Emre KARTALOĞLU / TÜRMOB Genel Başkanı
Yüksek enflasyonun yaratmış olduğu tahribat, en fazla sabit gelirliler ile küçük işletmeleri etkiliyor. Bu kısımların vergisel indirimlerle desteklenmesi, yaşanan tahribatın boyutlarını azaltmaya değerli katkı sunacaktır. Enflasyon artışının bütçeye yapmış olduğu katkıyı, enflasyondan ziyan görenlerin yaralarını sarmak için kullanmak, toplumsal yardımlaşma ve dayanışma siyaseti olmanın yanı sıra üretimi teşvik siyaseti olarak uygulanabilir. Vergi indirimleri çok geniş toplumsal bölümlere ekonomik olarak katkı verecektir.
Vergiler, kamu harcamalarının karşılanması için toplanırlar. Bütçe Kanunlarında ilgili yılda tahsil edilmesi planlanan vergi ölçüsü da gösterilir. Böylece topluma, cari yılda ne kadar bir vergi yükünü karşılayacaklarının bilgisi verilir ve halkın temsilcilerinin onayı ile vergiler tahsil edilir. Bu sistem aşağı üst tüm batı demokrasilerinde bu biçimde işler.
Bunun yanında inanılmaz durumlarda, yıkıcı bir doğal afet, savaş durumu yahut gibisi kelam konusu olduğunda vergi yükü artırılabilmektedir. Vergi oranlarında artış fevkalâde durumlarda toplumsal kabul görür. Pekala ekonomik kriz anları bu harika durumlara girer mi? Devletin her türlü öngörüyle hareket etmesi ve memleketler arası konjonktürü ve ülke içi işleyişe hakim olması beklenir. Bu nedenle ani bir majör büyüklüğe ulaşmadığı sürece, devletin yaklaşan ekonomik meseleleri öngörmesi, tedbir alması, harekete geçmesi gerekir. Tüm bunlar olurken vergi oranlarını yükseltmek beklenenin tam zıddı bir tesir yaratır.
Oysa yapılması gereken ekonomik krizleri toplumun üzerine vergi yükünün tartısını hissettirmeden aşabilmektir. Yaşanan kriz üretim artışı ile tahlile kavuşturulabilir. Üretimin artması istihdam ve girdi maliyetlerinin azaltılmasına bağlı olduğuna nazaran, girdi maliyetlerinin en değerlisi olan vergilerin düşürülmesi birinci adım olmalıdır. Daha sonrasında da tüketimin üretime ayak uydurabilmesi için tüketim vergilerinin de minimuma indirilmesi gerekir. Bu sayede üretim, istihdam, tüketim istikrarı kurulduğunda enflasyondan daha da tehlikelisi stagflasyona gidilen süreç engellenebilecektir.
Vergi oranlarının tüm vergiler bakımından düşük olmasının bir diğer yararı ise global oyuncuların yani yabancı sermayenin ülkemizi bir çekim alanı olarak görmesini sağlayacak olmasıdır. İstihdam maliyetleri, Avrupa ülkelerine nazaran düşük olan ülkemizin yabancı sermayeyi çekebilmesinin bir öteki ögesi da düşük vergi oranlarıdır.
Vergi oranlarının düşük olması, vergi hata ve cezalarının caydırıcılığını artıracaktır. Kayıt dışının cazibesini kaybetmesi, iktisadın kayıt altına alınmasını ve vergi hasılatlarının yükselmesini sağlayacaktır. Düşük bir vergiyi ödemek yerine, bu vergi ödememek için yasa dışı yollara sapmayı hiçbir akil varlık tercih etmeyeceğinden, vergi oranları azaldıkça aslında vergi hasılatı artacaktır.
OECD tarafından yayınlanan Vergi Siyaseti Islahatları 2022, tüm OECD üyeleri ve öteki ülkelerinde vergi ıslahatlarının değerli bir siyaset aracı haline geldiğini gösterdi. Vergi ıslahatlarının, bilhassa emek üzerindeki vergilerdeki indirimler ve kurumlar vergisi teşviklerine ağırlaşarak, ülkelerin büyümeyi teşvik etmek ve pandemiden ekonomik toparlanmaya geçişi sağlamak için kullandıkları kilit siyaset araçları ortasında yer aldığını tespit ediyor.
Vergi oranlarının düşürülmesi, ekonomik zorlukları aşmada olumlu katkı sağlayarak, üretim ve ihracatı teşvik ederek, direkt yatırımlar için bir cazibe merkezi yaratacaktır.
