Nurdoğan ARSLAN ERGÜN

Konut sektöründe­ki çok fiyat artışını izlenen yanlış poli­tikalara ve enflasyona bağla­yan Mars Gayrimenkul İcra Heyeti Lideri Hakan Bu­cak, bölümün yıllık 300-400 bin adet ekside kaldığını be­lirtti. “Yıllık talep 1 milyonun üzerinde, üretim 500-600 bin adet. Üretemediğimiz ma­lın cezasını da fiyatla ödü­yoruz” diyen Bucak, “İnşaat kesimine karşı bir bürokra­si var” yorumunu yaptı. Faiz, enflasyon üzere belirsizlikle­rin üretimi zorlaştırdığını di­le getiren Bucak, “Bu belirsiz­lik bir süre daha gidecek üzere. İstikrar kurulmazsa gay­rimenkul geliştiricisinin in­şaat yapma hevesi azalacak” diye konuştu. Konut fiyatla­rında bir-iki yıl düşüş bek­lemeyen Bucak, “Ancak kimi bölgelerde fiyatlar bilhassa kiralama noktasında çok şiş­ti. Ortodoks iktisada geçi­lirse bu köpüklerdeki inişler başlar. Gelişen bölgeler, otur­muş bölgelerdeki fiyatlar ko­lay kolay düşmez. Artış ise azamî enflasyon oranın­da olur” dedi. Kamunun po­litikasının fiyatları düşürme üzerine olmaması gerektiği­ni tabir eden Bucak, şunları söyledi: “Konut politikaları­nı fiyatları düşürmeye yöne­lik yaparsanız üretim olmaz. Barınma krizi başlar. Devlet konut fiyatlarını düşürmeye yönelik değil de yanlışsız talep ve arzı dengeleyecek konut poli­tikaları geliştirip fiyatları sa­hanın belirleyeceği bir politi­ka geliştirmeli.”

Gayrimenkul kesiminin orta ve uzun vadede en çok kazandıran yatırım enstrü­manı olduğunu söyleyen Bu­cak, şöyle devam etti: “Son 10 yılın ortalamasına baktığı­mızda borsa yüzde 18, dolar yüzde 24, euro yüzde 21, altın yüzde 29, gayrimenkul ise yüz­de 33.81 getirmiş. Artık uzun vadede gayrimenkul bütün başka finansal enstrümanla­ra nazaran her vakit daha güzel ge­tiri getiriyor.” Gayrimenkulü toparlama, büyüme, hiper arz ve düşüş olarak 4 evreye ayı­ran Bucak, “Toparlama ile bü­yüme evresinde yakalarsanız çok âlâ. Lakin büyümeden hiper arza geçerse orda stok oluyor. 2017 örneğinde olduğu üzere; 2 milyon konut üretildi, 700 bini satıldı. Bu yıl kamunun kampanyalarıyla periyoduydu ancak hiper arza geçemedi. Hi­per arza geçmeniz için ekono­minin âlâ gitmesi, belirsizlik olmaması lazım. Hasebiyle kesim tıkandı” diye konuştu.

“Türkiye stratejik yanılgılar yaptı”

Deprem söylentilerinin ya­nında Ruslar’ın fiyatlardan ra­hatsız olduğu için Türkiye ye­rine Dubai üzere bölgelere yö­neldiğini söz eden Bucak, “Yabancılara peşinatlar yüzde 50’den başlıyor. Orda ise yüz­de 5 peşinat. Rus medyasında da Türkiye’ye karşı karalama yapılıyor. Bali, Tayland, Mon­tenegro, Dubai üzere bölgelere kayma başladı. Ruslar’a ayda 2 bin-2 bin 500’lere yakın sa­tış yaparken artık bin 200’le­re kadar düştü” dedi. Dünyada 400 milyar euroluk bir ulusla­rarası gayrimenkul para akışı olduğunu aktaran Bucak, “Tür­kiye’nin burdan aldığı hisse yüz­de 1.5-2. Gerçek potansiyel 40 milyar euro. Şu anda bunun ek­meğini Dubai, Suudi Arabis­tan, ABD yiyor. Şu an Mısır lis­teye ekleniyor. Türkiye emlak konusunda çok stratejik hata­lar yaptı; peşinat, finans konu­sunda düzgün yönetemedik” şeklin­de konuştu.

“Arsaya talep konuttan daha fazla”

İmar belirsizliklerine rağ­men zelzelenin de tesiriyle yere olan talebin daha faz­la olduğunu söyleyen Hakan Bucak, “Özellikle son bir yıl­da yere olan iştah konut­tan fazla. İmar belirsizlikleri de çözülüp planlama sistemi getirilirse Türk halkı yere yatırım yapmak ister, toprağı seviyoruz” dedi.

“Küçük paylaşımlı ofislere gereksinim var”

Gayrimenkul bölümünde ofis arz ıstırabına da dikkat çeken Hakan Bucak, “Ofisler yapılıyor lakin asıl muhtaçlık olan küçük ya da paylaşımlı ofis. Bugün satılık birçok boş ofis binası var. Fiyatlar 25 milyon dolardan başlıyor. KOBİ, bunun tek katını bile alamaz ki. Lakin tek katını kiralıyor o da 550 metrekare. 550 metrekareyi 120 bin liraya kim kiralayacak? O yüzden yeni çağa uygun küçük paylaşımlı ofis üretimine muhtaçlık var. Mevcut ofisler talebi karşılamıyor” diye konuştu.

ABD’de konut alımı yüzde 100 arttı

Yatırımcı-acente, geliştirici-acente ortasında satış mühendisliği başta olmak üzere 47 ülkeye konut satışı noktasında hizmet veren Mars Gayrimenkul, 3 ay evvel ABD yapılanmasını tamamladı. ABD’de yabancıların gayrimenkul pazarındaki hissesini 200 milyar dolar olarak açıklayan Hakan Bucak, “Biz de ABD’de yatırım yapmak isteyen insanlara yatırım, ikametgah, vatandaşlık üzere fırsatlar yaratıp portföy üretip Amerika’da bu politikayı gerçek bir sistematik bir biçimde, inançlı bir formda sunmaya başlayacağız” dedi. ABD’de bilhassa kiralamada yıllık yüzde 8-10 üzere getirisi olduğunu söyleyen Bucak, 2023’ün birinci 4 ayında 2022’ye nazaran Türkler’in ABD’den mesken alımlarının yüzde 100 arttığını kaydetti.