Taşımacılık kesimi, global resesyon nedeniyle düşüş eğiliminde olan navlun fiyatlarındaki gerilemenin önümüzdeki devirde de devam edeceğini, fiyatların 2023-2024 devrinde olağanlaşacağını kestirim ediyor.
Uluslararası Nakliyecilik ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) yöneticileri, Kovid-19 salgını sürecinde tepeye çıkan, son devirde ise düşüşe geçen navlun fiyatlarına dair gelişmeleri kıymetlendirdi.
UTİKAD İdare Heyeti Lider Yardımcısı Barış Dillioğlu, 2021 yılında tepe yapan navlun fiyatlarında 2022 yılının başından itibaren kademeli bir düşüş gözlemlendiğini söyledi.
Eylül 2022 prestijiyle Çin-Batı Amerika navlunlarının 4 bin 300 dolar düzeyinde seyrettiğini ve bunun bu 2022 Ocak ayından beri yüzde 72’lik bir düşüş manasına geldiğini anlatan Dillioğlu, Asya -Avrupa navlun fiyatlarının da yüzde 40 düşerek 7 bin 800 dolar düzeyine geldiğini bildirdi.
Salgın sürecinde karantina, limanların kapatılması üzere münasebetlerle yaşanan yığılmalar nedeniyle navlun fiyatlarının Asya-Amerika ve Asya-Avrupa rotalarında 20 bin dolarları bulduğuna dikkati çeken Dillioğlu, şunları kaydetti:
“Bu durumun 2 sonucu oldu. Walmart üzere birtakım dev firmalar tedarik zincirlerini garanti altına almak gayesiyle kendi lojistik ağlarını kurdular ve bu lojistik ağları işletmeye devam ediyor. Bir öbür sonuç ise armatörlerin yeni gemi edinme yarışına girmesi oldu. Üretilen ve üretilmekte olan birçok taşıma gemisi arz-talep istikrarını değiştiriyor ve değiştirmeye devam edecek.”
“Hane halkı harcamaları azalacak”
Dillioğlu, dünyada önemli bir ekonomik krizin yaşandığını söz ederek, en büyük pazarlar olan Kuzey Amerika ve Avrupa’nın önemli enflasyon ve ekonomik sakinlikle boğuştuklarının altını çizdi.
Faiz artırımları nedeniyle gelişmekte olan ülkelerde önemli bir alım gücü düşüşü gözlemlendiğini belirten Dillioğlu, şu sözleri kullandı:
“Rusya savaşı ve güç krizi bilhassa Avrupa halklarını huzursuz ederek harcamaların kısılmasına neden oluyor. Güç krizi ve güvensizlik nedeniyle Avrupa hane halkının harcamalarının, hasebiyle ihracatının önemli manada azalacağı öngörülüyor. Dünya Bankası Eylül 2022’de ülkeleri uyararak faiz artırımlarının durağanlaşan piyasayı daha da berbat hale getirebileceğini bildirdi. Uzun yıllardır büyüme ve artan ekonomik pahalara alışkın olan dünya iktisadı sakinlik ve küçülme üzere kavramlar ile tanışıyor, şimdi tanışmayanlar da gelen fırtınayı hissediyor. Küresel ekonomik durum, siyasi krizler, savaşlar ve kısıtlamalar geleceğin öngörülmesini zorlaştırsa da navlun fiyatlarının kısa-orta vadede artması beklenmiyor.”
