yayınladığı rapora nazaran 2022 yılının 3. Çeyreğinde Türkiye Startup Ekosisteminde, 74 teşebbüs, 202 yatırımcıdan 97 milyon dolar yatırım aldı. Bu çeyrekle birlikte 2022 yılında şu ana kadar 232 yerli teşebbüs 1,49 milyar dolar yatırım toplamış oldu. 3. çeyrekte bir evvelki çeyreğe nazaran yatırım sayısı 91’den 74’e yaklaşık %18 düştü. Yatırım ölçüsü ise 114 milyon dolardan 97 milyon dolara, yaklaşık %15 düştü.
2022 yılı dünya genelinde daralan iktisatların ve faiz siyasetlerinin sonucunda startup yatırımlarının azaldığı bir yıl oldu. Yılın birinci yarısında Türkiye bu düşüş eğiliminden pek etkilenmemiş gözüküyordu. Lakin dünyadaki bu gerilemenin Türkiye’yi geçtiğimiz 3 ayda etkilediği görülüyor.
Rapordan genel başlıklar
2022 yılının 3. çeyreğine dair raporda yer alan genel başlıklar ise yatırım adedi ve ölçüsünün çeyrek tahlili, yatırım yapılan kentler, en çok yatırım alan bölümler, yatırım etapları (aşamaların yatırım adedi/ ölçüsü, medyan ve ortalama yatırım miktarı), yatırım tipleri sayısı (bu çeyrek birinci yatırımını alan teşebbüslerin sayısı), kitle fonlaması (Kaç platformda ne kadar yatırım yapıldı, yatırım alan teşebbüslerin bölümleri ve şehirleri), yatırımcılar (Kurumsal ve ferdi yatırımcıların liderlik ettiği cinslerin dağılımı, yerli ve yabancı yatırımcıların sayısı ve yatırımcı tipleri), teşebbüslerin kaç kurucu ortağı olduğu ve kurucu ortakların cinsiyetleri, ekosistemdeki ikincil süreçler, Türk diasporası” olarak yer aldı.
Yatırım basamağı ve turu
Geçtiğimiz 3 ayda yapılan 74 yatırımın 63’ü yani %85’i tohum basamağında gerçekleşti. Bu 63 yatırım cinsinde 29,3 milyon dolar yatırım yapılırken yatırımların medyanı 339 bin dolar oldu. Geçtiğimiz çeyrekte ileri kademede 4 teşebbüs yatırım aldı. Bu teşebbüslerden ikisi birinci sefer yatırım aldılar. Bu teşebbüsler Uçtan uca fulfillment hizmeti sağlayan Oplog ve şifreleme teknolojileri ve dijital güvenlik alanında yüksek teknoloji eserleri geliştiren Procenne oldu.
Geçtiğimiz çeyrekte yatırım alan teşebbüslerin %65’i (48 girişim) birinci defa yatırım aldı. Birinci yatırımını alan teşebbüslere yapılan yatırım ölçüleri 4 bin dolardan 11 milyon dolara değişen geniş bir aralıkta seyir ediyor. Ayrıyeten geçtiğimiz çeyrekte birinci yatırımını alan teşebbüslerin medyan yatırım ölçüsü 230 bin dolar olarak karşımıza çıktı. Yılın birinci yarısında ise birinci yatırımını alan teşebbüslerin medyan yatırım ölçüsü 251 bin dolar düzeylerindeydi.
Diğer tarafta ekosistemde bayan kurucu ortaklar incelendiğinde 2022’nin üçüncü çeyreğinde yatırım alan 74 teşebbüsün %28’inde en az 1 bayan kurucu ortak olduğu görüldü. Bu teşebbüsler geçtiğimiz çeyrekte toplam 25.2 milyon dolar yatırım aldı.
Sektörlere nazaran dağılım
2022 yılının üçüncü çeyreğinde yatırım adetinin bölüm dağılımında Yapay Zeka & Makine Öğrenmesi dalı liderliğe geçti. Yapay Zeka & Makine Öğrenmesi bölümünü E-ticaret, Eğitim, Oyun ve Lojistik dalı izledi. Geçtiğimiz 3 ayda en çok fonlanan birinci 3 bölüm ise 8 yatırım tipi ile Yapay Zeka ve Makine Tahsili birinciliği, 6 yatırım çeşidi ile E-ticaret kesimi ikinciliği ve 5’er yatırım tipi ile Oyun, Eğitim ve Lojistik dikeyleri üçüncülüğü paylaştı. 2022 yılının üçüncü çeyreğinde fon ölçüsü büyüklüğünün kesim dağılımını incelediğimizde ise birinci üçü alışık olmadığımız Lojistik, E-ticaret ve İleri Gereç Teknolojileri bölüm dikeyleri en yüksek fon ölçüsünü paylaştı.
