Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, 2023 yılı bütçe görüşmelerinde soru ve tenkitleri yanıtladı: Oktay, Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) sisteminin, bütçeye maliyetinin aylar prestijiyle azaldığını, kasım içinde bütçeden rastgele bir transfer yapılmadığını bildirdi.
TBMM Genel Kurulu’nda, 2023 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu Teklifi’nin tümü üzerinde milletvekillerinin soru ve tenkitlerini yanıtlayan Oktay, KKM sisteminin objektiflikten uzak biçimde gaye alındığını söyledi.
Türkiye’de de 2021 son çeyreğinde ortaya çıkan ve ekonomik bir temeli olmayan döviz kurlarındaki oynaklığın önüne geçmek hedefiyle bu sistemi devreye aldıklarını anımsatan Oktay, şunları kaydetti:
“KKM ve Katılma Hesapları, vatandaşlarımızın göstermiş olduğu ilgi ve dayanak sayesinde finansal sistemin istikrarını sağlamış ve ortaya çıkabilecek meseleleri büyümeden engellemiştir. KKM sayesinde bankaların temel fonlama kaynağı olan TL mevduatların ortalama vadesi iki katına çıkmıştır. Böylelikle bankacılık bölümü daha öngörülebilir bir çerçevede gerçek dala uygun maliyetlerle kredi imkanları sunmaktadır. KKM uygulamasının döviz kuru dalgalanması ve öbür makroekonomik göstergeler üzerindeki olumlu tesirleri göz önünde bulundurulduğunda, yani fotoğrafın bütününe baktığımızda maliyeti sonlu kalmaktadır. KKM’nin bütçeye maliyeti aylar prestijiyle azalmış ve kasım ayı içinde bütçeden rastgele bir transfer yapılmamıştır. Borçlanma ve faiz ödemeleriyle ilgili temelsiz yorumlar yapıldı. Borç istatistiklerini nominal datalar üzerinden kıymetlendirerek tahlil etmenin gerçek bir yaklaşım olmadığı, değerlendirmenin gerçekçi ve karşılaştırılabilir olabilmesi için milletlerarası literatürde olduğu üzere kamu borç datalarının ulusal gelire oranının temel gösterge olarak kabul edilmesi ehemmiyet arz etmektedir.”
“Görüştüğünüz büyükelçiler de söylemez”
Faiz harcamalarının ulusal gelire oranının 2002 yılından bugüne kadar önemli azalış gösterdiğine işaret eden Oktay, kelamlarına şöyle devam etti:
“Faiz harcamalarının ulusal gelire oranı 2002’de yüzde 14,3’ken, 2021’de yüzde 2,5’e kadar gerilemiştir. 2002’de faiz harcamalarının toplam harcamalardaki hissesi yüzde 43,2 iken, 20 yıllık periyotta yürütülen siyasetler sonucunda ocak-ekim 2022 periyodunda yüzde 11,5’e düşürülmüştür. Hangi açıdan bakılırsa bakılsın uygulanan iktisat siyasetlerinin en kıymetli başarılarından birisi bütçe üzerindeki faiz yükünün azaltılması olmuştur.
Diğer taraftan, bir yılda toplanan vergi gelirleri ile borcun vadesi boyunca ödemesi yapılacak faiz ödemelerini birbirine oranlayarak tahlil yapmak yanlışsız bir yaklaşım değildir. Bu türlü bir kıyaslama yapılacaksa, cari yılda yapılan faiz harcamasının birebir periyotta toplanan vergi gelirlerine oranına bakılmalıdır. Bu açıdan bakıldığında birinci 10 aydaki toplam faiz harcamalarının toplanan vergi gelirlerine oranı sadece yüzde 14,7’dir. Yıl sonu prestijiyle da bu oranının yüzde 14,5 düzeyinde gerçekleşmesi beklenmektedir. Bu sayılar dışarıda hazırlanıp elinize tutuşturulan raporlarda yazmaz, görüştüğünüz büyükelçiler de söylemez.”
“Şehir hastaneleri hasta memnuniyeti garantili hastanelerdir”
Oktay, Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) modelinin, altyapı yatırımı finansmanında kullanılmasının zaruret olduğunu, yalnızca Türkiye’nin değil, gelişmiş ve gelişmekte olan iktisatların de bu modeli kullandığını söyledi. Oktay, KÖİ ile üretimi uzun yıllar sürecek yatırımların daha kısa müddetlerde tamamlandığını ve bu projelerin finansman sorumluluğunun da özel kesimde olduğunu belirtti.