“Tüccarlar, gelişmiş ekonomilerde düşen taleple boğuşmak zorunda kalabilirler”
Derneğin Lider Yardımcılarından Bilgehan Engin de spot navlun fiyatlarındaki düşüşün ana nedeninin zayıf kargo talebi olduğunu bildirerek, şu değerlendirmede bulundu:
“2021’deki süreksiz toparlanmayı, riskler gerçekleşmeye başladıkça, 2022’de giderek daha da karamsar gelişmeler izledi. Global üretim, Çin ve Rusya’daki gerilemeler nedeniyle bu yılın ikinci çeyreğinde daralırken, ABD tüketici harcamaları beklentilerin altında kaldı. Pandemi tarafından zati zayıflamış bir dünya iktisadını birkaç şok vurdu. Enflasyon, bilhassa ABD ve büyük Avrupa ekonomilerinde daha sıkı finansal şartları tetikliyor. Mal talebi, global büyüme ve ticarette değerli bir yavaşlamaya yol açacak biçimde olağanlaşıyor. Çinli üreticiler, pandemi şoklarından güçlü bir toparlanmanın akabinde gelişmiş ekonomilerde tüketim mallarına olan talebin azaldığını görmeye başladı. Tüccarlar, bilhassa gelişmiş ekonomilerde düşen taleple boğuşmak zorunda kalabilirler. Düşen perakende talebi, okyanus spot navlun oranlarını aşağı çekti ve düşürmeye de devam ediyor. ABD dağıtım sistemi stoklarla dolu. Alışveriş alışkanlıkları pandemi öncesi normlara döndükçe, enflasyon satın alma gücünü düşürdükçe ve konut satışları durdukça tüketim mallarına olan talep de düşüyor. Misal eğilim Avrupa, Kuzey Amerika ve Asya’nın birtakım bölgelerinde de görülüyor.”
Engin, Şangay konteyner navlun endeksinin, Nisan 2021’den bu yana birinci sefer 3 bin puanın altına düştüğüne işaret ederek, “Bu nedenle ekim ayında birçok konteyner operatörü Çin’den batı kıyılarına daha az kapasite ile hizmet verdi. Ekonomik belirsizlik, 2022’nin geri kalanı için hacim beklentilerini azaltmaya başladı” dedi.
“Deniz yolu navlunları tarihi düzeyin üzerine çıktı”
Dernek İdare Şurası Üyesi ve Denizyolu Çalışma Kümesi Lideri Cihan Özkal da, deniz yolu konteyner navlunlarındaki düşüşe neden olan birkaç faktör olduğunu ve yılın kalanında da düşüş eğiliminin devam edeceğini söyledi.
Salgın kısıtlamalarının hafifletilmesiyle ve ülkelerin yine dışa açılmaya başlamasıyla keskin bir ekonomik toparlanma görüldüğünü söz eden Özkal, ertelenmiş talebin de tesiriyle deniz yolu navlunlarının tarihi düzeylere çıktığını belirtti. Özkal, şunları kaydetti:
“Fakat 2022 Eylül sonu prestijiyle Asya’dan Avrupa’ya gönderilen 40ft konteyner navlunları 4 bin dolar düzeylerine kadar geriledi. Yüksek enflasyonun yol açtığı potansiyel bir global resesyon tabanı navlun fiyatlarını aşağı çekti, tüketim eserlerine Kovid-19 sonrası talep artışının yavaşlaması, perakendeciler ve üreticilerin de mallarını olağandan daha erken tedarik etmesi de bu düşüşe katkıda bulundu. Küresel konteyner sınırlarının haricinde, yeni oyuncuların (charter seferler) pazara girmeye çalışması da ayrıyeten navlun düzeylerinin düşmesine az da olsa katkıda bulundu.”
Özkal, ABD ve Avrupa’daki büyük perakendecilerin eserlerini daha erken tedarik etmesini müteakip talebin düşmesi ve global iktisatta mümkün resesyonun tesiriyle navlun düzeylerinin yılın geri kalanında düşmeye devam edeceğini öngördüklerini söyledi.
Bazı kıymetli limanlarda gemi sıkışıklığı ve sefer iptallerinin devam ettiğini anlatan Özkal, “Bununla bir arada, yüksek yakıt masraflarının devam etmesi Kovid-19 öncesi düzeylere dönüşü engellediğini de görmekteyiz. Ayrıyeten karbon emisyonunu azaltacak yeni kuşak deniz yolu konteyner gemi yatırımı maliyetlerinin de yüksek düzeylerde oluşmasına neden olduğunu değerlendiriyoruz” diye konuştu.
Özkal, dünyada ekonomik büyüme maksatlarıyla ilgili belirsizliğin arttığına da dikkati çekerek, “Enflasyon ve kısıtlayıcı para siyasetlerinin dünya iktisadının büyüme suratını düşüreceği öngörülürken, Kovid-19 salgını ve Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaş da global iktisada ait belirsizliğin sürmesine neden oluyor. 2023-2024 ortasında hem konteyner üretim kapasitesi hem de hizmete girecek yeni kuşak konteyner gemileri kapasitesi nedeniyle navlun düzeylerinin olağanlaşacağını değerlendiriyoruz” tabirlerini kullandı.
