Türkiye’nin en kıymetli teknoloji projelerinden Ulusal Muharip Uçak, ağır halde hangardan çıkış merasimine hazırlanıyor.
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii Genel Müdürü (TUSAŞ) Temel Kotil, şirketin projelerine ait bilgi verdi.
Üzerinde çalıştıkları Ulusal Muharip Uçak, Hürjet, Anka-3 ve jandarmaya teslimatına hazırlanılan Gökbey’in komplike sistemler olduğunu belirten Kotil, işler ne kadar paralelleştirilebilirse bunların o kadar kısa vakitte bitirilebileceğini söyledi.
Kotil, bir tasarım yapmak için muhakkak mühendislerin, makul gün boyunca çalışması gerektiğine işaret ederek, şöyle konuştu:
“Akışkanlar mekaniği, CFT’ciler, termal tahlilciler, yapısal tahlilciler, sistemciler, hidrolikçilerin muhakkak bir saati vermeleri gerekiyor. Bunu kısaltmanın yolu yok. Kullandığımız yazılımlar işleri daha çabuk yapmayı sağlıyor fakat günün sonunda belirli bir adam/saati koymak lazım. Süreçleri ne kadar paralelleştirirseniz o kadar kısaltıyorsunuz. Mühendis sayımız 6 bine yaklaştı, bir ordumuz oluştu. 1200 şahıstan 6 bin bireye geldik. Artık olayları paralelleyebiliyoruz. 50 bin çekirdekli harika bilgisayarımız var. Bütün bu çekirdekler birebir anda tahlil yapıyorlar. Komplike bir tahlili kesimlere bölüp sonuçta birleştirip veriyorlar. Mühendis sayımız çok uygun gittiği için yılda 1000 mühendis artırıyoruz. Aslında verdiğimiz kelamları erken tutacağız.”
Teknisyen sayısının da yaklaşık 6 bine ulaştığını aktaran Kotil, imalat konusunda da Türk endüstrisinden çok yararlandıklarını bildirdi.
Kotil, bir firmanın Atak-2’nin ön gövdesinin çok değerli bir kısmını yapıp getirdiğini tabir ederek, şu değerlendirmede bulundu:
“Günün sonunda her gün biraz daha öğreniyoruz. Neyi öğreniyoruz, çok yapmayı. İnşallah çabuk çabuk bunları yetiştirip, teslim edeceğiz. İşin kabasını aldık. Daha birinci uçuşlar gerçekleşmedi. Ulusal Muharip Uçak, Hürjet, Atak-2 geliyorlar. Hızlanan bir TUSAŞ göreceğiz. Neden, yatırımlarımız bitmek üzere, daha çok mühendisimiz, teknisyenimiz var. Tezgahlarımız gelmek üzere. Türkiye’deki piyasayı daha uygun kullanıyoruz, dünyayı kullanıyoruz. Yurt dışındaki tezgahları da kullanmaya başladık. Zira gereğince tezgah Türkiye’de olmayabiliyor. 6 metre 5 eksenli tezgahı 40-50 gün meşgul eden modüller var. Münasebetiyle Türkiye’deki bütün tezgahlar bize çalışsa yetmiyor. Onun için dünyaya yayılmak üzereyiz. Tıpkı anda birden çok işi yaptığımız sürece müddetler kısalıyor.”
Ayakları üzerinde durma sırası Atak-2’de
Kotil, Ulusal Muharip Uçak Projesi’nde kamuoyuna yansıyan fotoğraflara ait, “Milli Muharip Uçak’ımızı motor çalıştırarak ‘roll-out’a (hangardan çıkış) hazırladık. Bundan sonra merasim için Sayın Cumhurbaşkanı’mızdan gün bekliyoruz.” sözünü kullandı.
Hürjet’in protopilerinden birinin mekanik teste girdiğine dikkati çeken Kotil, uçacak Hürjet’in de iniş kadroları üzerinde olduğu bilgisini verdi.
Kotil, Atak-2 helikopterinin gövdesinin bitmek üzere olduğunu, onun da yakında iniş grupları üzerine geleceğini belirterek, “İniş ekipleri üzerinde durmak, yavru güvercinler üzere yürümeye başladıkları manasına geliyor. İnşallah kelam verdiğim tarihleri tutacağız.” diye konuştu.