Şehir hastanelerinin KÖİ modeliyle yapıldığını ve bu projelerle iftihar ettiklerini lisana getiren Oktay, “Şehir hastanelerimiz yalnızca kendi vilayetleri değil etrafındaki geniş bir bölgeye de hizmet vermektedir. Robotik cerrahiden en uç görüntüleme yollarına kadar tüm tedavi ve tetkik teknikleri bu merkezlerde bir ortada vatandaşa sunulmaktadır. Hasta nakillerini kolaylaştıracak ambulans helikopterler için heliportlar üzere imkanlar mevcuttur. Bu hastanelerimizin en değerli kazanımlarından biri de zelzele üzere afetler de düşünülerek yapılmış olmalarıdır. Kent hastaneleri hasta garantili değil, hasta memnuniyeti garantili hastanelerdir” tabirlerini kullandı.
Oktay, iftihar ettikleri kent hastanelerinden Çam ve Sakura Hastanesini de metroyla buluşturacaklarını belirtti.
“Soru önergelerine yanıt verme oranımız yüzde 73,72 oldu”
Muhalefet milletvekillerin, hükümetin soru önergelerine yanıt vermediği tenkitlerini Oktay, şöyle yanıtladı:
“Cumhurbaşkanı Yardımcılığına Temmuz 2022’ye kadar 8 bin 662 yazılı soru önergesi verildi. Bu önergelerin 6 bin 330’una karşılık verdik. Soru önergelerine yanıt verme oranımız yüzde 73,72 oldu. O denli sorular var ki getirip okusam siz de hayret edeceksiniz. Ayrıyeten Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı soruların yüzde 100’üne, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yüzde 83,92’sine, Dışişleri Bakanlığı yüzde 95’ine, Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı yüzde 94’üne, Gençlik ve Spor Bakanlığı yüzde 95’ine, Hazine ve Maliye Bakanlığı yüzde 83’üne, İçişleri Bakanlığı yüzde 57’sine, Kültür ve Turizm Bakanlığı yüzde 65’ine, Ulusal Eğitim Bakanlığı yüzde 93’üne, Ulusal Savunma Bakanlığı yüzde 93’üne yanıt verdi.”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın neden bütçe sunuşunu yapmadığına yönelik milletvekillerinden gelen tenkitlere karşılık Oktay, anayasa ve içtüzüğe nazaran bütçe sunumunun, cumhurbaşkanı yardımcısı yahut bir bakan tarafından yapılabileceğine işaret etti.
“Toplama danışmanlarına açıkça meydan okuyoruz”
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, şu değerlendirmelerde bulundu:
“100’üncü yılın bütçesiyle Türkiye Yüzyılı’na güçlü bir başlangıç yapıyoruz. 2053- 2071 amaçlarımızı de dahil ettiğimiz Türkiye Yüzyılı programımızda bu millete kelamımız, sevdamız, ahdimiz var. Türkiye Yüzyılı, yerli, ulusal sıhhat teknolojileriyle, yüksek teknolojik aygıtlarla donanımlı hastaneleriyle ve sıhhatte dijitalleşmeyle sıhhatin yüzyılı olacaktır. Otonom yol ve araçlar, ulaşımda bulut bilişim, veri hub uygulamaları, depo otomasyonu ve yeşil mobilite ile ulaştırma ve altyapının yüzyılı olacaktır. Okullaşma oranı daha da artmış, artırılmış sanal gerçeklikle desteklenen mesleksel eğitim kurumları, AR-GE merkezlerini de barındıran liseleriyle eğitimin yüzyılı olacaktır. Kendi gücünü kendi üreten, toplumsal konutlar ve yeşil koridorlarla örülü akıllı yerleşim alanlarıyla şehirciliğin yüzyılı olacak.
Güvenliğimize yönelik tehditleri hudutlarımıza dayanmadan kaynağında bertaraf eden, yerli-milli teknolojilerle donanmış, tesir alanı üç kıta, ilgi alanı ise bütün dünya olan bir ulusal savunma anlayışıyla stratejik güvenliğin yüzyılı olacak. Türkiye Yüzyılı, yeni hidrokarbon keşifleri, nükleer güç santralleri, az cevherlerin işlenmesi ve artan yenilenebilir güç kapasitesiyle gücün yüzyılı olacaktır. 2023 bütçe kanun teklifimizi de bu uzun görüşlü vizyonumuzla hazırladık ve ardındayız. Bizim takımlarımızı 3’üncü sınıf diye itham edenlere şahsım ve tüm kabine arkadaşlarım ismine sesleniyorum. Senin tüm takımlarına, tüm alanlarda atadığın 70 kişilik toplama danışmanlarının tamamına da açıkça meydan okuyoruz.”
Oktay, öbür bir soruyu yanıtlarken, uyuşturucuyla yakalandığı sav edilen Veysel Filiz’i tanımadığını, hiçbir irtibatının olmadığını bildirerek, “İşlediği yahut karıştığı hiçbir hata yahut mahkemeye yahut tutuklanmasıyla ilgili hiçbir makam, hiçbir mevki ve hiçbir şahsı aramam yahut irtibat kurmam asla kelam konusu olmamıştır, olamaz. Bundan sonra da kelam konusu olamayacağını buradan çok net bir biçimde söz ederim” dedi.
