaya giderek daha fazla büyümek için kimi çalışanlarını işten çıkarmayı pahalandırıyor.
Geçen yıl da işten çıkarma duyuruları gelmişti
Geçen yıl Meta, Twitter, Cisco, Philips üzere teknoloji devleri de işten çıkarma açıklamaları yapmıştı.
Meta’dan kasım ayında yapılan açıklamada, iş gücünde yüzde 13 azaltmaya gitme ve 11 binden fazla çalışanın işine son verme kararı bildirilmişti. Twitter’da ise 3 bin 700’den fazla kişini işine son verilmişti.
Cisco ve Philips de yaklaşık 4 biner kişiyi işten çıkarma planlarını açıklamıştı.
ABD’de Netflix, Robinhood, Snap, Shopify, Peloton ve Calm üzere şirketler de daha evvel işçi sayısını azaltma yoluna gideceklerini duyurmuştu.
Netflix 450 çalışanının işine son verirken, Peloton 800’den fazla kişinin işten çıkarılacağını, Robinhood çalışan sayısını yüzde 23, Snapchat yüzde 20, Shopify yüzde 10, Cameo yüzde 25 ve Calm yüzde 20 azaltacağını duyurmuştu.
