Mehmet KAYA-ANKARA
Türkiye’de bulunan 3,7 milyon Suriyeli sığınmacı, süreksiz müdafaa altındaki kişi ve mültecilerin durumlarının güzelleştirilmesine yönelik projede, gelecek için kapsayıcı ve kapsamlı tahliller üretilmesi gerektiği, bilhassa sosyo-ekonomik durumun güzelleştirilmesine yoğunlaşılması önerildi. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Türkiye ofisinin Avrupa Birliği finansmanıyla yürüttüğü 2018’de başlayan UNDP Suriye Krizine Karşılık Olarak Türkiye’de Dayanıklılık Projesi tamamlandı. Projenin kapanış toplantısında, sağlanan muvaffakiyetler ve gelecek programlar için siyaset teklifleri değerlendirildi.
Belediyeler yeni iş alanları oluşturdu
Proje, Suriyelilerin geçimlerinin güzelleştirilmesi, süreksiz müdafaa altındakilerin özgüven ve toplumsal teminatının geliştirilmesi, yerinden edilmiş Suriyelilerin durumlarının güzelleştirilmesi ve bu yolla mahallî konut sahibi ülkedeki kırılgan bölümlerin de durumlarının güzelleştirilmesine tesir edilmesini önceliyor. Bu kapsamda, yürütülen projelerde belediyeler, yeni iş oluşturma, lisan eğitimi ve öteki kimi alanlarda uygulamalar gerçekleştirildi. Proje raporuna nazaran; belediyelerde gerçekleştirilen atık idaresi ve yeşil iktisat tahlilleriyle yüzbinlerce kişinin faydalandığı sonuçlar elde edildi. Bu kapsamda 10 milyon Euroluk son teknoloji mekanik-biyolojik atık tesisi ile Gaziantep’de 100 bin ton kapasiteli katı atık sürece ve biyogaz üretme tesisi Gaziantep’te kuruldu. Hassa, atık su temizleme tesisi ile Asi ırmağı kirliliğinin önlenmesine katkı verildi. Kilis’te güneş güçlü sera, atık su havuzu, çöp aktırım tesisleri ve atık idaresine yönelik teknik bilgi verildi.
Model fabrikalarda istihdam
Yeni işlerin oluşturulması kapsamında, KOBİ kapasite gelişim merkezleri olarak isimlendirilen model fabrikalar Gaziantep, İzmir ve Mersin’de oluşturuldu. Adana, İzmir ve Mersin’de ise inovasyon merkezleri oluşturularak, Suriyeli ve mahallî çalışanların istihdamı artırıldı. 2 binden fazla Suriyeli ve mahallî vatandaş işe yerleştirildi, mevcut işlerini geliştirmeye katkı sağlandı. Bin 19 KOBİ eğitim, yönlendiricilik, iş geliştirme, rekabetçilik ve verimlilik dayanağı aldı ve bunun sonucunda 2 bin 299 Suriyeli ve lokal vatandaş girişimcilik eğitimi aldı. Makine, metal, besin, dokuma ve plastik dallar için raporlar üretildi, stratejik yol haritası hazırlandı.
30 bin bireye lisan eğitimi
Yetişkinlerin de dahil edildiği müfredat geliştirilerek 30 bin Suriyeliye lisan eğitimi verildi, eğitim merkezleri açıldı ve Türkçe öğretmenlerin eğitimi sağlandı. Ayrıyeten salgın devrinde oluşturulan imalathane ile 1 milyondan fazla maske ve korunma eseri üretildi.
UNDP Türkiye Temsilcisi Luisa Vinton kapanış toplantısında yaptığı konuşmada Türkiye’nin 3,7 milyon Suriyeli göçmene konut sahipliği yapmasının takdire paha olduğunu belirtti fakat son devirde lokal halkta oluşan tansiyonun de göz arkası edilemeyeceğini vurguladı. Vinton, öteki yandan, koşulların her istikametten güzelleştirilmesinde, göçmenlerle birlikte lokal halkın da durumlarının iyileştirilmesinin daha fazla muvaffakiyet sağladığını anlattı. Proje Finansörü Avrupa Birliği Türkiye Temsilciliği Mali İşbirliği Lideri Adre Lys de konuşmasında, AB’nin Türkiye’deki göçmenler için ayırdığı 3,5 milyar Euroluk bütçeden sağlanan finansmanla projenin gerçekleştiğini hatırlatarak, misal yaklaşımlarla yeni projelerin de hayata geçirileceğini kaydetti. Lys, “En değerli öge göçmenlerin sosyo-ekonomik durumlarının düzgünleştirilmesidir. Bu noktada sağlanacak düzgünleşme tüm topluma yarar sağlar. Sonraki programların geliştirilmesinde bu proje çıktıları yarar sağlayacaktır. Sorunun tahlili sistematik olmalı. Projelerin hepsi bu sistematik siyasetlere dayanmalı” dedi.
