Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü Konferansa Salonu’nda düzenlenen Sulama İdaresi Çalıştayı’nda, Türkiye Yüzyılı vizyonuyla, ülkede sulama idaresi bakımından su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımını kıymetlendirmek için bir ortaya geldiklerini söyledi.

Dünya su kaynaklarının yüzde 70’inin tarımda, yüzde 19’unun endüstride ve yüzde 11’inin içme suyu olarak kullanıldığına dikkati çeken Kirişci, ülkede ise tüketilen suyun, yüzde 76’sının tarım, yüzde 24’ünün ise sanayi ve içme suyu biçiminde kullanıldığını tabir etti.

Kirişci, ülkede kişi başına düşen yıllık su ölçüsünün 1323 metreküp ve ülkenin su gerilimi altında olduğuna işaret ederek, son 20 yılda AK Parti hükümetleri olarak gerçekleştirilen yatırımlarla ülkenin, besin tarafından kendi kendine yetme kapasitesine sahip dünyanın sayılı ülkelerinden biri pozisyonuna geldiğini vurguladı.

Ülkenin tarım yerlerinin yaklaşık 24 milyon hektar olduğuna değinen Kirişci, bunun 12,5 milyon hektarının sulanabilir nitelikteyken, teknik ve ekonomik olarak sulanabilecek arazi ölçüsünün 8,5 milyon hektar olarak belirlendiğini aktardı. Kirişci, 2022 prestijiyle teknik ve ekonomik olarak sulanabilir arazinin yüzde 80’ine karşılık gelen yaklaşık 6,9 milyon hektar arazinin sulamaya açıldığını kaydetti.

Kirişci, “Suya Nazaran Tarım” unsurundan hareketle Sektörel Su Tahsis Planları’nın hazırlandığına işaret ederek, şunları kaydetti:

“6 havzada tamamlanan, 11 havzada hazırlık çalışması devam eden planlarla, su kaynaklarının kullanımının hakikat planlanmasını, suyu kullanan bölümler ortasında adil ve istikrarlı su paylaşımını sağlamayı ve su kullanımından elde edilecek faydayı en üst düzeye çıkarmayı hedefliyoruz. Kuraklık İdare Planları da hazırlanıyor. Bu kapsamda havzanın özellikleri dikkate alınarak, az su tüketen bitkilerin ekilmesine öncelik verilecek. Kuraklık İdare Planları da 15 havzada tamamlanırken, 12 havzada çalışmalar devam etmektedir. Sulama izleme ve kıymetlendirme sonuçlarına nazaran işletmeye açılan sulama tesislerimizden fiilen 700 binin üzerinde çiftçimiz yararlanmaktadır.”

5,8 milyar metreküp su tasarrufu sağlanacak

Borulu sulama sistemlerini yaygınlaştırdıklarını belirten Kirişci, yüzde 32 olan borulu şebeke sisteminin, yeni projeler ve eski sulama sistemlerinin modernizasyonu ile yüzde 50’ye ulaşmasını öngördüklerini söyledi.

Kirişci, klasik kanal ve kanalet sisteme sahip alanların borulu şebekeye çevrilmesiyle ortalama su tüketimlerine nazaran damlama ve yağmurlama sulama formülüyle 5,8 milyar metreküp su tasarrufu sağlanacağını vurguladı.

Bütünsel su kaynakları ve sulama idaresi bağlamında sulama projelerini hayata geçirirken bölgesel özellikleri dikkate aldıklarına aktaran Kirişci, bu çerçevede, terfi merkezlerinin güç muhtaçlığını karşılamak üzere güneş gücü santrali yapılması konusunda yürütülen AR-GE ve mevzuat çalışmalarında sona gelindiğini kaydetti.

