Osman KILIÇ/İSTANBUL
Tekfen Holding İdare Şurası Lider Vekili Mehmet N. Erten iktisat siyasetleri, güç sorunu ve finansman sorunları ile ilgili DÜNYA Gazetesi’ne açıklamalarda bulundu. Yeni iktisat modelini kıymetlendiren Erten, “Türkiye İktisat Modeli olarak yeni bir model deneniyor. Ben konvansiyonel siyasetlere inanan biri olarak bu modelin bilhassa enflasyon çabasında, kalıcı, sürdürülebilir büyüme ve istihdam sağlamada zorlanacağını düşünüyorum. Bana nazaran enflasyon sürdürülebilir tek hanelere inmeden büyüme ve istihdam üzere öteki kazanımlar çok sürdürülebilir değil” açıklamasında bulundu. “Burada verilen öncelikle istihdam ve büyüme olduğu için, enfl asyon ikinci plana bırakıldığı için ben orta vadede zorlanacak bir program üzere görüyorum” diyen Erten, bu programın daha evvel öbür bir yerde denenmediğini de hatırlattı. Erten şöyle devam etti: “İnşallah başarılır, hem büyümeyi, hem istihdamı hem de vakit içinde bu enflasyon dengelemesini sağlayabiliriz. Lakin ben yeni programda birtakım düzeltmeler gerekecek diye düşünüyorum vakit içinde…” Şirketlerin de vatandaş üzere bu yeni modelle zorlandığını lisana getiren Erten, “Bazı eksiklerimiz olduğunu düşünüyorum” dedi.
“Dış meseleler yeni modelin şanssızlığı oldu”
Yatırım yapmak için ülkenin ekonomik olarak iç talebinin ve dış talebinin nereye gideceğini daha âlâ varsayım etmek gerektiğini aktaran Erten, “Öngörülebilir olması lazım. Şu anda Türkiye’de bu öngörülebilirlik biraz sekteye uğradı diye düşünüyorum. Zira pahalar biraz dağıldı” diye konuştu. Önümüzdeki devirde ‘enflasyon ne olacak, dış talep ne olacak?’ üzere soruların karşılığının sıkıntı olduğunu belirten Erten şunları söyledi, “Bizim dışımızda gelişen şeyler de var natürel, bunu da kabul ediyorum. Avrupa’nın içinde bulunduğu resesyon durumu ve güç tarafında yaşanan sıkıntılar bizim dışımızda gelişti lakin sonuçlarına katlanmak zorundayız. Bu kurgulanan modelin şanssızlığı da biraz oradan oldu. Zira ihracat önceliklendirilmişti lakin güçte bu türlü bir patlama ve fiyat artışı beklenmiyordu” değerlendirmesinde bulundu. Bu yılın güç faturasının 100 milyar doları geçtiğinin konuşulduğunu aktaran Erten, “Bu hiç beklenmeyen bir cari açığa sebep oluyor ve o da modelin muvaffakiyetini sekteye uğratan bir şey.”
“Ucuz krediye erişim yatırım kararı için kâfi değil”
İş dünyasında tek bir kıstas olarak ucuz krediye erişimin yatırım kararı için kâfi olmadığını bildiren Erten, “Şu anda bankacılık sisteminde krediye erişimde bir sorun var. Daha çok iş dünyası ucuz krediye erişimden şikayetçi. Zira bankalar da öngöremiyorlar, kullandıkları sendikasyonları yenileyebilecekler mi? Yenilerlerse hangi fiyattan yenileyecekler? Münasebetiyle kredilerdeki vade yapısı da çok kısaldı. Kredi var şu fiyat deniyor ancak vade 3 ay, bu kadar vade ile yatırım yapılmaz” yorumunda bulundu.
Buralarda öngörülebilirliği düzeltmek gerektiğini ve bunun biraz vakit alacağını kaydeden Erten, “Dolayısıyla modelin başarılı olması için etraf kaidelerinin da güzelleşmesi lazım. Bu modeli hazırlayanlar buna inanarak hazırladır lakin ben o kadar kuvvetli bir inanca sahip değilim. Risklerinin olası muvaffakiyet ihtimalinden daha yüksek olduğunu düşünüyorum” diye konuştu.
“Avrupalı’nın yapamadığı üretimi buraya çekmeliyiz”
Türkiye’nin güç üreten bir ülke olmadığına vurgu yapan Erten, “Avrupa’nın karşı karşıya olduğu güç krizinde daha az tabiyiz. Zira belli uzun vadeli kontratlarımız var. Ancak enerjiyi ithal ediyoruz” dedi. Sübvanse yapılarak dayanak olunduğunun da altını çizen Erten şu açıklamayı yaptı, “Konutlarda daha fazla sübvanse ediliyor, endüstride daha az sübvanse ediliyor ancak yeniden de girdinin kaynağı bizde olmadığı için bu uzun vadeli bir rekabet avantajı getirmez telaşını taşıyorum. Bizim yapmamız gereken Avrupalı’nın yapamadığı üretimi buraya çekmek, yoksa onun gelip burada yatırım yapması, o sübvansiyonlardan faydalanması daha uzun vadeli bir şey” sözünde bulundu. Avrupa’nın da yaşayacağı güç sorununun uzun vadede devam edeceğini düşünmediğini de söyleyen Erten, “Rusya’dan yaptıkları doğal gaz ithalatını ve petrol ithalatını çok önemli ölçüde düşürdüler, alternatifler yaratacaklar. Bağımlılıklarını azaltacaklar. O vakit istikrarlar tekrar oluşacak.”
“Başarılı bir turizm dönemi geçirdiğimize inanıyorum”
Avrupalıların kışın üşümemek için daha sıcak bir iklime yahut güç sorunu daha düşük bir iklime ve ortama göçün beklenen bir şey olduğunu aktaran Erten, “Bu bizim kış turizmimize de olumlu tesir ve bu sene başarılı bir turizm geçirdiğimize inanıyorum” dedi.
İhracat sayısını üst çıkarmak gerektiğini söyledi
İş dünyasına düzgün bildikleri işi yapmaya devam etmesini tavsiye eden “Katma pahası yüksek eserlere teveccüh etmemiz ve buralarda uzmanlaşmamız lazım. Hala başı 1 dolara varan ihracatı biraz üst çıkarmamız lazım ki ülkenin kaynaklarına ve refahına katkı veren bir ihracat haline gelsin” açıklamasında bulundu.
