Mehmet KAYA
ANKARA – Sistem Sıhhat Kümesi Tıbbi Biyokimya Uzmanı Dr. Cevdet Züngün, D vitamininin ana fonksiyonunun hücreler ortası haberleşmeyi sağlamak olduğunu vurgulayarak, “Vücudumuz tek başına bir işlevi olmayan D vitaminini alır ve kağıdın üzerindeki yazının yaptığı misyonun birebirini, yani hücreler ortası bağlantının sağlanması için olması gereken etkin hale getirir. Bedenimizdeki hücrelerin birbirleri ile irtibatında kıymetli rol oynayan bu faal vitaminin- bu haliyle artık hormonun- eksikliğinde hücrelerin birbiri ile irtibatının bozulması, hücrelerin ve oluşturdukları dokuların birbirlerinden habersiz, başına buyruk ve denetimsiz hareketi ile sonuçlanacaktır. Bu denetimsiz durumun neden olduğu en değerli hastalık ise bedenimizdeki kaos olan kanserdir.” dedi.
Türkiye’de D vitamini eksikliği yaygın olarak görülüyor. Dr. Cevdet Züngün, D vitaminin kemik metobalizmasının yanında çok sayıda hastalıkla bağının belirlendiğinin altını çizdi. İnsanlardaki 300’ün üzerinde gen ile D vitamininin bağlantılı olduğunu, bunun da beden için ne kadar kıymetli olduğunu gösterdiğini belirten Dr. Züngün, “Günümüzde D vitamini eksikliğinde göğüs, prostat, akciğer ve kolon kanseri riskinin arttığı, yüksek D vitamini seviyelerinin ise bu hastalıklara yakalanma riskinin azaldığını gösteren, ispat seviyesi yüksek, muteber bilimsel çalışma sonuçları mevcut” bilgisini verdi. Bağışıklık sistemi için de D vitamininin alakasının gözlendiğini belirten Cevdet Züngün, MS hastalarının şikayetlerinin D vitamininin bedende düşük olduğu periyotta artmasının bu vitaminin kıymetinin bir diğer gösterdiğini anlattı.
Yine Türkiye’de yaygın olan ve artma eğiliminde bulunan diyabetin de D vitamini ile bağlı olduğu tarafında kanılar olduğunu bildiren Cevdet Züngün, “D vitamini eksikliği halinde kalp damar hastalıkları açısından değerli bir risk faktörü olan diyabet riskinin arttığı tez edilen yayınlar var” bilgisini verdi.
Güneş alan bir ülke olmasına karşılık Türkiye’de D vitamini düşüklüğünün yaygın olmasının nedenine ait olarak ise Dr. Züngün şunları kaydetti:
“Önemli olan D vitaminin bedenimizdeki üretim yeri olan cildimizin, D vitamini sentezinin olmazsa olması ultra viyole B (UVB) ışınları ile ne kadar temas ettiği. Bedenimizin yaz aylarında bile-deniz kenarında geçirdiğimiz tatil periyotlarını hariç tutulursa-neredeyse yüzde 80’inin kıyafetle örtülü olduğunu düşünürsek, cildimiz güneşten çok az faydalanıyor diyebiliriz. Tatil devirlerinde çokça kullandığımız ve cildimizin güneşle temasını kesen güneş kremlerini de unutmayalım. Güneş kremi alışılmış ki kullanabiliriz. Ancak dikkat edilmesi gereken cildimizin güneşle kâfi ölçüde temasını sağladıktan sonra. Beyaz derili bir kişinin, yaz aylarında, güneşli bir günde, saat 10:00-14:00 saatleri ortasında, bedeninin büyük bir kısmı (dirsekler ve dizler açıkta olacak şekilde) yalnızca 15-20 dakika güneşle direkt teması -UVB camdan geçmez- bedenimizde kâfi ölçüde D vitamini sentezlemesine yetiyor. Bu biçimde sentezlenen D vitamini seviyesi ile Ekim-Kasım aylarına kadar yönetim edebiliyoruz. Zira D vitaminini bedenimizdeki yağ dokularında yedekleyebiliyoruz.
Ekim-Kasım ayından itibaren güneş, D vitamini sentezlemede kullandığımız UVB ışınlarının tesirini kaybediyor. Yani D vitamini kışına giriyoruz. Yaz ayları dışında D vitamini sentezi güneşli günler bile yaşasak asla mümkün olmadığından ve üstte bahsettiğim kaideleri birden fazla vakit sağlayamadığımızdan D vitamini seviyelerimiz yaklaşık yüzde 75’imizden fazlasında düşük seyrediyor.”
Gebeler için de önemli
Dr. Cevdet Züngün, D vitamininin gebelikteki tesirlerine yönelik çeşitli araştırmalar yapıldığını ve bu araştırmaların kıymetli belirlemeler yaptığını fakat birtakım alanlarda kesin bilimsel bilgiye şimdi ulaşılmadığını hatırlattı.
D vitamini ve metabolitlerinin gebelik boyunca anne adayı ve fetustaki genetik haberleşmeye tesirlerin araştırıldığını fakat şimdi başlangıç evresinde bir araştırma alanı olduğunu bildiren Dr. Züngün, “Yapılan çalışmalara dayalı olarak bildiklerimiz gebelik sürecinde D vitamini desteğinin gebelik periyodunda erken doğum, preeklampsi, gestasyonel diyabet ve doğan bebekte kemik mineralizasyonunda defekt ve erken periyotta akciğer dokusunun gereğince olgunlaşamamasına bağlı olarak astım üzere makul olumsuz durumlara dönük riskleri minimize etmesidir. Lakin şu an için D vitamininin bu tesirleri hangi düzenekler ile gerçekleştirdiği şimdi tam olarak açıklanamamıştır. Araştırmaların, bilim insanlarının bu bahis üzerindeki çalışmalarının yoğunluğu gözönüne alındığında bu sistemlerin tam olarak anlaşılmasının yalnızca vakit sorunu olduğu ön görülebilir” bilgisini verdi.
Hekim denetiminde D vitamini takviyesi
Güneşle temas etme imkanı olmayan şahısların doktor denetiminde D vitamini desteği alması gerektiğini belirten Dr. Cevdet Züngün, D vitamini desteği alan şahıslar üzerinde kış depresyonu ve yaşlılardaki kırıklar istikametinden yapılan araştırmalarda başarılı sonuçlar elde edildiğini belirtti. Züngün, “6 yıl süren bir çalışma sonucunda, yılda 4 kere 100 bin ünite vitamin D içeren zarfın gönderildiği kümede kalça kırığı hadiselerinde yüzde 25’lik bir azalma olduğu görülüyor. Şayet bu osteoporoz tedavisi için patent almış bir ilaç olsaydı tahminen gece gündüz reklamı yapılabilirdi. Meğer ki vitamin D tahminen erişimi en kolay, en ucuz bileşik” dedi.
