Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, TBMM Genel Konseyi’nde görüşmelerine başlanan 2023 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu Teklifi ile 2021 Yılı Merkezi İdare Kesin Hesap Kanunu Teklifi’nin sunuş konuşmasını yaptı.

2023 yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu Teklifi’nin, Plan ve Bütçe Kurulunda 230 saat süren 21 birleşim sonunda son halini aldığını belirten Oktay, 36 gün boyunca katkıda bulunan tüm milletvekillerine teşekkür etti.

Fuat Oktay, bütçe teklifinin, milletin gereksinimlerine odaklanan, adil ve toplumsal bir anlayışa sahip olduğunu kaydetti.

Bütçenin, toplumun tüm kısımlarına hitap eden, sahip çıkan programlar, takviyeler ve ödenekler içerdiğini lisana getiren Oktay, “Yüzüncü yılın bütçesi yatırım, üretim, istihdam, ihracat ve büyüme odaklı bir yapıda. Bütçemiz, kalem kalem emekçisinden patronuna, çiftçiden esnafa, emekliye, öğretmenlerimizden emniyet güçlerimize, KOBİ’lerimizden sanatkarlarımıza; genci, yaşlısı dezavantajlı tüm bireyleriyle 85 milyonun bütçesi.” dedi.

“Yeni yükseliş destanları yazmaya devam edeceğiz”

Bütçenin, şehitlerin anısına sahip çıkarak terör bataklıklarını kurutan Türkiye’nin bütçesi olduğunu söyleyen Oktay, 2023 yılı bütçesinin, etrafında olanı biteni tribünden seyretmek yerine krizlere müdahil olan, tahlil geliştiren, savaşan tarafları dahi tıpkı tabanda buluşturan muktedir bir Türkiye’nin bütçesi olduğunu belirtti.

Oktay, “Bütçe, Türkiye’nin arabası TOGG’u geliştirmekle yetinmeyip, bataryasına kadar ulusal imkanlarla üretecek ek adımları atabilen üretim ekosistemimizin bütçesi. Tüm dünyanın gıpta ile izlediği, uğruna marşlar bestelenen ulusal savunma endüstrisi eserlerimizin, Ulusal Muharip Uçağın, Kızılelma’nın, yeni tip denizaltılarımız Hızır Reis ile Selman Reis’in, uzun menzilli hava savunma sistemimiz Siper’in, Türkiye’nin birinci çıkarma gemisi TCG Anadolu’nun, TÜRKSAT 6A’nın bütçesi.” sözünü kullandı.

Bütçenin, 2,3 milyar metreküp su depolama kapasitesiyle ve 275 metre gövde yüksekliğiyle kategorisinde Türkiye’nin en yüksek, dünyada ise 5. sırada olan Yusufeli Barajı’nın bütçesi olduğunu belirten Oktay, 2023 bütçesinin bayanın statüsünü güçlendireceğini, orman varlığını koruyup artıracağını, ziraî gelirleri yükselteceğini; girişimciyi, yatırımcıyı teşvik ederek, pek çok alanda kalkınmayı, gelişmeyi sağlayacağını lisana getirdi.

Oktay, “2023 bütçemiz ile Cumhuriyetimizin 100’üncü yılında bölgemizde barışı, ülkemizde birliği, beraberliği, dayanışmayı ve devletimizin gücünü daha da perçinleyerek, yeni yükseliş destanları yazmaya devam edeceğiz” diye konuştu.

Son birkaç yılda, salgın, arz ve tedarik sıkıntıları, jeopolitik tansiyonlar ve savaşların olumsuz yansımaları nedeniyle global ekonomik görünümde bozulma deneyim edildiğini tabir eden Oktay, salgın sonrasında talepteki toparlanmayla eş vakitli yaşanan arz meseleleri ve belirsizliğini koruyan Rusya-Ukrayna savaşının, besin ve güç arz güvenliğinde neden olduğu kırılmaların, 2022 yılında global iktisat üzerinde baskı ögesi olduğunu anımsattı.

Emtia fiyatlarında yaşanan ivmelenmenin gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde enflasyonun tarihi yüksek düzeylere ulaşmasına neden olduğunu kaydeden Oktay, 2022 yılının başından itibaren gelişmiş iktisatların öncülüğünde para siyasetinde sıkılaşma eğiliminin hakim olmaya başladığına dikkati çekti. Başta ABD olmak üzere pek çok ülkede siyaset faizi oranlarının üst taraflı olduğunu aktaran Oktay, sıkılaşan finansal şartlarla birlikte son bilgilerin global iktisadi faaliyette zayıflamaya işaret ettiğini, global büyüme iddialarının yavaşlama eğiliminde olduğunu söz etti.

“Küresel sakinlik ihtimalinin göz gerisi edilemez bir seviyeye geldi”

2022 yılı genelinde dolar endeksindeki güçlenme eğiliminin gelişmekte olan ülke para ünitelerinde dalgalanmalara yol açtığını bildiren Oktay, global bazda zayıflamaya başlayan toplam talep nedeniyle global sakinlik ihtimalinin göz gerisi edilemez bir seviyeye geldiğini anlattı. Merkez bankalarının sıkılaşma adımlarını yavaşlatmaya başladıklarının gözlendiğini söyleyen Oktay, ABD Merkez Bankası Lideri’nin, faiz artırımında yavaşlamanın bu ay içerisinde başlayabileceğini açıkladığını hatırlattı.

