İstanbul Bilgi Üniversitesi Medya Kısmı ve STS TURKEY Bilim ve Teknoloji Çalışmaları Türkiye Araştırma Ağı işbirliğinde düzenlenen STS TURKEY 2022 Konferansı “Güncel Soru: STS Nedir?” başlığı altında farklı disiplinlerden akademisyenler ile yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin iştirakiyle santralistanbul Kampüsü’nde gerçekleşti.

2018 yılından bu yana düzenlenen STS TURKEY Konferansı, İstanbul Bilgi Üniversitesi Bağlantı Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Burak Özçetin ile Medya Kısım Lideri Doç. Dr. Erkan Saka’nın açılış konuşmalarıyla başladı.

Konferansta “Kuantum Teknolojilerinin Demokratikleşmesi” başlıklı araştırmasını aktaran Karlsruhe Institute of Technology’den Zeki C. Seskir, kuantum teknolojilerinin demokratikleşmesi için gerekli şartlardan bahsetti. Seskir, “Demokratikleşme eforları altında kuantum teknolojilerinin erişilebilirliğine odaklanılıyor. Alan dışı uzmanlar da bu teknolojilere erişebiliyor. Devlet yatırımlarının bu bahis üzerinde önemli katkısı kelam konusu. Birebir vakitte start up’lara da dayanak veriliyor” dedi.

Japonya’nın Akıllı Toplum Projesi: Toplum 5.0

“Toplum için Bilim ve Teknolojinin Japoncası-Toplum 5.0” başlığında sunum yapan Toplum 5.0 Enstitüsü’nden Dr. Yıldız Tuğba Kurtuluş Kara, Japonya’nın toplum 5.0 (akıllı toplum) projesini anlattı. Bu kavramın bilhassa Türkiye üzere gelişmekte olan ülkeler için neden değerli olduğuna değinen Kara, “Bu vizyon toplum merkezli ve sorun çözme odaklı bir proje olarak akademi, dünya toplumunu ve siyasetçileri bir ortaya getiren bir yaklaşım. Teknolojik ilerlemede insanı kayıran bir istikrar kurulmaya çalışılıyor. Japonya 65 yaş nüfusunun en ağır olduğu ülke. Sosyoekonomik problemleri çözmek için yaşlı nüfusun sürdürülebilirliğini sağladılar. Japonya bu projeleri kendi sıkıntıları için üretti ancak şu anda bunu dünyaya ihraç ederek bir güç olarak kullanıyor” dedi.

“Sosyal ve Beşerî Bilimler ve Gelecek” başlığı altında bir konuşma yapan ODTÜ Makina Mühendisliği ve TÜBİTAK-MAM araştırmacısı Prof. Dr. İskender Gökalp ise gelecekte etraf ve güç meselelerinin ağır olarak tartışılacağını söyledi. Gökalp, “Geleceği şekillendiren sosyoteknik senaryolar bizi ilgilendiren hususların başında geliyor. Geleceği düşünürken kurgu ve hayal gücü değerli. Bu fikirle sosyoteknik hayaller perspektifinde bir yere varıp varamayacağımızı test etmek için ek yollar ve bulvarlar açmak istedik” dedi.

“Teknolojik Eserlerle İlgili Bilgi ve Tecrübe Sahibi Olmak, Üniversite Öğrencilerinin Tamir Hakkına Yönelik Tavır Farklılıklarını Açıklamada Bir Etken Midir?” sunumunda Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden Dr. Mustafa Serdar Köksal, teknoloji okuryazarlığı sayesinde teknolojiyi kullanmanın tamir hakkı şuurunu oluşturmasını ele aldı. Serdar, “Bilgili ve tecrübeli müşteriler tamir hakkına yönelik daha fazla farkındalığa sahip. Eskiyen yahut bozulan eserlerin çöpe atılmak yerine tamir edilerek farklı hedeflerle tekrar kullanılması değerli. Döngüsel iktisadın sağlanabilmesi için teknolojik eserlerin kullanım ömrünün artırılması gerekiyor” dedi.

“Çocukların teknoloji ve yapay zekâya ağır ilgileri var”

“Yapay zekâ bebek gibi!” Çocukların Teknolojik Gelişmeler Üzerine Yorumları” sunumuyla kelam alan İstanbul Arel Üniversitesi’nden Seran Demiral, “Çocukların teknolojiyle müsabakasının bize ne söylediği” konusuna cevap aradı. Demiral, “Çocukların teknoloji ve yapay zekâya ağır ilgileri var. Etraf ve misal kaynaklı meselelerinin sorumluluğunu yapay zekâya devretme eğilimindeler. Sanal ortamı özgürleştikleri bir alan olarak görüyorlar” dedi.

“Tasarım, Yeni Medya ve Teknoloji” başlığında “Görünmezlik: Saldırgan Kentler, Evsizlik ve Cinsiyet” konusunda sunum yapan Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden Mert Akol ise “Saldırgan dizaynda evsizler ve evsiz bayanlar görünmez hale geliyor. Evsizlik yalnızca yoksulluk sorunu değil çok boyutlu bir husus. Erkekler açıkta, sokakta uyuyabiliyorken bayanlar evsizliklerini saklama gereksinimi hissediyor. Bayanlar evsiz kalırken yanındaki bir çocuk da evsizliğe mahkûm olabiliyor Yalnızca fizyolojik farklılıklar bile barınamayan bir bayan için ek zorluklar getiriyor” dedi.

Makine çevirileri mütercimlerin yerini alabilir

İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyoloji Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Azer Kılıç, “Makine Çevirisi Karşısında İnsan Tercümanlar: Yeni Tecrübelerden Gelecek Tahayyüllerine” isimli çalışmasında nöral makine çevirilerinin insan çevirilerinin geleceğine tesirlerini aktardı. Kılıç, “Uzun vadede makul alanlarda makine çevirileri, tercümanların yerini kısmen de olsa alacak. Teknik çeviri üzere alanlarda makine çevirisi riski yüksek fakat edebiyat üzere alanlarda otomasyon çevirinin daha düşük olacağı düşünülüyor. İş kaybı, düşük fiyat, çeviri kalitesinde düşüş ve yaratıcılığın engellenmesi üzere olumsuz istikametler ise makine çevirilerinin olumsuz tesirleri olarak karşımıza çıkacak” dedi.

Fail Ağ Teorisi ve Hidrojen başlıklı özel oturumda konuşan Orta Doğu Teknik Üniversitesi sosyoloji araştırmacıları Ceylin Özyurt, Suat Tekin, Ilgın Yılmaz, İbrahim Buğra Yenioğlu ve Fikret Tamer ise, sosyolojide fail ağ kuramına değindi. Hidrojeni bir kimlik olarak tanımlayan araştırmacılar, hidrojenle birlikte döngüsel iktisat ve karbonsuzlaşmanın kıymeti, hidrojen üretim metotları, güç sisteminin jeopolitiği üzere mevzuları ele alarak bu bahiste çok katmanlı aktörlerin devreye girmesi ve güç ihtilalinin gerçekleşmesi ismine daha fazla araştırmaya muhtaçlık olduğunu anlattı.