Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’na nazaran, kasımda tüketici yıllık enflasyonu besin hariç tüm alt kümelerde gerilerken, enflasyondaki düşüşe en besbelli katkı 0,98 puanla temel mal kümesinden geldi.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) kasım ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 2,88 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 84,39’a gerilediğini açıklamasının akabinde TCMB’nin Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayımlandı.
Rapora nazaran, kasımda evvelki aya kıyasla yıllık tüketici enflasyonuna katkı besinde 0,87 puan artarken, temel malda 0,98 puan, güçte 0,93 puan ve hizmette 0,09 puan azaldı. Alkol-tütün-altın kümesinin enflasyona tesiri ise bariz bir değişim göstermedi.
Bu kapsamda tüketici yıllık enflasyonundaki gerilemeyi güç ve temel mal kümeleri sürüklerken, aylık bazda besin kümesi fiyat gelişmeleri öne çıktı.
Mevsimsellikten arındırılmış bilgilerle incelendiğinde, son periyotta B ve C endekslerinde aylık artışlarda gözlenen yavaşlama C endeksinde daha bariz olmak üzere her iki endekste de devam etti. Böylelikle B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları, sırasıyla 0,83 ve 1,54 puan azalarak yüzde 76,18 ve 68,91 seviyesinde gerçekleşti.
Kira fiyat artışı kasımda bir evvelki aya kıyasla yavaşladı
Hizmet fiyatları kasımda yüzde 2,18 yükseldi ve küme yıllık enflasyonu 0,48 puan artışla yüzde 60,72’ye ulaştı. Bu periyotta yıllık enflasyon kira ve haberleşme hizmetlerinde yükselirken, başka alt kümelerde düşüş kaydetti.
Mevsimsellikten arındırılmış bilgilere nazaran, kira alt kümesinde aylık artış kasımda bir evvelki aya kıyasla yavaşladı.
Haberleşme alt kümesinde fiyatlar telefon görüşmesi ve internet fiyatları belirleyiciliğinde yüzde 2,96 artarken, bu kümede yıllık enflasyon yüzde 29,17’ye yükseldi. Başka hizmetler alt kümesinde ise fiyatların kasımda aylık yüzde 1,41 yükseldiği, bu gelişmede bakım-onarım, eğlence-spor hizmetleri, mesken içi hizmetler ve sigorta hizmetlerinin tesirinin hissedildiği görüldü.
Ulaştırma hizmetlerinde kasım ayı fiyatları görece yatay seyrederken, küme yıllık enflasyonu 1,54 puan geriledi. Yemek hizmetlerinin sürüklediği lokanta-otel kümesinde ise fiyatlar yüzde 3,18 artmasına rağmen yıllık enflasyon baz tesiriyle yüzde 80,30 düzeyine geriledi.
Temel mallarda yıllık enflasyon tüm alt kümelerde düşüş kaydetti
Temel mal kümesinde kasımda yıllık enflasyon 3,54 puan düşüşle yüzde 76,11’e geriledi. Bu periyotta yıllık enflasyon tüm alt kümelerde düşüş kaydetti.
Altın hariç sağlam mal fiyatları kasımda yüzde 2,46 artarken, bu gelişmeyi beyaz eşya, mobilya ve araba kalemleri sürükledi. Sağlam mal alt kümesinde yıllık enflasyon, baz tesiriyle 2,97 puan azaldı ve yüzde 89,5’e geriledi.
Benzer bir formda, başka temel mallarda kasımda yüzde 2,17 fiyat artışı gözlenirken, yıllık enflasyon 3,74 puan azalışla yüzde 81,64’e geriledi. Bu alt kümenin fiyat artışında, şahsî bakım eserleri ve meskenle ilgili paklık gereçleri öne çıkmaya devam etti.
Giyim ve ayakkabı alt kümesinde fiyatların mevsimsel eğiliminin bilakis kasımda aylık yüzde 1,54 gerilemesiyle yıllık enflasyon 4,41 puan düşüşle yüzde 36,22’ye indi.
Enerji yıllık enflasyonu kasımda baz tesiriyle geriledi
Enerji yıllık enflasyonu kasımda baz tesiriyle gerilerken, bu kümede aylık artış nispeten ölçülü seyretti. Böylelikle güç fiyatları kasımda yüzde 1,28 ile son aylara kıyasla düşük bir oranda arttı. Küme yıllık enflasyonu ise baz tesiriyle 10,06 puan azalarak yüzde 118’e geriledi.
Aylık artışta akaryakıt fiyatlarında gözlenen yüzde 1,19’luk yükselişin tesiri hissedildi.
Bu periyotta milletlerarası propan ve bütan fiyatlarındaki gelişmeleri takiben tüp gaz fiyatlarında yüzde 2,73’lük artış gerçekleşti. Kasım ayında şebeke suyu fiyatları ise yüzde 3,33 yükseldi.
Taze meyve ve zerzevat fiyatlarındaki yükseliş hızlandı
Gıda ve alkolsüz içecekler kümesinde yıllık enflasyon kasımda 3,50 puan yükselerek yüzde 102,55’e çıktı. Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 5 puan artışla yüzde 97,24, işlenmiş besinde ise 2,03 puan yükselişle yüzde 107,35 olarak gerçekleşti.
Bu periyotta işlenmemiş besin kümesinde mevsimsellikten arındırılmış bilgiler taze meyve ve zerzevat fiyatlarındaki yükselişin hızlandığına işaret etti. Öbür işlenmemiş besin kaleminde başta süt fiyatları olmak üzere pirinç, patates ve bakliyat fiyatlarındaki artışlar dikkati çekti.
İşlenmiş besin fiyatlarında görülen yüzde 5,86’lık artışta çiğ süt fiyatlarının yansımalarının izlendiği peynir ve öbür süt eserleri başta olmak üzere, ekmek-tahıllar, katı-sıvı yağlar, alkolsüz içecekler ile konserve zerzevat eserlerinin tesiri öne çıktı.
Alkollü içecekler ve tütün eserleri kümesinde ise kasımda fiyatlar tütün eserleri kaynaklı evvelki aydan sarkan tesirlerle yüzde 3,19 yükselirken, yıllık enflasyon 5,61 puan artışla yüzde 83,49’a çıktı.
Üretici fiyatlarında aylık artış oranı kasımda değerli ölçüde yavaşladı
Elektrik, doğal gaz imalatının yanı sıra rafine petrol eserleri ile ana metal sanayi fiyatlarındaki düşüşler öncülüğünde üretici fiyatlarında aylık artış oranı kasımda değerli ölçüde yavaşladı, bu doğrultuda üretici yıllık enflasyonu geriledi.
Buna nazaran, yurt içi üretici fiyatları kasımda yüzde 0,74 yükselirken, yıllık enflasyon 21,67 puan azalışla yüzde 136,02’ye indi. Bu gelişmede, döviz kuru ve emtia fiyatlarındaki ölçülü seyrin tesirleri hissedildi.
Ana sanayi kümelerine nazaran bakıldığında, kasımda yıllık enflasyon, güçte daha bariz olmak üzere tüm alt kümelerde düşüş kaydetti.
Aylık fiyat gelişmeleri bölümler bazında incelendiğinde, kasımda elektrik, doğal gaz imalatı, rafine edilmiş petrol eserleri ve ana metal sanayi fiyatlarında düşüş gözlenirken, öbür madencilik ve taş ocakçılığı, deri, kağıt ve inşaat ile kontaklı olan metalik olmayan mineral eserleri fiyat artışları ile öne çıktı.