Baraj sayısı 930 adede ulaştı

Kirişci, su kaynaklarını tükenme sonuna ulaşmadan korumak, verimli pahalandırmak ve yanlışsız direktörün AK Parti hükümetlerinin temel siyaseti olduğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti:

“Yaptığımız yatırımlarla son 20 yılda, sulanan toprağımızı 21,7 milyon dekar artırarak 69,6 milyon dekara, yıllık içme suyu ölçüsünü 2 milyar metreküpten 5 milyar metreküpe, toplulaştırdığımız araziyi 4,5 milyon dekardan 68 milyon dekara, baraj ve gölet sayımızı 3,4 katına yani 504’ten 1701’e, HES sayımızı 6 katına, 125’ten 740’a, taşkın müdafaa tesis sayımızı 2 katına, 5 bin 18’den 10 bin 400’e, birinci sefer DSİ tarafından inşa edilen atık su arıtma tesisi sayısını 24’e, yer altı depolaması ve yapay besleme tesis sayısını 101’e çıkardık. 2002 yılında 133 milyar metreküp olan su depolama kapasitemiz 183 milyar metreküpe yükselmiştir. 2002 yılında baraj sayımız 276 iken bugün bu sayı 930 adede ulaşmıştır.”

Suyun verimli kullanılması kapsamında, kapalı sulama sistemlerini yüzde 6’dan yüzde 31’e çıkardıklarını belirten Kirişci, birinci etapta 9 milyon dekar kapalı sulama sistemine ön yüklemeli sayaç takılacağını söyledi.

Kirişci, çevreyi korumak ve kaynakları faal kullanmak ismine atık suların tarımda yine kullanımı için çalışmalara başladıklarını da vurgulayarak, akıllı sulama yatırımları, AR-GE faaliyetleri ve mekanizasyon kullanımını yaygınlaştırarak randımanı ve kaliteyi yükselttiklerini anlattı.

Bakanlık tarafından “Sulama Sularının Kalitesi ve Kullanılmış Suların Yine Kullanılması Hakkında Yönetmelik” çalışmaları yapıldığına işaret eden Kirişci, kelam konusu yönetmeliğin yayımlanmasıyla mevzuat boşluğunun kapatılmış olacağını lisana getirdi.

Kirişci, bir yılda, tekrar kullanılabilecek 3,2 milyar metreküp su olduğunu belirterek, bu suyun, yüzde 65’inin ziraî sulamada, yüzde 22’sinin çevresel kullanımda, yüzde 10’unun endüstride, yüzde 2’sinin yer altı suyu beslemesinde, yüzde 1’inin peyzaj sulamasında, ve binde 1’inin ise içme suyu kaynaklarının beslenmesinde kullanılabileceğini belirlediklerini aktardı.

Kent merkezlerine yakın bölgelerde bilhassa sulama suyu muhtaçlığı olan yerlerde atık su arıtma tesislerinde arıtılan suların kalitesinin güzelleştirilerek tarımda değerlendirilmesini hedeflediklerine dikkati çeken Kirişci, bu yolun, kent tarımı modelinde yaygın olarak kullanılmasını planladıklarını anlattı.

Kirişci, su kaynaklarını Ulusal Su Siyaseti’yle, sürdürülebilirlik ve arz güvenliği temeline dayalı iştirakçi bir modelle yönettiklerini belirterek, “Suya nazaran tarımı ve sulama verimliliğini artıracağız. Ziraî sulama yatırımlarını hızlandırmak için alternatif finansman modelleri geliştireceğiz. Denizlere dökülen sularımızı, su potansiyelinin yetersiz olduğu iç bölgelere aktaracağız. Yer altı sularımızı disiplin altına alacağız, sel ve taşkın suları ile besleyeceğiz.” tabirlerini kullandı.

DSİ Genel Müdürü Lütfi Akca da ziraî sulamanın su kaynakları idaresinin merkezinde yer aldığına dikkati çekerek, sulama sisteminin çok uygun yönetilmesi gerektiğini anlattı.

Çalıştay, 27 Kasım’da sona erecek

Bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları ile akademi dünyasından çok sayıda uzmanın katıldığı çalıştay, 27 Kasım’da sona erecek.

Çalıştay kapsamında, sulama mevzuatı, kurumsal yapı ve sorumluluklar, sulamada su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı, sulamada idare modelleri, finansmanı ve problemleri, sulama altyapısı sürdürülebilirliği, pompaj sulamalar ve problemleri, sulama sosyolojisi ve eğitim yayım çalışmaları ele alınacak.