Merve YİĞİTCAN-İSTANBUL
DÜNYA’nın TOBB Kurulan/Kapanan Şirket İstatistikleri’nden derlediği bilgiye nazaran, Ocak-Ağustos 2022 periyodunda Türkiye’de 86 bin 560 sermaye şirketi açılırken, bunların 14 bin 90’ı yabancı sermayeli şirket statüsünde oldu. Kurulan yabancı sermayeli şirket sıralamasında birinci sıra 874 adet ile İran’ın olurken, 729 şirket açılışı ile Rusya ikinci sırada yer alarak büyük çıkış yaptı. Olağan yıllarda Rusya şirket açılışları ile birinci 10’da yer alırken, savaşın tesiriyle bu yıl birinci sırayı zorluyor. 2021 yılının genelinde açılan Rus sermayeli şirket sayısı 177 olurken, bu sayının 2020’nin tamamında 115 seviyesinde bulunuyordu.
Toplam sermayeleri 360 milyon TL
Yılbaşından bu yana kurulan 729 Rus sermayeli şirkete mercek tutulduğunda, ilgili firmaların toplam sermayesinin 360 milyon TL olduğu, bu şirketlerdeki yabancı sermaye hissesinin ise 320,5 milyon TL olarak kayıtlarda yer aldığı görülüyor. Açılışların bilhassa nisan ayından itibaren hızlandığı dikkat çekiyor. Savaşın şubat sonunda başladığı düşünüldüğünde, Rus sermayesinin Türkiye’ye ilgisinin savaş sonrası arttığını söylemek yanlış olmaz. Kurulan 729 şirketin 136’sı anonim şirket, 593’ü ise limited şirket statüsünde. Pekala Ruslar Türkiye’de en fazla hangi kesimlerde şirket açıyor? Sektörel dağılımlara bakıldığında en fazla açılışın toptan ve perakende ticarette olduğu dikkat çekiyor. Yılbaşından bu yana Ruslar toptan ve perakende ticarette 410 firmayı faaliyete sokarken, bu şirketlerin toplam sermayesinin 125,26 milyon TL, bu şirketlerdeki yabancı sermayenin de 113,4 milyon TL olduğu görülüyor. Rusların en çok ilgi gösterdiği bir başka bölüm ise bilgi ve bağlantı sektörü… İlgili dalda 73 Rus sermayeli şirket açılışı yapılırken, bu firmaların toplam sermayesi 15,1 milyon TL, buradaki yabancı sermayenin hissesi ise 9,7 milyon TL olarak kayıtlara geçti. İmalat kesimi de Rus sermayesinin en fazla ilgi gösterdiği bölümlerden biri oldu. İmalatta 56 Rus sermayeli şirket açılırken, bu şirketlerin 45,3 milyon TL’si yabancı olmak üzere 47,8 milyon TL toplam sermayesi bulunuyor. Türkiye’ye yerleşen Rus vatandaşların sayılarındaki artış Rus şirketlerin mesleksel, bilimsel ve teknik alanda faaliyetlerini artırmalarını da sağladı. Bu alanda 8 ayda toplam sermayesi 11,4 milyon TL olan 53 şirket hayata geçti.
Rus sermayeli şirket kuruluşlarının en fazla yapıldığı vilayetler ise geçmiş yıllarda olduğu üzere tekrar İstanbul ve Antalya oldu. İstanbul’da toplam sermayesi 127,3 milyon TL olan 515 Rus sermayeli şirket kuruluşu yapılırken, Antalya’da 148 Rus şirketi kuruldu, bu şirketlerin toplam sermayesi ise 114,6 milyon TL olarak kayıtlara geçti. Bu iki ili 18 şirket ile Mersin, 15 şirket ile Ankara, 8 şirket ile de İzmir takip etti. Sayıca çok olmamakla bir arada, Artvin, Aydın, Edirne, İzmir, Kocaeli, Konya, Nevşehir ve Tekirdağ’da da Rus sermayeli şirket kuruluşları gerçekleşti.
Rus gayrimenkul danışmanlarının sayısı artıyor
Rus firmaların Türkiye’de lojistik üs kurma ya da mevcut üslerini genişletme faaliyetleri içinde olduğu biliniyor. Bundan hareketle ulaştırma ve depolama faaliyetlerinde bulunmak üzere toplam sermayesi 9,5 milyon TL olan 47 yeni Rus sermayeli şirketin kurulduğunu da istatistiklerde görmek mümkün. Savaş sonrası Rusların Türkiye’den konut alımlarındaki artış da burada gayrimenkul danışmanlığı olmak üzere birçok alanda danışmanlık hizmetleri faaliyetlerinin de ağırlaşmasına neden olmuştu. Bu tablo Rus sermayeli şirketlerin gayrimenkul faaliyetlerine yönelik firma açılışlarını da artırdı. Ocak-Ağustos periyodunda toplam sermayesi 3,6 milyon TL olan 18 Rus sermayeli firma gayrimenkul faaliyetlerinde bulunmak üzere kuruldu. Rusların şirket açılışlarında ağırlaştığı öteki kesimler ise 21 firmayla idari ve dayanak, 14 firmayla inşaat, 13 firma ile konaklama ve yiyecek hizmetleri olarak sıralanıyor. Rusların sayıca çok olmamakla birlikte, finans ve sigorta; eğitim; insan sıhhati ve toplumsal; kültür, sanat, cümbüş ve başka hizmet faaliyet alanlarında da şirket kuruluşları olduğu görülüyor.
Ruslar konut alımında da öne çıktı
Savaşın tesiri, konut alımlarında kendini gösterdi. Geçen yılın ocak-eylül devrinde Rus ve Ukrayna uyrukluların satın aldığı konut sayısı 3 bin 905 iken, bu yılın birebir periyodunda bu sayı 11 bin 86’ya yükseldi. Rus ve Ukraynalıların konut satın alan yabancı uyruklular içindeki hissesi geçen yıl yüzde 10 iken bu yıl bu oran yüzde 22’ye ulaştı. Rusların satın aldığı konutların sayısı geçen yıla nazaran yüzde 200’e yakın artış gösterdi. Konut satın alımındaki ocak-eylül periyodunda yıllık artış oranında Ruslar birinci Ukraynalılar ikinci sırada yer aldı.