2023’te 3 bin kişi daha istihdam edilecek
Temel Kotil, yaklaşık 3 bin kişi aldıkları 2022 yılında çalışan sayısının 13 bine ulaştığını ve misal sayıdaki işe alımla bu yılı 16 bin şahısla bitireceklerini bildirdi.
Gençlerin bir an evvel bitirmek, eseri görmek isteyen, sabırsız genç ruhlarla geldiğini vurgulayan Kotil, Türkiye’nin en uygunlarının kendilerine başvurduğunu ve güzellerin güzellerini seçtiklerini anlattı. Kotil, gençleri mezun olmadan işe aldıklarını, geçen yıl 300 kişiyi bu formda bünyelerine kattıklarını, bu yıl sayının daha da artacağını söyledi. Gençlerin peşine düştüklerine işaret eden Kotil, yeni yetenekler kazanmak için direkt üniversitelerde faaliyet göstermeye başladıklarını kaydetti.
10 milyar dolar ihracat yakın
Türk savunma endüstrisinin ihracatta çok uygun performans sergilediğine dikkati çeken Kotil, 2022’de yaklaşık yüzde 40’lık artışla 4 milyar doların üzerine çıkıldığını söyledi.
Kotil, TUSAŞ’ın ihracat kontratlarında asıl teslimatların bu yıl olacağını belirterek, şunları kaydetti:
“Biz daha çok uçak modülü ihraç eden bir şirkettik. TEI’yi de konsolide ederek yılda yaklaşık 700 milyon dolarlık ihracat yapıyorduk. Artık direkt eser, savunma eseri Anka, Aksungur, Hürkuş, Atak var. Gökbey ile ilgili çok önemli yurt dışı görüşmelerimiz var. Hürjet sırada. Onların teslimatları 2023’te olacak. Onun için sayılar katlanacak. Türkiye, savunma endüstrisi ihracatında çok yakın vakitte 10 milyar doları görecek, onun üzerine çıkacak. ABD, Rusya özel bir durumda, ihracatı ne kadar düzgün gidecek emin değilim ve Çin ihracatta şu anda başkan durumda gözüküyorlar fakat Türkiye çabucak artlarından geliyor. Almanya ve Fransa’nın önüne geçtiğimizi söylüyorum.”
Yeni Hürkuş dünyadaki rakiplerini geçecek
Atak-2’nin uçmaya hazırlandığını, Hürkuş’un ise ihracatına başladıklarını vurgulayan Kotil, “Hürkuş ile ilgili İsviçre ve Brezilyalı rakiplerimiz var. Bir tasarım yenilemeyle rakiplerin önüne geçme durumundayız, onu yapıyoruz. Savunma endüstrisinin özelliği şu, alternatif eserlerden güzel olmak zorundayız. Yeni Hürkuş alternatiflerinden çok daha âlâ olacak. Hürkuş’umuz düzgün ancak hafifleyerek daha yeterli olacak.” dedi.
Anka-3 kendini göstermeyecek, süratle amacına ulaşacak
İnsansız savaş uçağı Anka-3 projesine ait soruları da yanıtlayan Kotil, “Uçaklarımızın yanında eskort edecek. Bayağı büyük, Aksungur’dan daha güçlü, atak. Anka-3’ü önümüzdeki aylarda ortaya çıkaracağız. Radara karşı daha hassas, kendini göstermeyecek. Üzerindeki sistemleri süratli biçimde gayesi olan yerlere götürecek. Süpersonik hava aracı ise biraz daha sonraki yıllarda gelecek.” diye konuştu.
2023 başı prestijiyle birçok eserlerinin kanatlanmaya başlayacağını vurgulayan Kotil, “Bu eserlerin satın alınması bizi çok farklı bir dünyaya getiriyor. Başarılı bir TUSAŞ’ımız vardı lakin çok farklı bir TUSAŞ geliyor. Birinci Hürjet’i, Atak-2’yi, Ulusal Muharip Uçak’ı teslim ettiğimiz vakit dünya çok değişecek.” değerlendirmesinde bulundu.