Selenay YAĞCI / İSTANBUL
Dünyada ve Türkiye’de son yıllarda süratle büyüyen, COVID-19 salgınıyla birlikte rekor düzeylere ulaşan e-ticarette kurallar yine belirleniyor. Ticaret Bakanlığı’nın haksız rekabeti engelleme gerekçesiyle hazırladığı yeni yasanın devamında rekabet kanunu adımı geldi. Bölüm, yasanın devamı niteliğinde olan Rekabet Kanunu değişikliğine büyümeyi frenleyecek adım gözüyle bakıyor. Ayrıyeten bölüm, son yıllarda dala giren yabancı yatırımlarının önünü kapatıp, kaçıracağı için kanuna itiraz ediyor. Ayrıyeten e-ticaret şirketlerinin değerlemelerini düşüreceğini de savunuyor.
Dünyada dijital rekabetin arttığı trend olduğunu Amerika’da da Çin’de de rekabet kuralları sıkılaştığını belirten kesim temsilcileri, fakat bunun dikkatli yapılması gerektiğini savunuyor. Bölüm, e-ticaret maddesindeki ‘dudak uçuklatan’ lisans bedellerinin şokunu atlatamadan bir adım daha gelmesinin e-ticaretin öngörülebilirliğini zedelediği ve dalın büyümesini etkileyeceğini ekledi. Bu Rekabet Kanunu değişikliğinden sonra e-ticaret bölümü ağır bir kontrol ve baskın bekliyor. Yerli şirketler de yurtdışı atılımlarını hızlandırıp yatırımlarıyla yurtdışına kaçabilir. Satıcılar yani KOBİ’ler tarafında pazar yerlerinin algısı düşerek, Tiktok, Instagram üzere alanlara kayma yaşanabilir.
Yatırımcıları korkuttu
E-ticaret kesim temsilcileri Rekabet Kanunu değişikliği DÜNYA’ya kıymetlendirdi: “Türkiye, orantısız regülasyon riskinin yüksek olduğunu göstermiş oldu. Bu da yabancı yatırımcıların Türkiye’ye olan yatırımlarını sorgulamasına neden oldu. Yatırım yapıldıktan sonra oyunun kuralları tepetaklak olursa, bilhassa bir şirketi amaç alıyormuş üzere görünürse Türkiye e-ticaret için yatırım riski olan bir ülke olarak görülür. Meğer tüm dünyada belirli olgunluğa erişen e-ticaret için Türkiye’de çok potansiyel var. Bu büyüme potansiyelini olumsuz etkileyecek. Özünde bakacak olursak, Rekabet Kanunu değişikliği e-ticaret kanunun devamı niteliğinde. Kamu otoritesi duruma Rekabet Kurumunu da dahil ediyor. Fakat tarifleri Ticaret Bakanlığı mı, Rekabet Kurumu mu belirliyor, anlaşılmıyor.
Tanımları kim belirleyecek?
Rekabet bölümünün bu adımı e-ticaretin dinamosu pazar yerlerine ‘benimle müzakere etmek zorundasınız’ diyor. Yıllık gelirleri ve kullanıcı sayılarına bakılarak, kıymetli pazar gücüne sahip teşebbüsler tespit edilecek. Bu tespit, daha sonra çıkarılacak bir bildiriye nazaran yapılacak. “Büyüklük” kriterine dahil olan işletmeler daha sıkı kurallarla denetlenecek. Büyüklük tarifini Rekabet Kurumu mu, yapacak yoksa Ticaret Bakanlığı mı yapacak burada dalın başı bir karıştı.
Hızlı teslimata bir darbe
En çarpıcı kısım reklam veren yayıncı ortasındaki para bağının bildirilmesi. Büyük pazar hissesine sahip şirketler, kamuya açık olmayan dataları, ticari kullanıcılarla rekabet ederken kullanamayacak hususu Google üzere şirketlerin amaç kitlesi reklamlarını bile etkileyebilir. E-ticaretteki büyük şirketler, kullanıcılara sundukları eserleri, kendilerince sunulan kargo üzere öbür hizmetlere bağlı hale getiremeyecek unsuru ise e-ticaretin en kıymetli sorunlarından biri olan süratli teslimata bir darbe vurabilir.”
Süper App’lere darbe
Sektör, yasanın da Rekabet Kanunundaki değişikliğin de aslında tüm dünyada yayılan Muhteşem App trendine karşı bir adım olarak düşünüyor. Harika App ’lerin önünü kesecek. Kullanıcı sayısı yüksek, yüksek tüketici trafi ğini edinmiş platformların, hizmet alanlarını genişleterek öteki bölümlere girmesi hızlanmıştı. Büyük platformlar girdiği her kesimde, müşteri tarafında bilinirliğinin yüksek olması sebebiyle de başarılı oluyor. Bu da girişimcilik ekosisteminin önünü açabilir. Teşebbüsçüler, büyük platformlar bu işe girerse tasasını daha az hissedebilir.
