TÜRİB’den yapılan yazılı açıklamaya nazaran, buğday, mısır, arpa başta olmak üzere Antep fıstığı, baklagiller, fındık, kuru kayısı, pamuk, zeytin ve yağlı tohum çeşidinde 17 farklı eser TÜRİB ELÜS Piyasası’nda süreç görüyor.
Söz konusu piyasada süreç hacmi geçen yıl bir evvelki yıla nazaran 3,6 kat, süreç sayısı da 2,5 kat artış gösterdi.
Gıda arz güvenliği ve jeopolitik risklere karşın verimli geçen hasat sayesinde 2022’de canlı bir tarım eserleri piyasası yaşandı. TÜRİB, piyasaya kesintisiz hizmet vererek başarılı bir performans ile 2022 yılını tamamladı. 2022 yılında 377 binin üzerindeki süreçte, süreç hacmi 67 milyar lira, ölçüsü da 11,4 milyon ton oldu. 2022 yılı süreç hacminde özel bölümün hissesi ile Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO) hissesi yüzde 50-yüzde 50 olarak istikrarlı bir düzey gösterdi. ELÜS Piyasası’nın faaliyete geçtiği 2019’dan bu yana 729 bin üzerinde süreçte 28 milyon ton ve 100 milyar liralık hacim gerçekleşti.
Gıda arz güvenliği için stratejik eserler olan arpa, buğday ve mısır üzere hem besin hem yem endüstrisinin değerli girdisi olan eserlerde kaydedilen yüksek rekolte ile TMO’nun piyasa düzenleyici siyasetleri faal ve dinamik bir formda kullanması sayesinde piyasada öngörülebilirlik ve denetimli fiyat dalgalanmaları sonucu bölüm ve borsa 2022’yi başarılı bir performansla tamamladı.
Türkiye hububat rekoltesinin 4’te 1’ini saklama kapasitesine ulaştı
Hububat, baklagiller ve yağlı tohumlar başta olmak üzere TÜRİB’de süreç gören eserlerin saklandığı lisanslı depolar, eser borsacılığının ve besin arz güvenliğinin temel direği. 163 lisanslı depo işletmesi 41 vilayet, 127 ilçe, 234 farklı lokasyonda 8,8 milyon ton saklama kapasitesi ile hizmet veriyor. TÜRİB faaliyete geçtiğinde bu sayı 4 milyon tondu. Türkiye hububat rekoltesinin 4’te 1’ini saklama kapasitesine ulaştı.
TÜRİB Ziraî Eser Endeksleri’nin başlangıç tarihi 1 Nisan 2021, başlangıç kıymeti 1000 iken buğday, arpa ve mısır ELÜS süreçlerinin fiyatları üzerine hesaplanan TÜRİB Hububat Endeksi 2021 kapanış kıymeti 2005 oldu ve geçen yılı da yüzde 57,1 artışla 3150,6 kıymetinden kapattı.
2023’te de emsal bir performans bekleniyor
TÜRİB ELÜS Piyasası’nda 2023’te de 2022’ye benzeri bir süreç ve piyasa kompozisyonu bekleniyor. Hala sürece açık 17 tarım eserine kanola (kolza), zeytinyağı, beyaz peynir, kuru üzüm, çay ve şeker üzere eserler de eklenerek, bu eserlere yönelik lisanslı depoculuk ve ELÜS süreçlerini hayata geçirmek için çalışmalara devam edilecek.
TÜRİB AR-GE Merkezi, tarım piyasasında yerli ve ulusal borsacılık tahlilini TÜRİB Süreç Sistemi’nin (TÜRİS) Teknolojik Dönüşüm Projesi’yle ülkeye kazandırmayı hedefliyor.
2021’de başlatılan ve teknolojik dönüşüm ve eser piyasası aracı kurumlarının (ÜPAK) süreçlere aracılık edeceği sisteme geçişin 1. fazının bu yıl tamamlanması planlanıyor. Kelam konusu altyapı üzerinde vadeli süreç mukavelelerini sürece açmak için çalışmalar da projenin 2. fazı olarak geliştirilerek, devreye alınacak.
Sürdürülebilir besin güvenliği için lisanslı depoculuğun yaygınlaştırılarak sıhhat ve kalite bakımından emniyetli besine, ELÜS teminatlı kredilerle finansmana ve ELÜS Piyasası ile fiyat açısından erişilebilirliğe hizmet eden TÜRİB, içerisinde bulunduğu tarım ekosisteminin paydaşlarıyla bunu sağlamak için çalışmalarını 2023’te de sürdürecek.
