İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç, Fransa’nın başşehri Paris’te 345 Türk firmasının iştirakiyle düzenlenen SIAL Besin ve İçecek Fuarı’nı takip eden gazetecilerin, iktisada ve iş dünyasına ait sorularını yanıtladı.
Kamu ve iş dünyası olarak bu yüksek enflasyonun yaşandığı periyotta bilhassa fiyatlı kesitin alt segmentlerinde bulunan çalışanların hayat standartlarını makul noktada tutmanın en büyük sorumluluk olduğunu söz eden Avdagiç, “Asgari fiyatın enflasyonun geldiği nokta dikkate alınarak, alım gücünü telafi edecek bir oranda artmasını, hatta birkaç puan da üzerine eklenecek bir refah hissesini iş dünyası makul karşılar. Kimseyi rahatsız etmez. Bunun altında bir şey beklemek rasyonel de olmaz.” sözlerini kullandı.
2023 yılı taban fiyatının enflasyonun birkaç puan üzerine eklenecek bir refah hissesi ile uygulanmasının hakikat olacağını vurgulayan Avdagiç, iş dünyasının taban fiyat artışıyla ilgili bir ezası olmadığını, lakin beraberinde gelen birtakım mevzularla ilgili beklentileri bulunduğunu belirtti.
Bu kapsamda 3 hususta beklentileri olduğunu belirten Avdagiç, şöyle devam etti:
“SGK sigorta primine temel kar üst sonu memur maaş artırımı ya da enflasyon oranında artırılmalı. Gelir vergisi dilimleri taban fiyat artışı nispetinde güncellenmeli. Kıdem tazminatı üst limitinde katlamalı artış olmamalı. SGK üst limiti taban fiyatın 7.5 katı oldu. Bu daha önce 5 katıydı, sonra 6.5 katı olmuştu. Son olarak da 7.5 katı oldu. Münasebetiyle taban fiyatta yapılan artış, birebir vakitte patrona tavan fiyatta de enflasyonun üzerinde ek prim maliyeti manasına geliyor. SGK üst limiti 50 bine yaklaştı. Bizim beklentimiz, SGK üst limitinin taban fiyat artış oranı üzerinden değil, memur maaşına yapılan artırım yahut enflasyon oranı nispetinde artırılması. Şu anda SGK üst limiti son 5 yıla baktığınız vakit gerçek olarak yüzde 40-45 artmış durumda.”
“Çalışanın eline geçen, şirketin ödediğinin yüzde 55’ini fakat buluyor”
Şekib Avdagiç, ikinci beklentilerinin ise gelir vergisi dilimlerinin taban fiyat artış oranında güncellenmesi olduğunu bildirdi.
Belli bir düzeyin üzerinde gelir elde edenler ile patronun ödediği brüt fiyat ortasında önemli bir makas olduğuna dikkati çeken Avdagiç, “Yani şu anda aşikâr bir sayının üzerindeki maaş alanlara bakarsak, çalışanın eline geçen şirketin ödediğinin yüzde 55’ini fakat buluyor.” sözünü kullandı.
Bu durumun bilhassa alt ve orta gelir kümesinde maaş alanları etkilediğine işaret eden Avdagiç, şunları kaydetti:
“Vergi dilimleri enflasyon kadar ya da taban fiyat artışı kadar artmadı. Bu türlü olunca bir elimizle verdiğimizin bir kısmını öbür bir elimizle geri aldık. Diyelim ki minimum fiyatın 2 katı maaş alan biri var. Olağan olarak minimum fiyat yüzde 50 artmışsa, net fiyatın de yüzde 50 artması lazım. Vergi dilimleri yüzde 50 artmadığı için siz patron olarak o artışı yapıyorsunuz lakin çalışanın eline o artışın yüzde 5-6 altında para geçiyor net olarak. Bu sefer iki taraf da mutsuz oluyor.
İşveren diyor ki ‘Kardeşim ben artırdım.’ Fiyatlı de diyor ki, ‘kardeşim artırdın da benim elime yüzde 5-6 eksik geldi. Yani bizim temel külfet çektiğimiz bahis bu. Münasebetiyle kesinlikle ve kesinlikle bundan sonra vergi dilimleri minimum fiyat artışı nispetinde güncellenmeli. Zira Enflasyon kadar olduğu vakit tekrar geri düşeceğiz zira orada bir refah hissesi da ekleniyor. Brüt fiyattaki artışın net gelir üzerindeki yansımasını ve piyasaya gerçek katkısını lakin bu halde görebiliriz.”
İTO Lideri Avdagiç, üçüncü taleplerinin de kıdem tazminatı üst limitine ait olduğunu belirtti.
Avdagiç, “Kıdem tazminatı üst limiti artış oranlarının enflasyon oranıyla yanlışsız orantılı olması, katlamalı bir artış olmaması lazım. İş dünyasının yükünü öngörülenin üzerinde etkilememesi için bunu da kıymetli görüyoruz.” diye konuştu.
“Artan kredi talebin karşılanması konusunda görüşmelerimiz devam ediyor”
Banka kredilerine erişimde yaşanan sıkıntılara değinen Avdagiç, şöyle devam etti:
“Burada sıkıntıyı daha yanlışsız ortaya koymak lazım. Bankacılık sisteminin büsbütün kapalı olması kelam konusu değil. Bir müddettir selektif kredi süreci devrede” dedi.
Avdagiç, “Bununla birlikte, şu anda iş dünyasının artan enflasyon oranları dikkate alınarak, gerek yeni projeleri realize etmek gerekse işletme sermayesi muhtaçlığı arttığı için, eskiye nazaran daha fazla kredi gereksinimi olabiliyor. Artan kredi talebinin karşılanması konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığı başta olmak üzere ilgili görüşmelerimiz devam ediyor.” yorumunu yaptı.
Gençlerin iş dünyasının şu anda ve gelecek periyotta talep edeceği konumlara nazaran yetiştirilmesi gerektiğini vurgulayan Avdagiç kelamlarını şöyle tamamladı:
“Şu anda en büyük açık mavi yakalılarda gözüküyor. Mavi yakalılara yönelik Ulusal Eğitim Bakanlığımızın yaptığı atılım kıymetli. Mesleksel eğitim merkezlerindeki öğrenciye birebir vakitte mavi yakalı olarak çalışıyorsa devlet bir ödeme yapıyor. Benim teklifim, devletin bu verdiği imkanlardan faydalanarak, işyeri de bu çalışanlara ek bir ödeme yapsın ki bu gençleri bu konumlarla ilgili motive edelim.”