En yüksek fonlamalar
2022’nin üçüncü çeyreğinde en yüksek fonlama ölçüsüne ulaşan lojistik ve tedarik zinciri dikeyinde çalışan 5 teşebbüs 29,2 milyon dolar yatırım aldı. Öne çıkan teşebbüsler ise Logiwa, Oplog ve Tırport oldu. Geçtiğimiz çeyrekte en yüksek ikinci fonlama ölçüsüne ulaşan e-ticaret dikeyinde çalışan 6 teşebbüs 17,6 milyon dolar yatırım aldı. Son olarak ileri gereç teknolojileri dikeyinde çalışan 1 teşebbüs 12,8 milyon dolar yatırım aldı. Bu yatırım ise laboratuvar ortamında kimyasal, kristalografik ve ontolojik olarak elmas üretimi gerçekleştiren Appsilon’a ilişkin. Yatırım adeti olarak en çok yatırım alan yapay zeka ve makine dikeyi toplam yatırım ölçüsüne bakıldığında birinci 5’in dışında kalıyor. Öte yandan son periyotta ekosistem yatırımlarını domine eden oyun dalına bu çeyrekte 10 milyon dolardan daha az yatırım yapıldı.
Konya ve Isparta dikkat çekti
2022’nin 3. çeyreğinde yatırım alan teşebbüslerin merkezlerini incelediğimizde Türkiye girişimcilik ekosisteminin giderek genişlediğini görüyoruz. Yakın vakitte yatırım çeşidine rastlanmadığımız Konya ve Isparta’da yer alan teşebbüslerin yatırım çeşitlerine şahit olduk. Geçtiğimiz çeyrekte yatırım alan teşebbüslerin merkezlerinin dağılımına baktığımızda 9 kentte yatırım yapıldığını görüyoruz. Yatırım alan 74 teşebbüsün 53’nün merkezi İstanbul’da yer alıyor. İstanbul’da yer alan teşebbüslerin yatırım ölçüsüne bakıldığında ise 81,23 milyon dolar yatırım aldıkları gözüküyor. Kentlere nazaran yatırım alan teşebbüs sayısında İstanbul’un çabucak akabinde 9 teşebbüs ile Ankara ve 5 teşebbüs ile İzmir geliyor.
Yatırımcılar ‘melek’leşti
Geçtiğimiz çeyrek yatırımcılar açısından melek yatırımcıların, kitle fonlama platformlarının ve yabancı yatırımcıların Türkiye girişimcilik ekosistemine sürdürdüğü bir devir oldu. Geçtiğimiz çeyrekte gerçekleşen 74 yatırım çeşidine melek yatırımcılar ve yabancı yatırımcılar dahil 202 yatırımcı katıldı. 202 yatırımcının 135’ini melek yatırımcılar oluşturdu.74 yatırım tipinin 10’una yabancı yatırımcılar da iştirak sağladı. Melek yatırımcılar dahil toplam 18 yabancı yatırımcının katıldığı 10 yatırım çeşidinde toplam 45,4 milyon dolar fonlamaya ulaştı. Yalnızca yerli yatırımcıların katıldığı 64 yatırım tipinde toplam yatırım ölçüsü 51,3 milyon dolar oldu.
Kitle fonlamanın etkisi
Kitle fonlama platformları ekosistemi genişletmeye ve teşebbüslerin fon muhtaçlıklarını karşılamaya devam ediyor. Geçtiğimiz çeyrekte Türkiye’de etkin 5 adet kitle fonlaması platformundan 3’ünde yatırım kampanyaları muvaffakiyetle tamamlandı. Bu 3 platformun datalarına nazaran 13 teşebbüs hedeflediği fon ölçüsüne ulaşarak yatırım aldı. Kitle fonlama platformları farklı kentlerde ve farklı kesim dikeylerinde inovatif teşebbüslerin fona ulaşmasında ekosisteme yararını sürdürmeye devam edecek.