Olası bir sakinliği dizginlemeye yönelik emsal siyasetlerin 2023 yılında yaygınlaşmasının beklendiğini lisana getiren Oktay, bununla birlikte, petrol ve başka emtia fiyatlarındaki gerilemenin tesiri başta olmak üzere öncü bilgilerin, global enflasyon görünümünde güzelleşmeye işaret ettiğini vurguladı.

Talepteki zayıflamanın da ilerleyen devirde global enflasyonu düşürücü tesirinin olacağının değerlendirildiğini söz eden Oktay, “Diğer taraftan, finansal şartlardaki sıkılaşma, Rusya-Ukrayna savaşı, tedarik meseleleri ve jeopolitik tansiyonlar, global büyümeye ait varsayımları aşağıya çekmiş, başta gelişmiş ekonomiler olmak üzere resesyon telaşlarını tetiklemiştir.” bilgisini paylaştı.

Uluslararası Para Fonunun ekim ayında yayımladığı Dünya Ekonomik Görünüm Raporu’na atıfta bulunan Oktay, dünya iktisadının 2022 yılında yüzde 3,2 ve 2023 yılında ise yüzde 2,7 ile daha düşük oranda büyümesinin öngörüldüğünü lisana getirdi.

Oktay, 2022 yılında ABD’nin yüzde 1,6; Avro Bölgesi’nin yüzde 3,1; 2023 yılında ise ABD’nin yüzde 1; Avro bölgesinin ise yüzde 0,5 oranında büyümesinin öngörüldüğünü aktardı.

“Ülkemiz güç merkezi olma istikametinde kararlılıkla devam etmekte”

İlerleyen periyotta, global risklerin başında Avrupa’nın güç probleminin yer aldığına dikkati çeken Oktay, kış mevsiminde Avrupa’nın güç açığının, global büyüme açısından telaş kaynağı olmaya devam edeceğini söz etti. Oktay, bu durumun gelişmiş ekonomilerde hane halklarının ve şirketlerin güç masraflarının bir müddet daha yüksek seyretmesini beraberinde getirebileceğini belirtti.

Yükselen faizler sonucunda değişken faizli konut kredilerinin yaygın olduğu gelişmiş ekonomilerde, hane halklarının borç yükünün arttığını; firmaların artan borç servisi maliyeti ile karşı karşıya olduğunu bildiren Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, emtia ve güç fiyatlarının 2023 yılında makul düzeylere inmemesi ve jeopolitik tansiyonların devam etmesi halinde global iktisattaki kırılganlığın sürmesinin olası olduğunu söyledi.

Fuat Oktay, Türkiye’nin, güç şoklarının minimum seviyede tutulması için bölgesel bir güç merkezi olma istikametinde de ara almaya kararlılıkla devam ettiğine dikkati çekti.

“Yüzde 5 büyüme bekleniyor”

Küresel finansal krizden itibaren kesintisiz büyümeyi başaran Türkiye iktisadının, 2020 yılının ikinci yarısından itibaren alınan tesirli tedbirler sayesinde birçok ülkenin keskin daralma yaşadığı salgın periyodunda de büyüyerek olumlu istikamette ayrışmayı başardığına işaret eden Oktay, 2022 yılının birinci dokuz ayında yüzde 6,2 oranında büyüyen Türkiye iktisadının, harcamalar tarafıyla değerlendirildiğinde orta vadeli program gayeleriyle uyumlu hareket ettiğini, güçlü pozisyonunu muhafazayı başardığını lisana getirdi.

Hizmet bölümünün 2022 yılının 9 ayında büyümede 5,2 puanlık katkısıyla öne çıktığını belirten Oktay, turizm gelirlerindeki ve bağlı hizmet gelirlerindeki artış sayesinde hizmetler bölümünün yılın bahse husus periyodunda yüzde 8,3 oranında büyüme kaydettiğini bildirdi.

Son devirde gerçekleştirilen büyüme performansının istihdama da yansıdığını vurgulayan Oktay, salgının tesirlerinin en ağır hissedildiği 2020 yılı ikinci çeyreğinden 2022 yılı üçüncü çeyreğine kadar olan devirde mevsimsel tesirlerden arındırılmış olarak 4 milyon 900 bin istihdam artışı sağlandığını açıkladı.

2022 yılı Eylül ayı ile 2020 yılı Nisan ayı mevsimsel tesirlerden arındırılmış bilgilerini karşılaştıran Oktay, kelam konusu istihdam artışının 5 milyon 540 bin şahsa ulaştığına işaret etti.

Oktay, 2022 yılı genelinde Türkiye iktisadının OVP varsayımlarına uyumlu olarak, yüzde 5 civarında güçlü ve istikrarlı bir büyüme sergilemesinin beklendiğini kaydetti.